Kindertijd – Carl Frode Tiller


Intrigerend, verwarrend en boeiend #2

De hoofdpersoon die niet aan het woord komt. De trilogie Omcirkeling van Carl Frode Tiller gaat over David, de man die zich niet meer kan herinneren wie hij is. Hij roept via een advertentie familie en bekenden op om hem brieven te schrijven. Via deze weg hoopt hij zijn herinneringen terug te krijgen. Jeugdjaren is het fascinerende eerste deel van deze trilogie, dat speelt in zijn tienerjaren. Kindertijd vervolgt de trilogie, waarin de lezer wordt teruggevoerd naar de periode daarvoor.

Tiller herhaalt het concept. Ook in Kindertijd spelen drie personen de rol van verteller. Afwisselend in de vorm van brieven die zij aan David schrijven en hun belevenissen in het heden, de periode waarin zij die brieven schrijven.
In het eerste deel werd al duidelijk gemaakt hoe herinneringen vervormen en hoe beperkt de waarde is van wat de vertellers nog wel denken te weten. Dat wordt nog duidelijker in Kindertijd. Niet alleen omdat de periode waarover zij schrijven verder terug in de tijd is, maar ook omdat deze drie personen wat verder van David af staan, in die zin dat zij niet of veel minder intiem met hem zijn geweest.

Kindertijd begint met het verhaal van Ole, een vriend van David. Dit deel is het meest uitgebreid, de rode draad hierin zijn de herinneringen aan de belevenissen in het bos. Een soort van krijgertje spelen met een “imaginaire” vijand; andere jongens die niet tot hun groepje horen.
Het vervolgt met Tom Roger, een andere vriend, maar minder hecht. Kindertijd eindigt met het verhaal van Paula, die de moeder van David goed heeft gekend. Zij laat haar verhaal optekenen door een ander omdat zij dat zelf niet meer goed kan.
Terwijl de eerste twee delen vooral een completer beeld van het leven van David geven vertelt Paula vooral over haar band met Berit, de moeder. Haar relatief korte relaas eindigt met een stevige verrassing, die verlangend doet uitzien naar het afrondende deel.

Tiller is weer goed op dreef in het beschrijven van het leven in een kleine Noorse gemeenschap. Een hoog ons kent ons gehalte, met vriendschappen en vetes die generaties dooretteren. Het bestaat uit kleine bolwerkjes die soms goed en soms slecht met de andere bolwerkjes kunnen opschieten. Maar ook daarbinnen is het regelmatig hommeles. Het geruzie is niet van de lucht, geregeld hangt er een sfeer van verwijten over en weer. Het gaat er daarbij bepaald niet zachtzinnig aan toe.
Vaak geeft dat een gevoel van ongemak. Je kijkt recht in de ziel van mensen die op dat soort momenten zich heel benepen kunnen gedragen en die soms ronduit grof en beledigend zijn.

En weer slaagt Tiller erin om het beeld steeds diffuser te maken. De verwarring die hij in Jeugdjaren stichtte wordt in Kindertijd alleen maar groter. De vertellers geven weer andere details prijs over het karakter van David en die zijn van dien aard dat je een steeds minder scherp beeld hebt van de hoofdpersoon die nog steeds niet aan het woord is geweest.
Dit beeld versterkt Tiller nog eens door de verteller binnen zijn verhaal al onbetrouwbaar te doen lijken. Neem de verbale ruzie die in het eerste verhaal wordt uitgevochten tussen Ole, zijn partner en zijn moeder. Telkens krijg je als lezer via het perspectief van de ander een telkens wisselend beeld van de aanleiding tot het woordengevecht. Na afloop weet je helemaal niet meer wie je nou wel of niet kunt vertrouwen, inclusief de verteller.

Tiller heeft ook in Kindertijd weer het verhaal van begin tot eind onder controle. In een prachtige beheerste stijl zet hij weer nieuwe dwaalsporen uit, waarbij je altijd het gevoel houdt dat hij zelf wel weet wat hij teweegbrengt; een steeds sterker wordende indruk dat je de mens en zijn herinneringen maar beter niet zonder meer moet vertrouwen.
Het is te hopen dat het slotdeel snel in vertaling wordt uitgebracht!

Kindertijd Boek omslag Kindertijd
Omcirkeling
Carl Frode Tiller
Roman
Prometheus
2016
Paperback
405
Kor de Vries


De zoektocht naar het geheugen van David zet zich voort. Zoals Jon, Alvid en Silje in het vorige deel de tienerjaren van David schetsen aan de hand van brieven, worden nu zijn kinderjaren op het eiland Otterøya en de eerste jaren in Namsos onder de loep genomen. Drie nieuwe figuren uit zijn leven hebben zich gemeld om te helpen: Ole, een boer van halverwege de dertig met ernstige relatieproblemen, Tom Roger, een werkloze man uit 'het verkeerde gedeelte' van Namsos en Paula, een oude vrouw in het verzorgingstehuis van Otterøya, die de moeder van David goed gekend heeft.

De puzzelstukjes die het leven van David vormen worden beetje bij beetje bij elkaar gezocht, maar door nieuwe verhalen vanuit nieuwe perspectieven wordt alles niet alleen completer maar ook gecompliceerder. De brieven tonen hartverscheurende en verrassende situaties, en een schokkende ontdekking verandert alles wat we dachten te weten.

Carl Frode Tiller zet opnieuw messcherp neer hoe ingewikkeld een mensenleven is en beschrijft genadeloos de problemen van intermenselijk contact.

Share

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.