Crossing Border 2019

De editie van 2019 vond gelukkig weer plaats in Theater aan het Spui. Niet zo knus als Het Koninklijk theater, maar wel stukken beter dan in en om Paard van Troje. Het grootste deel speelde zich af in het theater zelf; twee aparte zalen en twee plekken die speciaal hiervoor waren ingericht, in de foyer en aan de zijkant. Naast het gebouw stond een mobiele ruimte, groot genoeg en aan de overkant waren enkele gesprekken in de Centrale bibliotheek. Alles lekker dicht bij elkaar, genoeg mogelijkheden om (oude) bekenden tegen het lijf te lopen.

Deze editie had wat mij betreft als motto kunnen hebben: onmogelijke keuzes. Er was te veel tegelijk gepland dat mij interesseerde. Aan de andere kant: er waren geen gaten in het programma. Ofwel: er was wat te kiezen, sterke programmering!

Ik zal kort, chronologisch, aangeven wat ik zoal heb bijgewoond.

Het was door drukte onderweg lastig om op tijd te zijn, het lukte net. Het begon op vrijdag met een interview door Persis Bekkering met Carmen Maria Machado en Hanna Bervoets. Een beetje valse start; eerstgenoemde spreekt mij niet erg aan en Hanna Bervoets had ik over haar laatste boek al eens aangehoord. Halverwege afgehaakt en even de gelegenheid benut voor een kop koffie en het maken van een planning.

De tweede sessie was wel heel boeiend. Hans Bouman, een prettige interviewer, ging in gesprek met Téa Obreht en met Willy Vlautin. Van Obreht heb ik niets gelezen, maar daar komt snel verandering in. Zij heeft mij overtuigd! Willy Vlautin sprak vooral over zijn boek Laat mij niet vallen en dat is mij wel goed bevallen. Leuk gesprek, informatief, zoals het hoort.

Gevolgd door een korte sessie: een gesprek door Roland Groenenboom met Thurston Moore, de illustere muzikant, begin jaren tachtig oprichter van de zeer invloedrijke band Sonic Youth en sinds 2011 met zijn eigen band waarvan Sonic Youth drummer Steve Shelley ook deel uitmaakt. Zijn loopbaan begon in New York, een fameuze club CBGB waar ook dichters als Allen Ginsburg en William Burroughs rondhingen. Hij typeerde hen als de gaande generatie, maar beloonde hen ook met het respect dat zij verdienen.
Inmiddels heeft Moore een eigen uitgeverij die zich bezighoudt met het uitgeven van onbekende gedichten, songteksten en interpretaties en eigen poëtisch werk. Politiek is hij zeer uitgesproken, wat in het SY verleden ook al bleek: hij heeft een enorme hekel aan types als Johnson en Trump; de verkiezing van laatstgenoemde gaf hem het laatste zetje om de VS de rug toe te keren. Hij maakt nu muziek zonder woorden: sinds deze worden misbruikt door leugenachtige politici houdt hij het alleen bij muziek; die kunnen zij niet misbruiken. Interessante visie waar best over had mogen worden doorgevraagd, maar de interviewer deed dat niet, mede door tijdgebrek.

Vervolgens een gesprek van Jasper Henderson met de (nog?) onbekende Italiaan Roberto Camurri en Hernan Diaz. Camurri begon goed: hij vroeg om applaus voor de eveneens aanwezige vertaalster Manon Smits. Mooi gebaar. Goed gesprek, Camurri zal ik in de gaten houden en van Diaz heb ik inmiddels een boek in huis: In de verte. Ben reuze benieuwd!

De eerste avond sloot ik af met het optreden van de Thurston Moore group. Inderdaad instrumentaal, een lange sessie van ruim een uur, zonder pauze, een hypnotiserend, intens optreden. Het begon kalm, haast intiem, maar wie Thurston Moore kent weet dat dat niet zo blijft: het was bij tijden overdonderend, een optreden dat bij vlagen deed terugdenken (en terugverlangen) naar het beste wat Sonic Youth te bieden had. Alleen dit was het voor mij al waard om naar Crossing border te gaan!

Dan de zaterdag. Ruim op tijd aanwezig en dus alle gelegenheid om een sessie bij te wonen die ik niet had gepland. Hassan Bahara in gesprek met Saman Amini. Dit was een toevalstreffer: leuk gesprek, informatief en met de nodige humor! Amini vertelde over zijn tijd in het AZC en hoe dat hem tot op het bot heeft gemotiveerd om een succes van zijn leven te maken. Hij lijkt daar heel goed in te slagen gezien zijn successen. Overigens is hij niet de enige uit het AZC die het heeft gemaakt: iedereen die hij uit die tijd kent heeft zich inmiddels geworteld en is maatschappelijk succesvol. Goed om eens een andere kant van die medaille te horen! Opvallend was zijn uitstekende beheersing van het Nederlands. Maar toch ook een schaduw: de (on)verhulde beledigingen die soms hij naar zijn hoofd geslingerd krijgt, want moslim. Misselijkmakend als je ziet wat dat teweegbrengt bij ogenschijnlijk sterke personen.

Toen de oversteek naar de Centrale bibliotheek. Arjan Peters ging in gesprek met Jon Kalman Stefansson en Martin Michael Driessen. Mijn ervaringen uit eerdere jaren met deze interviewer waren niet best, maar gezien deze gasten hem toch maar weer een kans gegeven. En het ging mis. De belofte van een heel aardig gesprek, immers, het begon goed met twee gasten die goed met elkaar overweg konden en wel wat te vertellen leken te hebben, werd om zeep geholpen. Na een half uur was er van de sfeer weinig meer over en het werd saai, er waren wel wat knikkebollende hoofden te zien. Het einde heb ik niet gehaald.
Wat weer opviel was het heel matige Engels van de interviewer, niveau onderbouw middelbare school. Matige uitspraak, maar ook zijn woordkeus. Voorbeelden:

• How long did it took to … (als inleiding tot een vraag)
• The number of books you wrote (uitgesproken als rood) is use, ehm oesj, ehm oetsj. Bedoeld werd huge.

Ook het (vrijwel als enige) lachen om zijn eigen flauwiteiten, het hoeft van mij niet. Wat er ook gebeurt: ik zal geen interview van hem meer bijwonen.

Heel kort geweest bij Henk van Straten die in gesprek was met Nicole Flattery en Kevin Barry. Dit is zo’n voorbeeld van een onmogelijke keuze want het overlapte het gesprek dat ik per se wilde bijwonen. Jammer. Het was een goed gesprek met een interviewer die ik niet in die rol ken maar die mij zeer goed beviel.

Mijn interesse ging op voorhand meer uit naar Lidewijde Paris die maar liefst drie gasten had: Nina Weijers, inmiddels een bekende naam in Nederland, Daisy Johnson van de indrukwekkende bundel Veenland en haar roman Onder het water en Kevin Breathnach, debutant van wie het eerste boek nog niet is vertaald. Drie min of meer leeftijdgenoten die daarnaast nog iets gemeen hebben: hun bepaald niet traditionele manier van verhalen vertellen. Dat kwam goed uit de verf, met name door de uitstekende voorbereiding van Lidewijde Paris die ook anderszins redelijk moeiteloos het gesprek in goede banen leidde. Opvallend was de schuchterheid van de enige man van dit kwartet. Hij leek met zijn houding niet goed raad te weten, maar ga er maar aanstaan tussen drie dames die hun sporen al hebben verdiend.

Tussen de bedrijven door even geluisterd naar Dawes en naar Kate Tempest. Te kort, keuzes, maar net lang genoeg om een indruk te krijgen. In de gaten houden is het devies voor het geval zij Nederland weer eens aandoen.

Deze editie sloot af met Persis Bekkering, met op de bank Rebecca Makkai en Nina Polak. Ik kwam vooral voor eerstgenoemde maar toen zij na twintig minuten nog niet aan het woord was geweest had ik het wel gezien. Moe, voldaan en met een hoofd barstensvol indrukken eindigde hiermee Crossing border 2019.

Een fraaie editie, met een paar zwakkere sessies, die een immer knagende vraag oproept: heb je achteraf wel de juiste keuzes gemaakt? Want wat was er veel te kiezen: veel gezien, maar ook veel gemist. Maar ik heb liever wat te kiezen uit weelde dan uit armoe.