Luchtig verpakt vernietigend portret
Arto Paasilinna is een Finse schrijver die enkele tientallen romans heeft geschreven. Hiervan zijn er acht in het Nederlands vertaald. De tien minnaressen is mijn kennismaking met zijn werk en die is mij zeer goed bevallen.
“Castratie als op zichzelf effectieve methode werd echter als al te fanatiek, onfatsoenlijk en kwetsend voor de mannelijke waardigheid beschouwd. Met moord konden de dames nog wel leven, maar wat had je nou aan een levende man zonder ballen?”
Als vrouwen zo over je denken dat heb je het, voorzichtig gezegd, behoorlijk verbruid. Hoe heeft het zover kunnen komen en over wie gaat dat eigenlijk?
Rauno Rämekorpi is de naam. Op zijn zestigste verjaardag wordt hij wegens grote verdiensten benoemd tot industriekanselier, een eretitel. Het feest ter gelegenheid daarvan eindigt in een huis vol bloemen, geschenken, kaviaar en champagne. Te veel om zelf te houden, waarbij komt dat zijn vrouw allergisch is voor bloemen. In plaats van het naar de vuilnisbelt te brengen weet de opgetrommelde taxichauffeur hem ertoe te bewegen het spul uit te delen. Aan vrouwen, want mannen doe je geen plezier met die struiken.
Het is het begin van een verhaal in twee delen. Ogenschijnlijk nogal lukraak begint hij aan een rondreis die hem in twee dagen langs tien vrouwen brengt, De tien minnaressen. De geschenken en bloemen worden in dank aanvaard, elk bezoek eindigt met een vrijpartij. Geen enkele verloopt soepel, een voorbeeld van een aanvankelijk verstoorde, later wel gelukte, poging:
“De kat werd wakker en sprong op het bed, waar het tweetal ritmisch en speels in actie was. De kat had het op Rauno Rämekorpi’s behaarde testikels gemunt, die tussen zijn benen heen en weer zwaaiden in de cadans van de beweging. Wellicht dacht het dier, gebruikmakend van haar natuurlijke instincten, dat ze daar twee harige muizen in één klap kon slaan?”
Een paar maanden later. Rauno Rämekorpi besluit in al zijn goedertierenheid dat hij, als kerstman, de dames nogmaals kan voorzien van geschenken, uiteraard met bijbehorende afsluiting. Dat gaat niet helemaal naar wens. De dames zijn van elkaar te weten gekomen dat zij niet de enige buitenechtelijke relatie van deze potente zestigjarige zijn. Het laat zich raden dat het tweede rondje meer weerstand oproept.
Hoewel het verhaal op het oog lijkt te gaan over de seksuele escapades wordt er vooral een ontluisterend portret geschetst van een man die in zijn eigen ogen heel succesvol is. De hovaardigheid waarmee Rämekorpi de dames bejegent is onthutsend. Doch dat blijft niet beperkt tot de dames, De tien minnaressen. Zijn neerbuigendheid en laatdunkendheid strekt zich ook uit tot de mannelijke medemens, en uiteindelijk gewoon de rest van de wereld.
Arto Paasilinna zet dat portret neer in een droge, emotieloze stijl die vooral feitelijk en beschrijvend is als het gaat om de handelingen en gebeurtenissen. Hij laat het aan de lezer om conclusies te trekken over het karakter van de hoofdpersoon, en in bredere zin wellicht over de Finse man en maatschappij, hij voorziet de lezer alleen maar van materiaal.
De tien minnaressen leest makkelijk, de toon is licht, maar de boodschap is desondanks niet mis te verstaan.
Het enige wat enigszins tegenviel was het slot. De wraak die de dames op hun gezamenlijke minnaar hebben bekokstoofd is voor de betrokkene weliswaar beschamend, maar relatief mild en die viel mij wat tegen.
Maar goed: laat het einddoel van deze reis een beetje tegenvallen, de reis erheen is alleszins de moeite waard.
De tien minnaressen
Roman
Wereldbibliotheek
2011
Paperback
239
Annemarie Raas
Grootindustrieel Rämekorpi blijft na het feest voor zijn zestigste verjaardag achter in een zee van bloemen, flessen champagne en kaviaar. Hij besluit de geschenken uit te delen aan de vrouwen uit zijn kennissenkring en met elke vrouw bij wie hij langsgaat, beleeft Rämekorpi een opwindend avontuur. Wegens succes doet hij de tocht tegen de Kerst nog eens over, maar de vrouwen zijn inmiddels van elkaars bestaan op de hoogte geraakt en nemen wraak op hun gemeenschappelijke minnaar.
