Edith Pearlman – Honingdauw


Verhalen vol contrasten en melancholie

Goede verhalenbundels stellen de lezer voor een dilemma: rustig achterover leunend het afgeronde verhaal verwerken of toch maar de impuls volgen en snel door met het volgende verhaal. Honingdauw van Edith Pearlman is zo’n bundel waarbij dat dilemma zich herhaaldelijk voordoet.

Edith Pearlman (1936) heeft in de afgelopen 40 jaar slechts enkele verhalenbundels gepubliceerd die, ondanks een flink aantal prijzen, niet tot een doorbraak hebben geleid. Pas met haar laatste bundel Honingdauw krijgt zij op haar gevorderde leeftijd eindelijk ook erkenning bij het grote publiek.

Honingdauw bevat twintig verhalen die zich vooral afspelen in Godolphin, een fictief stadje. Het zijn verhalen vol contrasten. Het eerste verhaal is daarvan meteen een mooi voorbeeld. Een man kijkt uit op een pedicuresalon en voelt zich aangetrokken tot de vrouw die de praktijk uitoefent. Op een dag trekt hij de stoute schoenen aan en gaat langs voor een behandeling. Zij raken in gesprek maar echt contact krijgen zij niet. Als de man vertrokken is blijkt dat de pedicure op haar beurt de man van afstand bekijkt. Het elkaar ongemerkt wederzijds bestuderen levert bij beiden een verlangen op naar contact, terwijl in de periode dat zij bij elkaar zijn de afstand groter lijkt dan ooit.

Andere verhalen bevatten tegenstellingen zoals over leven en dood, of over een vredige wereld binnenshuis en strubbelingen buitenshuis, of over arm en rijk zoals in een verhaal over de overweldigende luxe van de passagiers op een cruiseschip tegenover de schrijnende armoe van de diep in de buik van het schip weggemoffelde schoonmaaksters.

Afscheid nemen en melancholie zijn thema’s die in veel verhalen terugkeren. Afscheid nemen, vaak tegen wil en dank, is een handeling die vaak voorkomt. Zoals de oudere tante die een tijdlang bij familie verblijft tot wederzijdse vreugde, maar toch vertrekt omdat zij de familie niet wil opzadelen met de perikelen van haar slijtende lichaam en geest. Of de minnares die afscheid moet nemen van de getrouwde man die sterft tijdens hun vrijpartij, met als ironisch vervolg dat zij op de begrafenis op pijnlijke wijze afscheid moet nemen van de illusie dat zij de eigenlijke ware Jacoba is.

Een ander mooi verhaal gaat over een jongen die in staat is om elke kleurnuance te onderscheiden. Zijn wereld is daardoor veel kleuriger dan die van andere mensen. Die gave resulteert wel in een isolement, hij ziet dingen die anderen niet zien. Pas als hem een aangepaste bril wordt aangemeten die de wereld net zo grauw en grijs maakt als voor anderen lukt het hem om onderdeel te worden van de gemeenschap. De keuze is lastig: de veelkleurigheid behouden of deze inwisselen voor sociale acceptatie.

Edith Pearlman is erg goed in het typeren en beschrijven van mensen. In een paar zinnen weet zij haar hoofdpersonen heel raak te typeren en te schetsen, maar zij laat daarbij wel voldoende ruimte over die de lezer zelf kan invullen. Haar afstandelijke observaties zorgen er mede voor dat van de mens vooral de buitenkant wordt geschetst.

De emoties worden getoond via de reacties in woord en daad van de personages die volgen op de veelal ingrijpende gebeurtenissen en de gemaakte moeilijke, haast onmogelijke keuzes.
Ook hier is weer een contrast zichtbaar: dat tussen de afstandelijke, sobere toon en observaties versus de impact van de gebeurtenissen op de levens van de hoofdpersonen. Bijvoorbeeld over Sonny, een jonge knaap die de dood te wachten staat: “Sonny, in beslag genomen door zijn taak, zou het zonder toekomst moeten doen, zonder zijn toekomst, misschien beknot en onbemind en tweederangs, maar toch de zijne”.

Edith Pearlman heeft een prachtige verhalenbundel geproduceerd, waarmee zij de vergelijking met andere grote verhalenvertellers, zoals Alice Munro, met glans kan doorstaan.
Elk verhaal in Honingdauw verdient de volle aandacht. Haar gedetailleerde observaties, haar verhalen vol melancholie verdienen het stuk voor stuk om in alle rust te laten bezinken en ervan na te genieten.

Honingdauw Boek omslag Honingdauw
Edith Pearlman
Verhalen
Lebowski
10 juni 2015
Paperback
302
R. Kuitenbrouwer, Paul van der Lecq

 

In erudiet, poëtisch proza belicht Edith Pearlman die kleine, buitengewoon vluchtige momenten die de schoonheid van het leven weerspiegelen. Onder haar personages bevinden zich een kind met een bijzonder kleurrijke visie, een groep ontheemde Somalische vrouwen in een buitenwijk van Boston en een bezadigde hoogleraar Latijn die wordt uitgenodigd om een lezing te geven over het mysterie van leven en dood. Pearlman kent elk van hen intiem, en geeft hun levens teder en empathisch vorm. Deze verhalen zijn de bekroning van een schitterende carrière, en tonen eens te meer dat Pearlman een meester is in het genre.

Share

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.