De macht – Naomi Alderman


Gemiste kans

Het is een interessant gedachtenexperiment. Wat gebeurt er als macht en machtsverhoudingen er heel anders uit zouden komen te zien dan in ons bestaande beeld ervan? Daarbij is het uitgangspunt in De macht van Naomi Alderman dat vrouwen de macht niet hadden, onderdrukt en uitgebuit, op allerlei manieren ondergeschikt aan mannen. Hoe zou de wereld eruit zien als de rollen zouden worden omgedraaid?

Interessant gegeven maar matige uitwerking

Een interessant gegeven voor een verhaal dat veelbelovend begint. Enkele meisjes, in de fragiele fase tussen kind en volwassene, ontdekken dat ze met hun handen schokken kunnen afgeven. Zij merken dat het om een lichamelijk fenomeen gaat dat immer (latent) aanwezig is. Het heeft de potentie om het te ontwikkelen tot een gevreesd wapen. En dat gebeurt. Ze blijken in staat om die kracht ook in andere vrouwen op te wekken. Het steeds krachtigere wapen zetten zij in om wraak te nemen op mannelijke onderdrukkers en misdadigers. Zij willen zich zien te bevrijden uit een uitzichtloos bestaan als (seks)slavin zoals in harems.   

Tot zover het interessantste gedeelte van De macht. Het begint veelbelovend. Vanaf circa een kwart van het boek wordt het langzaam maar zeker een kleine worsteling. Gedurende een tijdsverloop van tien jaar volg je de levens van vier hoofdpersonen. Aan de hand van hun belevenissen, beschreven in een afstandelijke, journalistieke stijl, zien we dat de rollen langzaam maar zeker  omdraaien. Machtsverhoudingen komen op hun kop te staan, gedurende die jaren groeien vrouwen uit tot het overheersende geslacht en mannen komen in de rol van onderliggende partij. En dat niet alleen in figuurlijke zin. Mannen worden op hun beurt misbruikt door het sterkere geslacht, het blijft daarbij bepaald niet alleen bij verkrachtingsfantasieën.
Ook andere vormen van machtsmisbruik, maar dan door het andere geslacht, zijn aan de orde van de dag. Een tijdje lijkt dat heel aardig. Gaandeweg bekruipt je het gevoel dat Alderman op een te simplistische manier wil laten zien wat kan gebeuren als de rollen worden omgedraaid.

Teleurstellende afloop

De vorm waarin De macht is gegoten is tamelijk opvallend. Naomi Alderman doet alsof zij een boek ter beoordeling voorgelegd krijgt van een mannelijke auteur, genaamd Neil Adam Armon. Inderdaad, een anagram van de naam van de schrijfster, met een inleiding en een epiloog, een mailwisseling tussen de echte en de fictieve auteur. Tikje flauw. Verder valt op dat het vooral beschrijvend is, omdat het in de tegenwoordige tijd is geschreven, als het ware door een chroniqueur. Dat heeft zijn uitwerking op de mate waarin het verhaal je pakt; het blijft door die vorm nogal afstandelijk. Datzelfde geldt voor de personages. Over hun belevenissen en gevoelens wordt geschreven op een bijna journalistieke manier. Het is daardoor lastig om je met één van hen te identificeren of mee te leven. Hoewel er genoeg gebeurt om het een spannend verhaal te kunnen noemen, wekt het, weer door die gekozen vertelstijl, vooral de suggestie van spanning.

Het verloop van het verhaal is teleurstellend voorspelbaar. Als vrouwen de kans krijgen om een wereld te maken opdat die er beter aan toe is dan wat mannen in hun overheersende rol ervan hebben gemaakt falen zij hopeloos. Ook met vrouwen aan De macht wordt de wereld er één van ongelijkheid, machtsmisbruik en onderdrukking. Het doet er eigenlijk niet toe wie de macht heeft.

Dat is een teleurstellende conclusie. De kans die Alderman zichzelf creërt om in een nawoord een diepgaander beschouwing te geven over wat macht kan betekenen laat zij liggen. In de plaats daarvan zoekt zij helaas de te gemakzuchtige uitweg van de apocalyps.

Over de auteur

De macht
Naomi Alderman
Roman
Atlas Contact
Januari 2018
Paperback
440
Astrid Huisman, Roos van de Wardt
9789025451868
Share

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.