Het beste portret van de slechtste familie aller tijden
Zo noemde Time Magazine De man die van kinderen hield van de in Australië geboren schrijfster Christina Stead. Deze roman werd door dat magazine opgenomen in de honderd beste boeken van de 20e eeuw.
Het boek kwam uit in 1940. De timing was rampzalig, de wereld stond in brand en zat niet te wachten op een roman over een tragische familiegeschiedenis.
De familie Pollitt is een zeer ongelukkig gezin. Moeder Henny is beneden haar stand getrouwd met de jonge weduwnaar en vader Sam Pollitt. Zij krijgen samen ook kinderen, uiteindelijk hebben ze er samen acht.
Het is een doodongelukkig gezin. Het echtpaar communiceert vrijwel uitsluitend via de kinderen, en als ze al eens rechtstreeks contact hebben zijn dat tirades in de trant van “Verrot stuk vreten, smerig zweterig varken, varken”. Op den duur trekt Henny zich steeds meer in haar eigen kamer terug waar zij zich in leven houdt met thee en aspirines.
Moeder Henny slaagt er steeds slechter in om geld te verdienen en te zorgen voor brood op de plank. Vader Sam houdt zich liever helemaal niet met werken bezig. Zijn missie is om van het gezin een harmonieuze eenheid te kneden en hij doet er alles aan om de kinderen naar zijn beeld te vormen. Hij betoont zich daarmee een godheid in kleine kring, zijn rol daarbuiten is al langer uitgespeeld.
Hij spreekt de kinderen aan in een eigen brabbeltaaltje omdat hij denkt daarmee op hun niveau te communiceren. Hij geeft de kinderen steeds minder de ruimte om kind te zijn, hun tijd moeten ze doorbrengen op de manier die hij predikt, het liefst zou hij hun gedachten ook nog willen beheersen.
Een echte vader is hij niet, hij is een zielige egocentrische tiran die met zijn gedrag precies het tegenovergestelde bereikt van wat hij voor ogen had.
Naarmate de kinderen ouder worden komt er steeds meer weerstand. Zelfs de meest kritieklozen onder hen wenden zich langzaam maar zeker van hun vader af. Als hun moeder het kopje thee met cyaankali, dat eigenlijk voor Sam was bedoeld ineens zelf opdrinkt, verlaat zij deze levende hel met de laatste woorden “Barst allemaal maar”.
Vanaf dat moment staat Sam er echt alleen voor en is er geen redden meer aan.
De man die van kinderen hield heeft er lang over gedaan om erkend te worden. De oorlog speelde parten, maar ook de tijdgeest. Het gezin werd gezien als hoeksteen van de samenleving, er was nog geen ruimte voor boeken waarin dat beeld werd aangetast, en al helemaal niet voor een boek waarin het gezin werd getoond als een helse microkosmos.
Pas in 1965 werd het in de VS opgepikt. De dichter des vaderlands in die periode maakte het groot, mede door zijn voorwoord waarin hij dit boek vergeleek met monumenten als “Oorlog en vrede” en “Op zoek naar de verloren tijd”.
Het prachtig geschreven boek heeft een tamelijk luchtige toon en is daardoor goed leesbaar, maar de woorden en de daden van de ouders zorgen ervoor dat het een gitzwarte inhoud heeft.
De man die van kinderen hield is een monumentaal boek dat inderdaad in de categorie grote romans thuishoort.
De man die van kinderen hield
Roman
Atlas Contact
29 oktober 2008
Hardcover
510
Peter Bergsma
Sam en Henny Pollit hebben te veel kinderen, te weinig geld en een grote hekel aan elkaar. Vader Sam kan het gezin niet onderhouden, moeder Henny is neurotisch en hun zes kinderen moeten lijdzaam toekijken hoe het huwelijk van hun ouders uiteenvalt. De man die van kinderen hield is een huiveringwekkende roman over een dysfunctionele familie, het gezinsleven, de relatie tussen ouders en kinderen en tussen ouders onderling. Deze Australische klassieker werd door Time Magazine opgenomen in de lijst van 100 beste Engelstalige romans van de twintigste eeuw.
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.