Twee gezichten
Wil Boesten kende ik vooral als vertaler van het imposante doch te omvangrijke werk Het eiland van het tweede gezicht van Albert Vigoleis Thelen. De verrassing was groot toen ik vernam dat hij zelf ook enkele romans op zijn naam heeft staan. Grond is zijn meest recente werk, het verscheen in 2015.
De uitbarsting van de IJslandse vulkaan Eyjafjallajökull in april 2010 ontregelde het vliegverkeer naar en van Europa. Juist op het moment dat jazztrompettist Lucas Lels op het vliegveld van New York is voor de terugreis, worden tot nader order alle vluchten geannuleerd.
Het kan er ook nog wel bij. Een paar gastoptredens bij een stermuzikant zijn vreugdeloos geëindigd. De vrouw die hij na het laatste optreden leerde kennen laat hem in haar bed toe, maar tot zijn teleurstelling alleen om te slapen. Hij neemt het gelaten op. In die stemming strandt hij op het vliegveld.
De stemming slaat om als hij per telefoon verneemt dat zijn oom Louis, het baken in zijn leven, plotseling is overleden. Het wordt een wirwar in zijn hoofd, emoties tuimelen alle kanten op en hij lijkt behoorlijk de weg kwijt te zijn, zeker als hij in de gaten krijgt dat de kans groot is dat hij de begrafenis niet kan bijwonen.
In het tweede deel is de begrafenis achter de rug. Lucas verkeert in depressieve toestand. Zijn lust om te spelen is verdwenen, hij vult zijn dagen met ledigheid. Op een dag hoort hij iets verrassends. De toedracht van het auto-ongeluk waardoor zijn ouders om het leven zijn gekomen is anders dan wat hem is wijsgemaakt. Hij gaat op onderzoek uit en komt tot verrassende ontdekkingen. Tegelijk keert langzaam de wens om te spelen weer terug en de kans om in te vallen bij een optreden in Italië grijpt hij aan, doch vooral na te zijn overreed door de weduwe van Louis. Samen gaan ze op pad.
Grond valt duidelijk in twee delen uiteen. Het verblijf op het vliegveld gaat heen en weer in de tijd. Beschrijvingen van de verveling en moeilijke omstandigheden worden afgewisseld met terugblikken op het leven van Lucas. De herinneringen aan zZijn moeizame jeugd bij zijn afstandelijke opa, een man zonder empathie, worden afgewisseld met die van de zoektocht naar een eigen bestaan.
In dat deel is de stijl heel matig, het verhaal door de tijdsprongen nogal moeizaam. Daar komt bij dat Lucas weinig sympathie opwekt.
De interpunctie in dat deel is matig, op sommige plaatsen zijn komma’s storend af- dan wel aanwezig: “Louis, onvoorstelbaar dood”.
De beeldspraken zijn nogal gekunsteld en gezocht. Paar voorbeelden:
“Louis die het leven afgraasde met weken, maanden tegelijk”. Het leven als een weiland?
“Bijt een kinderlijke verongelijktheid in zijn hart”
“Het medelijden roert in zijn maagstreek”
“Het verlangen knijpt een knuist dicht in Lucas’ borst”
Je moet ervan houden, ik vind het niet fraai.
Dat deel heeft ook last van flauwe alliteraties en nogal onvolwassen humor:
Een vrouw: ”Ik zit vast op Dzjee Eff Kee”: En dan als vettige suggestie dat het niet om een manspersoon gaat, pfff.
Delen van de tekst worden opgevuld met een overdaad aan bijvoeglijke naamwoorden.
“De stroperige sterke koffie uit het vreemde aluminium potje dronken ze met veel warme melk uit forse kommen, dat was Frans”
Samengevat: het eerste deel vind ik geen (stilistisch) hoogstandje.
In het tweede deel is dat gelukkig een stuk beter voor elkaar. Het verhaal is meer ontspannen, eindelijk krijg je enig gevoel voor de hoofdpersoon en stilistisch is het een stuk aangenamer. De zoektocht naar zijn verleden en de worsteling om uit de depressieve toestand te raken zijn veel prettiger leesbaar en als verhaal minder springerig.
Grond viel aanvankelijk niet mee. Het eerste deel was bij tijden een worsteling. Het tweede deel las aanmerkelijk gemakkelijker. De vraag is interessant hoeveel mensen aan die betere helft zouden zijn toegekomen en niet tussentijds zijn afgehaakt. Achteraf ben ik blij dat ik heb doorgezet omdat dat tweede deel mij een stuk beter is bevallen.
Grond
Roman
Atlas Contact
2015
Paperback
271
April 2010. Door de uitbarsting van de Ijslandse vulkaan Eyafjallajökull strandt jazztrompettist Lucas Lels op het vliegveld van New York. Erg vindt hij dat niet, na de teleurstellingen van de afgelopen week. Zijn gelatenheid verandert door een telefoontje uit Maastricht: oom Louis is dood.
Herinneringen aan de stiekeme bezoeken bij Louis voeren Lucas terug naar zijn jeugd: het fatale auto-ongeluk waarbij zijn ouders omkwamen, de kille opvoeding door zijn grootvader, de liefde voor de trompet die hem nu lijkt te ontglippen.
Een voor een ontwaken zijn demonen. Het wachten in de dag en nacht verlichte vertrekhal begint aan hem te knagen. Wanneer Lucas terugkeert naar zijn onbeminde geboortegrond wordt een confrontatie onafwendbaar.
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.