Ons feilbare denken, hoofdstuk 2 – Daniel Kahneman

Aandacht en inspanning
Ons feilbare denken is een belangwekkend werk van de psycholoog en Nobelprijswinnnaar Daniel Kahneman. Omdat het naar mijn mening toegevoegde waarde heeft om een werk als dit uitgebreider te behandelen dan romans zal ik per hoofdstuk een samenvatting maken. Dit kan nooit de gehele lading dekken, om het volledig te doorgronden is het noodzakelijk de tekst in zijn geheel tot je te nemen.

In hoofdstuk 1 heeft Kahneman uitgelegd dat ons wakende brein twee manieren van denken gebruikt, Systeem 1 en Systeem 2.

Systeem 1 werkt min of meer automatisch, Systeem 2 vraagt gerichte aandacht. Experimenten hebben aangetoond dat het oplossen van moeilijkere taken, Systeem 2 taken, meer energie vergt. De grotere inspanning was zichtbaar aan vergrote pupillen. De meetresultaten waren zo evident dat als iemand voor een te moeilijke opgave werd gesteld de onderzoekers meteen konden constateren dat de proefpersoon het opgaf. Hoe: de pupillen werden meteen kleiner.

Deze grotere inspanning was ook meetbaar aan een hogere hartslag, het hart en de hersenen moesten harder aan het werk en dat kost weer meer energie. Conclusie: een moeilijke taak kost meer energie dan een routineuze.

Hoe dat komt? Een vermenigvuldiging van twee keer drie cijfers vraagt om ten minste drie gelijktijdige processen: het onthouden van de getallen, de bewerking en het onthouden van de resultaten.

Noot: vergelijk het met autorijden. Uren op een rustige snelweg rijden kost minder energie dan rijden in de stad of in de file. Het is aardig dat een ander dat kan afmeten aan de grootte van je pupillen.

Andere conclusies:

  • Het is vrijwel onmogelijk om gelijktijdig meerdere taken uit te voeren die aandacht vragen. Als je je op een taak focust =kun je zomaar de gorilla over het hoofd zien, zie Hoofdstuk 1 (Noot: Compernolle noemde in Ontketen je brein een prestatieverlies van tientallen procenten bij het switchen tussen taken)
  • Systeem 1 doet op de achtergrond altijd zijn werk. Het neemt de regie over als dat is vereist, bijvoorbeeld: als je in een noodsituatie belandt handel je automatisch volgens Systeem 1. Het heeft geen zin om je op de route te concentreren als je in een slip raakt.
  • Tijdsdruk maakt mensen efficiënt. De focus is groter wegens de druk; maar het kost ook weer meer energie.

 

Share

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.