Crossing Border 2 november 2018

Een prachtige avond in Den Haag

Na de editie van 2017 had ik grote twijfels of Crossing Border nog wel interessant zou zijn om te bezoeken. De locatie klopte niet, althans voor liefhebbers van literatuur, en hoewel ik zeker niet iedereen tekort wil doen was het aantal “grote namen” wel heel klein. Nederlands(talig)e  auteurs waren gelukkig goed vertegenwoordigd, maar verder was het tamelijk oninteressant.
Toen ik vernam dat er een andere locatie zou zijn heb ik toch besloten om het nog een kans te geven. En daar heb ik op de eerste avond die ik bijwoonde geen seconde spijt van gehad! Wat een toplocatie, wat een schrijvers!

Eén van de dingen die opviel bij het bekijken van het programma is dat Vlaamse auteurs er bekaaid van afkomen. Dat is overigens niet veel anders dan in voorgaande jaren. Ik kan mij alleen Annelies Verbeke herinneren. Verder was het een heel gevarieerd aanbod. Op deze vrijdag heb ik de volgende onderdelen bijgewoond.

Daniel Kehlmann en Marente de Moor

Het programma trapte af met Daniel Kehlmann en Marente de Moor die werden geïnterviewd door Arjan Peters. Op voorhand leek het een merkwaardige combinatie maar tijdens het gesprek bleken de twee auteurs elkaar wonderlijk goed aan te vullen. Het ging vooral over Tijl  en over Foon. Tijl heb ik gelezen, boeiend, hoewel ik van F meer onder de indruk was. Van Marente de Moor heb ik niets gelezen, maar zij heeft mij zeer enthousiast weten te maken voor Foon. Komt op de lijst!

Het gesprek ging onder meer over het verschil in belang van de figuur Tijl Uilenspiegel die in de westerse wereld veel meer een fantasiefiguur is dan in Rusland, het land waar de Moor heel wat jaren heeft gewoond.
Het ging ook over het afnemende belang (volgens de auteurs) van echte fictie, romans waarin niet alles wordt verklaard en uitgeschreven, ten opzichte van bijvoorbeeld kookboeken, autobiografieën en “lifewriting”.

Bij dat laatste is het onvermijdelijk om aan Knausgård te denken. Hier liet Peters wederom zien dat hij een matig gespreksleider is. Deze kans voor open doel om er een gesprek met het nodige vuur van te maken liet hij liggen; zijn vragenlijst bepaalde, zoals altijd bij hem, de koers van het gesprek. Ook andere kansen liet hij liggen ten faveure van de heilige vragenlijst. Gelukkig waren de auteurs geweldig op dreef, amusant, inspirerend en met de nodige interesse in elkaars teksten.

De poëzieboys

Een hartstochtelijke en bijzonder boeiende performance van De poëzieboys,  twee liefhebbers van poëzie die aandacht gaven aan het werk van Simon Vinkenoog. Knap, boeiend en soms ook bijzonder goed, zoals toen één van hen een lang gedicht van hem uit het hoofd voordroeg op een manier die sterk doet denken aan de presentatie van de dichter zelf. Fantastisch dat Crossing Border ook hiervoor ruimte biedt!

José Eduardo Agualusa en Abdelkader Benali

José Eduardo Agualusa en Abdelkader Benali werden geïnterviewd door Rosan Hollak, ook een vaste klant. Soms is zij uitstekend, zoals toen zij Almudena Grandes interviewde, een andere keer was het matig; het gesprek met Morten Stroksnes liep niet lekker, bijvoorbeeld. Zij is vooral goed in het sturen van een gesprek als er mensen aan het woord zijn die niet op gang behoeven te worden geholpen. En hier was dat weer dik in orde.
De twee auteurs kennen elkaar al jaren, zij hadden elkaar ontmoet tijdens een literair festival in Zuid-Afrika en hebben daarna blijkbaar contact gehouden. Benali leek aanvankelijk de rol van gespreksleider te kapen, maar dat duurde niet lang. Het ging vooral over het laatste boek van Agualusa, het geweldige Het genootschap van onvrijwillige dromers waarvoor ik een dik verdiende vijfsterrenwaardering over had. Het gesprek spitste zich toe op het belang van dromen en op het leven in Afrika, meer specifiek Angola, waarover dit boek gaat. Corruptie, wreedheden, maar je moet blijven dromen van en vechten voor een betere toekomst. De groep artiesten die dat in het boek doet hebben grote overeenkomsten met degenen die dat in werkelijkheid deden. En uit de ontwikkelingen van de laatste jaren in dat land blijkt dat Agualusa een soort van voorspellende droom op papier heeft gezet; zonder dat hij dat kon weten ging het een kant op die in zijn boek werd beschreven. Lees dit boek, doe jezelf een lol!

Michael Fehr en Manuel Troller

Spoken word zou het moeten zijn. Ja, in zekere zin klopt dat wel, want zingen was het niet. Wel gesproken door Michael Fehr, maar dan op een heel eigen wijze: intens, rauw, bezield enzovoort.
De verhalen waren bijzonder lastig te volgen, en dat terwijl mijn Duits bepaald niet slecht is. Maar Duits dat door een Zwitser wordt gesproken klinkt echt heel anders.
Het deed er niet toe. Zelfs als je er geen woord van zou kunnen verstaan dan was kijken en luisteren voldoende. Wat een volkomen eigenzinnige en hypnotiserende performance van dit duo!

Cynan Jones en Tommy Wieringa

De gespreksleider van dienst was Jan van Mersbergen. Hij begon al meteen met een verwijzing naar voorafgaande gesprekken van die avond: in plaats van een uitgewerkte opzet had hij een paar kreten op papier gezet en dat moest het maar zijn. Lekker losjes dus. Een aanpak die goed leek te passen bij Cynan Jones en Tommy Wieringa

Dat werd het ook, los en ontspannen, hoewel het af en toe ook een beetje (te) richtingloos werd. Maar het was al wat later op de avond en eigenlijk paste deze aanpak uitstekend bij deze gelegenheid en dit tijdstip.

Naast wat losse onderwerpen ging het vooral over het schrijfproces. Vooral dat van Cynan Jones is bijzonder. Hij heeft het al eerder verteld, bijvoorbeeld in VPRO boeken, maar dat maakt het niet minder interessant. Hij schrijft een verhaal en gaat daar vervolgens in schrappen; alles wat hij overbodig vindt gaat eruit; zoals van Mersbergen metaforisch vergeleek met het schrappen van aardappels dat hij in de ochtend had gedaan, alles wat overbodig is moet weg. Wat rest is een qua woorden uitgebeend verhaal maar dat zo veel in zich heeft dat het voller aanvoelt dan vuistdikke romans die vooral heel veel letters bevatten en relatief weinig inhoud.

Ik ben liefhebber van zijn werk. De lange droogte, zijn debuut dat dit jaar in vertaling is uitgebracht, is zeer boeiend, Inham vind ik meesterlijk. Ik heb dat inmiddels twee keer gelezen en daar zal het niet bij blijven. Een boek om te koesteren!
Van Tommy Wieringa heb ik nog niets gelezen, maar twee boeken van hem heb ik wel in huis. Zeker één daarvan zal er op korte termijn aan moeten geloven.

Conclusie

Een bijzonder boeiende avond! Drie internationale schrijvers die wat mij betreft tot de top behoren, geflankeerd door Nederlandse auteurs. Goed gekozen duo’s, voldoende synergie en respect voor elkaars teksten zodat er telkens weer mooie gesprekken volgden.

 

 

Share

4 gedachten over “Crossing Border 2 november 2018”

  1. Bedankt voor je verslag, Jan. Fijn dat jij altijd naar Crossing Border gaat en er uitgebreid over vertelt. Ik zag dat de historicus Ian Kershaw ook werd geinterviewd op do, 1 november. Dat zou ik graag gezien en gehoord hebben. Ik neem aan dat jij niet naar zijn interview bent geweest. Je kunt niet alles zien!

    Beantwoorden

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.