Sneeuwwitje – Donald Barthelme


Gemengde gevoelens over absurdistische parodie

Sneeuwwitje, verschenen in 1967, is de enige roman die in het Nederlands is verschenen van Donald Barthelme. Daarnaast is wel een verhalenbundel van hem uitgebracht, kortweg 41 verhalen. Het is geen verrassing dat Barthelme hier niet erg bekend is.

Zijn loopbaan heeft zich vooral in de kunstwereld afgespeeld, het schrijven deed hij erbij. Met zijn korte verhalen heeft hij een zekere faam opgebouwd en daarmee een aantal literaire prijzen gewonnen.
Toch is zijn bekendheid hier vooral indirect. Velen zullen wel bekend zijn met het nummer “What’s the frequency, Kenneth” van de band REM, een zin uit een boek van Barthelme. Deze vraag werd herhaaldelijk gesteld door een van de lieden die in 1986 een geruchtmakende aanval op de destijds bekende journalist Dan Rather uitvoerden.

Sneeuwwitje woont in de grote stad met Bill, Kevin, Edward, Hubert, Henry, Clem en Dan. Zij is door hen gevonden in een bos en naar hun huis meegenomen. De mannen, die nergens als dwergen worden aangeduid, slijten hun dagen met het maken van babyvoeding en het wassen van de gebouwen – en af en toe een wip onder de douche. Met Sneeuwwitje.
Sneeuwwitje heeft zich ontwikkeld, ze heeft cursussen gevolgd en schrijft gedichten en hoopt op een ander leven. Om de aandacht van de mannen te trekken laat zij haar lange haar uit het raam hangen, uit een ander sprookje inderdaad. Maar eigenlijk wacht ze op haar prins, Paul, een kunstenaar van wie niemand echt onder de indruk is.
En dan is daar ook nog de boze stiefmoeder Jane en haar minnaar Hogo, die wel wat voelt voor Sneeuwwitje. En dat kan Jane natuurlijk niet verkroppen.

Het is moeilijk om iets van het boek te zeggen. Er is nauwelijks een serieuze verhaallijn te ontdekken. Het lijkt soms wel op de schriftelijke variant van het absurdisme van Monty Python. Het is wel erg origineel, eigenlijk is het een en al experiment.
Het boek is niet dik, de hoofdstukken zijn bijzonder kort en soms ronduit eigenaardig. Zo zijn er verschillende hoofdstukken gewijd aan “Reactie op het haar” gevolgd door een aantal korte hoofdstukken gewijd “Gebrek aan reactie op het haar”. Een ander voorbeeld: midden in het boek duikt ineens een lijst vragen op die aan de lezer worden gesteld.

Met een mening over dit boek heb ik een probleem. In het algemeen lukt het mij wel om van een boek iets te vinden, maar met Sneeuwwitje kom ik daar niet goed uit. Het ene moment vond ik het erg origineel, gewaagd en afwijkend van de gebaande paden, en alleen al daarom zeer interessant. Op andere momenten dacht ik ”wat moet ik hier nu mee?” en bekroop mij de gedachte dat het experimentele wat te ver is doorgevoerd en dat dat beter tot zijn recht zou zijn gekomen als er meer verhaal zou zijn.

De balans slaat uiteindelijk wel door naar de voorkeur voor het experimentele. Het is wel een keer verfrissend om een boek te lezen dat volkomen afwijkend is. Dat zou best wat vaker mogen worden gedaan.

Sneeuwwitje Boek omslag Sneeuwwitje
Donald Barthelme
Roman
1967
Paperback
176

Sneeuwwitje woont in de grote stad met Bill, Kevin, Edward, Hubert, Henry, Clem en Dan. Ze slijten hun dagen met het maken van babyvoeding en het wassen van de gebouwen - en af en toe een wip onder de douche. Sneeuwwitje wacht op haar prins, Paul, een kunstenaar van wie niemand echt onder de indruk is. Dan heb je ook nog stiefmoeder Jane en haar minnaar Hogo, die een oogje op Sneeuwwitje lijkt te hebben - wat Jane natuurlijk niet kan verkroppen. En ondertussen praat iedereen langs elkaar heen.
Donald Barthelme legt de absurde onderlaag van onze omgangsvormen zonder genade bloot en laat zien dat het leven allerminst een sprookje is.

Share

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.