De wereld na zijn verjaardag – Lionel Shriver


Moraliserende wat.. als.. roman

We moeten het even over Kevin hebben was de make or break roman voor Lionel Shriver. Toen het manuscript ter beoordeling naar uitgeverijen was gestuurd verkeerden de VS in onzekerheid na de aanslagen van 11 september 2001. Het manuscript werd afgewezen, volgens de uitgevers zat niemand in die onzekere periode op zo’n verhaal te wachten. Uiteindelijk vond ze onderdak bij een kleine uitgeverij en werd het alsnog een groot succes. In haar volgende boek, De wereld na zijn verjaardag, maakt zij op symbolische wijze gebruik van de gebeurtenissen van die dag.

Irina heeft een relatie met de nogal voorspelbare en duffe Lawrence. Op de verjaardag van hun vriend Ramsay Acton, professioneel snookerspeler, gaan zij met hem en zijn vrouw uit eten. De volgende afspraak staat op de tocht. Ramsay is verlaten door zijn vrouw, Lawrence heeft verplichtingen in het buitenland. Het etentje gaat wel door, maar nu slechts met zijn tweeën.
De avond verloopt nogal flirterig en wordt besloten met een afzakkertje in het huis van Ramsay. Hier breekt het verhaal en er ontstaan twee lijnen.

In de eerste verhaallijn komt het tot een affaire die het einde van de relatie van Irina en Lawrence inluidt waarna zij intrekt bij Ramsay. Irina wordt de vrouw van een snookerspeler, een pronkstuk van de snookerster, waarvoor zij een gevarieerd seksleven terugkrijgt. De relatie vertoont al snel scheurtjes. Ramsay is egocentrisch en monomaan en Irina heeft zich maar aan te passen. Dat valt niet mee, met soms dagenlange ruzies als gevolg die op voorspelbare wijze worden goedgemaakt.

In de andere verhaallijn wordt het geen affaire en blijft de relatie van Irina en Lawrence in stand. Het leven blijft voorspelbaar, variatie is er nauwelijks. Tot Irina op zekere dag onaangenaam wordt verrast.

Beide verhaallijnen in De wereld na zijn verjaardag lopen parallel in de tijd, kruisen elkaar, spiegelen elkaar en becommentariëren elkaar. Het is een boeiende en inventieve opzet die laat zien wat de gevolgen kunnen zijn van een ondoordachte handeling enerzijds en een bewust nalaten anderzijds. Ofwel: wat is sterker: gevoel of verstand?

De uitwerking laat te wensen over. De verhaallijnen zijn nogal voorspelbaar en Shriver heeft in dit boek de neiging om werkelijk alles tot in detail uit te kauwen. De fantasie van de lezer wordt nergens geprikkeld. De wereld na zijn verjaardag is daardoor soms taai en langdradig en had makkelijk een stuk compacter gekund.
Lionel Shriver heeft in haar boeken de neiging te moraliseren. In andere werken is dat nog wel goed te verteren, maar in De wereld na zijn verjaardag wordt dit veel te zwaar aangezet. De door haar gebruikte symbolische instorting van de twee WTC torens is te gemakkelijk. En toch wordt zelfs dat nog uitgelegd; alsof je als lezer niet zelf in staat bent symboliek te herkennen.

De hoofdpersoon, Irina, roept op den duur zelfs wat irritatie op. Het is een nogal onderdanig type dat zich in beide verhaallijnen ondergeschikt maakt aan de mannen, uiteindelijk altijd het onderspit delft en er vooral op uit is de lieve vrede te bewaren. Dat haar zelfrespect daaronder te lijden heeft lijkt haar weinig te deren.

De wereld na zijn verjaardag moet het hebben van de opzet, het taalgebruik en de stijl van de auteur. Deze elementen houden het boek overeind, maar de zwakke punten zorgen ervoor dat dit niet meer dan een gemiddeld goed boek is. Dat is voor iemand met haar bewezen kwaliteiten lichtelijk teleurstellend.

Ten slotte een opmerking over de vertaling. Het zal gezien de taalvaardigheid van de auteur een heidens karwei zijn om er iets goeds van te maken. De vertaler valt niet te benijden. Maar of het nou aan grote tijdsdruk ligt of wat anders, de vertaling is niet soepel. Zinnen lopen stroef, er zitten kleine en grotere fouten in, maar het woord “dyke” vertalen in “dijk” is ronduit klunzig.

De wereld na zijn verjaardag Boek omslag De wereld na zijn verjaardag
Lionel Shriver
Roman
Contact
Juli 2007
Paperback
605
Mieke Lindenburg

 

Twee bevriende stellen gaan al sinds jaar en dag met elkaar uit eten op verjaardagen. Maar dit jaar verloopt anders, doordat Irina's man niet mee kan in verband met zijn werk en Ramsey net gescheiden is. Al snel verandert het etentje in een heftige flirt en Irina wil niets liever dan met Ramsey zoenen. Maar wat moet ze dan met haar man? Shriver creëert twee parallelle werelden: één waarin Irina bij haar man blijft en één waarin ze zich overgeeft aan de flirt met Ramsey.
Alhoewel Lionel Shriver (1957) al zes boeken gepubliceerd had, kwam haar grote doorbraak pas in 2003 met het indringende We moeten het over Kevin hebben. In december 2011 komt de verfilming in de Nederlandse bioscopen.

Share

2 gedachten over “De wereld na zijn verjaardag – Lionel Shriver”

  1. Ik heb nog nooit wat van Shriver gelezen maar ik neem aan dat dyke hier lesbienne betekent en in dit geval dus met pot vertaald had moeten worden, aangezien het om een scheldwoord gaat. Slordige vertaalfouten komen regelmatig voor. Zo wordt “gorse” vaak met brem vertaald terwijl het gaspeldoorn moet zijn. De “accordion” in een boek van Proulx moet trekharmonica zijn (op zich ook een raar woord omdat de balg zowel in als uit gaat). Het kan ook accordion betekenen maar in dit geval betekent het dat de vertaler geen moeite heeft gedaan om zich in het onderwerp te verdiepen. Vertaalfouten kunnen soms erg storend werken. Vandaar dat ik boeken van Engelstalige auteurs het liefst in het Engels lees. Met andere talen lukt me dat helaas niet (behalve Duits maar daar ben ik lui in geworden).

    Beantwoorden
    • Ik wilde dit boek in het Engels lezen, maar zij gebruikt teveel woorden die ik niet ken dat ik toch maar ben teruggegaan naar Nederlands, het hinderde de voortgang teveel. Mijn Engelse woordenschat is aardig, ik heb bijvoorbeeld wel Freedom van Jonathan Franzen in het Engels gelezen. Het was een harde les, ben nu weer aan de slag gegaan om mijn woordenschat uit te breiden, ik laat het niet op mij zitten. Maar dat terzijde.
      Daarom kan ik mij enige wanhoop bij de vertaalster wel voorstellen, maar ja, dat van dyke was wel opzichtig dom. Vertalen is soms erg lastig zeker, maar ik denk dat dat ook komt door de tijdsdruk en (naar verluidt) de geringe vergoeding. Een boek vertalen kan niet in een paar dagen, dat zou, als je het serieus neemt misschien wel net zoveel tijd moeten kosten als het schrijven van een boek.
      NB: ik merk dat ik Duits makkelijker lees dan Engels. Ik wantrouw mensen die zeggen altijd in het Engels te lezen en dan ook nog alle nuances te begrijpen. Er zijn er ongetwijfeld genoeg die dat kunnen, maar er zullen er meer zijn die de nuances missen. Ik merk dat bij mezelf ook, voor Duits kan ik gelukkig bij mijn dochter terecht, dat helpt.
      NB2: van Shriver heb ik ook Big Brother gelezen en We need to talk about Kevin. Die vond ik geweldig, ze is en blijft een van mijn favoriete auteurs.

      Beantwoorden

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.