Temperamentvol verhaal over vader en zoon
John Fante houdt het dicht bij huis als het gaat om inhoud en thematiek van zijn boeken. Zijn eerste, min of meer autobiografische, romans die aan het eind van de jaren dertig verschenen gaan vooral over de relatie tussen vader en zoon. Daarna heeft hij zich vooral beziggehouden met het schrijven van filmscenario’s. Afgezien van een roman die in 1952 verscheen duurde het tot 1977 aleer er weer eens een boek van hem verscheen, De broederschap van de druif. En ook nu gaat het over een schrijvende zoon en diens vader; Italiaans immigrant en metselaar, overeenkomstig de achtergrond van deze auteur en zijn vader.
Verschillende elementen zijn gelijk aan dat van zijn debuut, Wacht tot het voorjaar, Bandini. De zoon, Henry Molise, schrijver, vijftiger, is de verteller. Zijn moeder is een Italiaanse die aan alle clichés voldoet: immer mopperend op haar man die daartoe alle aanleiding geeft, hem desondanks trouw blijft en een echte keukenprinses is, de voornaamste reden voor de kinderen om een enkele keer op bezoek te komen. De broers en zus zien elkaar zelden, het contact is vooral telefonisch.
De hoofdrol is voor pa
In wezen vervullen zij een bijrol. De hoofdrol is, zoals vaker bij Fante, voor de vader. Hij is op jonge leeftijd naar de VS geëmigreerd en is bijzonder trots op zijn vak van metselaar. Het liefst zorgt hij ervoor dat gebouwen alle stormen kunnen doorstaan. Zijn familie, met name zijn vrouw, krijgen veel minder aandacht. Hij is iemand met wie zijn maatjes graag gokken omdat hij altijd verliest wegens een door alcohol beneveld zicht op zijn kansen. Want wijn drinken doet hij de hele dag door; van ’s-morgens vroeg tot diep in de nacht met zijn maatjes die ook behoren tot De broederschap van de druif.
Deze vader heeft een broertje dood aan huwelijkstrouw. Moeder Molise heeft het lang kunnen wegslikken maar het laatste akkefietje is de spreekwoordelijke druppel. Hoewel zij het al heel vaak heeft aangekondigd, nooit heeft doorgezet is zij nu stelliger dan ooit: zij gaan scheiden. Henry laat zich voor het karretje spannen en vliegt in allerijl naar zijn ouderlijk huis om dit onheil te voorkomen. Eenmaal daar gearriveerd is ook deze storm weer gaan liggen. Maar Henry mag niet zomaar vertrekken; vader heeft een laatste wens die hij in vervulling wil doen gaan. Maar dat kan niet zonder de hulp van Henry.
Bekende elementen maar prachtige uitwerking
Dat leidt een fase in waarin vader en zoon dichter bij elkaar komen dan zij ooit zijn geweest. Terwijl vader altijd overheerste, zich nogal tiranniek gedroeg ten opzichte van vrouw en kinderen, worden in deze fase langzaam de rollen omgedraaid. Vader kan zijn zwakheden niet meer verbergen. Zijn lichaam is versleten; het enige waarop hij meende nog trots te kunnen zijn laat hem in de steek.
Hoewel de basiselementen bepaald niet nieuw zijn weet Fante er in De broederschap van de druif een verhaal van te maken dat toch weer heel anders is dan andere boeken van zijn hand. Intiemer, gevoeliger en vooral rijper, hoewel de toon ook nu vooral heel ruw is, onverschillig, vaak kwetsend en nodeloos grievend.
Het is een ruwe omgangsvorm waarvan de hele familie last heeft. Neem dit fragment als Henry na lange tijd weer eens zijn schoonzus telefonisch spreekt:
“Met Henry Molise. Je zwager.”
“Nou ja zeg. Henry Molise! Wat brengt jou hier, Henry? Schrijf je nog steeds van die kloteromannetjes van je? Van de laatste moest ik kotsen. Ik heb hem verbrand zodat de kinderen er niet door besmet zouden raken. God, wat een manier om je geld te verdienen!”
Maar er zijn ook fragmenten die je min of meer gevoelig zou kunnen noemen. Als Henry zojuist weer eens een gezellig gesprek achter de rug heeft komt zijn vrouw Harriet naar hem toe:
“Ze betastte me, duwde het puntje van haar tong in mijn oor, kneep en aaide zachtjes met haar tien wijze, evocatieve vingers die een fuga van vleselijk verlangen speelden op mijn fluit…”
Prachtige taal in ruw en tegelijk liefdevol verhaal
Het is taal die bruist, knettert, sprankelt, barst van het temperament. Op elke pagina valt van alles te genieten. Alleen dat al is meer dan genoeg reden om De broederschap van de druif te lezen.
Het is taal die verhult dat het in wezen ook een heel liefdevolle roman is over een vader en een zoon die elkaar eindelijk naderen, over een familie die ogenschijnlijk als los zand aan elkaar hangt maar toch hecht is op de momenten dat het erop aankomt.
Het eindigt uiteraard met het vooruitzicht van een heerlijke maaltijd van moeder, die de familie toch weer, voor eventjes dan toch, weet te binden:
“Ik heb een lamsbout gekocht,” zei ze. “We gaan gezellig samen eten, vanavond. Met het hele gezin. Met nieuwe aardappelen.”
Roman
Meulenhoff
2014
Hardcover
215
Dirk-Jan Arensman
9789029089661
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.