Rode sulfur – Robert Bosnak


Vastgelopen in ambities, veelbelovende opzet, matige uitwerking

Een debuterende schrijver, zeker als deze al wat ouder is, heeft een voorgeschiedenis. Een psychoanalist die gespecialiseerd is in droomduiding, Carl Jung, een healingpraktijk heeft en geïnteresseerd is alchemie, genaamd Robert Bosnak. Elementen die terug te vinden zijn in zijn romandebuut, Rode sulfur. Opgegroeid in Nederland maar inmiddels al zolang Amerikaan dat hij voor de vertaling van zijn boek niet meer op zichzelf vertrouwde.

In Rode sulfur draait het vooral om Mundanus. Niet zijn echte naam, een etiket dat hem is opgeplakt wegens zijn vele reizen, een afgeleide van het Latijnse woord voor wereld. Hij is in bezit van de steen der wijzen. Het gaat om het goedje rode sulfur dat alchemisten nodig hebben om goud van te kunnen maken. De vele oorlogen in de periode waarin het verhaal speelt, 1666, zijn kostbaar. Iemand die goud kan maken waarmee oorlogen kunnen worden gefinancierd is waardevol. Niet verrassend dat op Mundanus jacht wordt gemaakt.

Op de vlucht voor de hertog van York komt hij in Nederland terecht en vindt onderdak bij Helvetius, de arts van de aristocratie, en zijn vrouw Marianne en hij leert ook haar nicht Clara kennen. Al snel ontstaat er een innige relatie tussen Marianne en Mundanus. Dan wordt het gecompliceerd. Mundanus is telg uit een geslacht dat waakt over de laatste resten rode sulfur. De kennis over de toepassing kan alleen maar aan nageslacht worden doorgegeven. Marianne kan dat niet bieden. Getrouwd, hoewel dat van ondergeschikt belang lijkt, maar ook onvruchtbaar. Gelukkig is daar haar beeldschone nicht Clara die uitkomst biedt. Hij moet kiezen: Marianne, naar wie zijn hart uitgaat, of Clara, door wie hij de gelofte aan zijn voorouders gestand kan doen?

De opzet is veelbelovend. Een setting in een periode waarin geloof en bijgeloof steeds meer plaats moeten maken voor wetenschap, met types als Spinoza en Christiaan Huygens in bijrollen. Een achtergrond van politiek gekonkel waarin Johan de Witt en wat edelen een rol spelen. Kennis over alchemie die verloren dreigt te gaan, niet alleen als basis voor goud maar ook wegens de veronderstelde “geneeskundige” werking.

De uitwerking is teleurstellend. Nu het verhaal een paar dagen de tijd heeft gehad om te bezinken blijft niet veel meer hangen dan de moeizame driehoeksrelatie tussen de hoofdrolspelers: Marianne, Clara en Mundanus, die een keuze moet maken. Het alchemistische gedoe begint vrij aardig en zou nog iets van geloofwaardigheid kunnen hebben, maar gaandeweg transformeert dat tot een behoorlijk onzinnige verhaallijn die teveel vergt van de goedgelovigheid van de lezer.

De andere verhaallijnen, de strijd tussen (bij)geloof en wetenschap, het politieke gekonkel, de historische setting, krijgen te weinig aandacht en worden bovendien matig uitgewerkt. De auteur raakt verstrikt in zijn ambities. Hij heeft teveel verhaallijnen in dit boek willen stoppen en teveel krijgen een matige uitwerking. Tegen het einde lijkt hij niet goed te weten hoe hij uit dit zelfgeschapen doolhof moet ontsnappen en forceert ineens uit het niets een uitweg.

De stijl helpt ook niet. Bij een boek dat in potentie behoorlijk zwaarwichtige onderwerpen aansnijdt verwacht je een volwassener stijl dan de auteur in Rode sulfur hanteert. Korte zinnen, tamelijk eenvoudig taalgebruik, het past niet bij deze thematiek.
Erg uitgebalanceerd is het niet. Sommige beschrijvingen zijn te beknopt, andere zijn weer teveel uitgesponnen, zoals de erotische passages en sommige tamelijk overbodige landschapsbeschrijvingen.

De personages dan? Flinterdun en voorspelbaar. Mundanus is een licht paranoïde druïde-achtige alchemist /medicijnman. De dames zijn uiteraard, hoe voorspelbaar en clichématig kun je zijn, beeldschoon. Maar wel verschillend. Clara komt niet veel verder dan haar uiterlijkheden. Marianne blijkt heel belezen te zijn en is in feite degene op wiens kennis de praktijk van haar man draait, waarmee zij met afstand de interessantste persoon is.

Voeg daarbij een aantal slordigheden en ongeloofwaardigheden (kranten lezen in 1666, alsof dat de gewoonste zaak van de wereld is) en de conclusie kan niet anders zijn dan dat Rode sulfur een fikse tegenvaller is.

Rode sulfur Boek omslag Rode sulfur
Robert Bosnak
Roman, fantasy
The House of books
2016
Paperback
318
Erica Feberwee

 

Den Haag, 1666. De oude kunst van de alchemie is aan het verdwijnen. Er woeden oorlogen met Engeland en Frankrijk. Europa wordt geteisterd door de pest. Theodoor Mundanus is de enige alchemist die nog fragmenten van de Steen der Wijzen in zijn bezit heeft, de steen die lood in goud verandert en ziekten geneest. Er zijn twee vrouwen in zijn leven, Clara en Marianne. Zij worden achtervolgd door duistere krachten en machtige wereldleiders, die allen jacht maken op de Steen.

Share

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.