Sus – Jonas T. Bengtsson


Fascinerend donker verhaal dat veel vragen onbeantwoord laat
Van het schrijven van vrolijke boeken kun je Jonas T. Bengtsson niet betichten, zo kun je wel concluderen na lezing van Sus. Het vorige in Nederland uitgebrachte boek, het overigens prachtige Een sprookje, was een vooral mistroostig verhaal. Sus is een duistere vertelling over een jonge vrouw die maar op één ding uit is: zich wapenen om er klaar voor te zijn als haar vader de gevangenis verlaat.

Want haar vader zou een monster zijn als je af moet gaan op alle indirecte aanwijzingen in die richting. Sus, een jonge vrouw van negentien met het postuur van een twaalfjarige, heeft zich voorgenomen hem te doden zodra de mogelijkheid zich aandient. Ze wapent zich op allerlei manieren. Mentaal door zich dagelijks een doel te stellen, zoals op de rand van het dak van het gebouw waar zij woont te staan en haar angst te overwinnen. Of door allochtone buurtgenoten tot in het diepst van hun ziel te krenken, het risico van een fatale afloop op de koop toe nemend. Op fysiek vlak door zich te harden. Qua materiaal door zich te voorzien van een wapen.

Dat zij daarbij de wet overtreedt is onderdeel van dit proces. Zij voelt geen wroeging of terughoudendheid. Winkeldiefstal is aan de orde van de dag, ze is gehaaid genoeg om precies te weten wat ze moet doen om te voorkomen dat zij wordt gesnapt. Sus deinst er zelfs niet voor terug om drugs te verkopen aan minderjarige kinderen om aan geld te komen. Alle middelen zijn geoorloofd om dat ene doel te bereiken.

Sus woont alleen. Haar broer ligt met een granaatsplinter in zijn hoofd op de intensive care. Ze is niet iemand voor gezelschap, contacten met anderen zijn vooral functioneel. Gevoelens van sympathie of empathie zijn haar vreemd. Ze is hard voor zichzelf en voor anderen. Zij kent één keer een moment van zwakte en dat zit haar enorm dwars. Haar waarnemingen zijn klinisch, haar doen en laten opportunistisch. Je beleeft het verhaal door de ogen van de hoofdpersoon. Zij is verteller en haar belevenissen vertelt zij vooral in de tegenwoordige tijd. Er wordt nauwelijks teruggeblikt. Het zorgt er alles bij elkaar voor dat je weinig gevoel krijgt voor de hoofdpersoon; een gevoelloze robot.
Je zou bijna vergeten dat het een eenzaam kind is van negentien. Juist dat maakt het verwarrend. Er moet toch veel zijn gebeurd, een kind wordt (hopelijk) niet zo geboren. Je wilt weten waarom, hoe, door wat zij zo is geworden. Bengtsson laat die vragen onbeantwoord.

Zoals hij ook andere vragen onbeantwoord laat. Waarom is haar vader zo’n monster? Wat is er in het verleden voorgevallen? Hoe zit het met andere familieleden, zijn die er wel? Heiligt het doel altijd de middelen?

Het is een verademing dat Bengtsson niet alles uitkauwt en juist veel aan de fantasie van de lezer overlaat. De auteur laat weer zien dat hij weet hoe je de lezer moet raken. In een sobere, bijna uitgebeende stijl, gespeend van sentiment heeft hij een indringend verhaal verteld dat je niet licht vergeet.
Bengtsson laat weer zien dat hij een begenadigd schrijver is van wie wij hopelijk nog veel meer tegemoet kunnen zien.

Sus Boek omslag Sus
Jonas T.Bengtsson
Roman
Koppernik
2018
Paperback
159
David Grävling


Sus is negentien jaar, maar ze lijkt een meisje van twaalf. Haar broer ligt op de intensive care met een granaatsplinter in zijn hoofd en haar vader zit in de gevangenis.
Sus heeft besloten om haar vader te doden zodra hij vrijkomt, maar dat zal niet gemakkelijk zijn omdat hij geen gewoon mens is maar een monster. Daarom traint ze zichzelf, test zichzelf, probeert harder te worden. Sus bereidt zich voor.
Sus is een duister en meeslepend verhaal over wraak, dat tegelijkertijd met warmte en empathie het leven beschrijft van een meisje dat gedwongen is te vroeg volwassen te worden.

Share

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.