Ander licht op verstandshuwelijk
Een trouwe vrouw door Jane Gardam is het vervolg op Een onberispelijke man. Dat voorgaande deel gaat vooral over Edward Feathers (Eddie). In dit boek gaat de meeste aandacht uit naar Betty (Elisabeth Macintosh), zijn echtgenote en nu zien wij door haar ogen de geschiedenis van hun liefdeloze huwelijk. Veel komt bekend voor maar door de andere kijk op de gebeurtenissen is ook dit boek weer verrassend!
Een huwelijk, wat moet je anders
Edward Feathers bijnaam is Old Filth: Failed in London, try Hong Kong. Die poging is meer dan geslaagd, aldaar is hij uitgegroeid tot een succesvol jurist, een man van aanzien, maar ook één met een drukke agenda. Maar een charmeur is hij bepaald niet:
“Vrouwen kijken naar hem als naar een rotswand. Niet aantrekkelijk, maar ze hebben gehoord dat er een goudader zit. In de vorm van geld.”
Het gaat langs hem heen, tot hij Betty ontmoet. Hij weet zeker dat zij de geschikte partij is, een modelvrouw. Op kenmerkende wijze vraagt hij haar ten huwelijk: op briefpapier van zijn kantoor. Zij stemt in, maar hij verbindt er een dwingende eis aan: zij mag hem onder geen beding verlaten. Dit wordt haar nog eens ingepeperd door zijn assistent, Ross, die niet schroomt om haar met de dood te bedreigen voor het geval zij zich er niet aan houdt.
De spijt is er vrijwel meteen als zij Veneering ontmoet. Hij is dan al de eeuwige opponent van Eddie, en dat blijft zo, zeg maar vijanden voor leven. Betty valt als een blok voor hem. Het eerste wat zij denkt als zij hem ziet:
“en het is precies een uur te laat.”
Of het wederzijds is dat is maar zeer de vraag, maar er kan geen verbintenis volgen. Die weg is afgesloten. Wel volgt er een spannende nacht maar daar moet het bij blijven. Al was het maar omdat Ross haar aan de voorwaarde herinnert, overigens een prachtige scène.
Ook hetgeen ontbreekt doet ertoe
Een trouwe vrouw bestaat uit vijf delen. Ze gaan over de periodes waarin wel belangwekkende dingen gebeuren, hoogte- en dieptepunten. Het grootste deel van hun leven komt niet aan bod, de decennia waarin hun leven een zekere stabiliteit lijkt te hebben, een periode waarin hoegenaamd niets bijzonders voorvalt. Een mooie keuze van Gardam om dat helemaal links te laten liggen.
De manier waarop de twee hun huwelijksleven doorstaan is op zich al interessant, maar er gebeurt zo veel meer. Vooral Feathers wil laten merken dat hij tot de betere klasse behoort, het is soms lachwekkend pathetisch, vooral door de manier waarop Betty daarnaar kijkt. Echt tot de upperclass zal hij niet weten door te dringen. Gardam zegt dat niet met zoveel woorden maar juist door de afwezigheid van personen uit die kringen laat zij zien dat hij vooral een snob is. Het typeert de manier van schrijven van Gardam. Zijn laatste jaren zijn dan ook tamelijk hopeloos en eenzaam.
Tot Eddie bij toeval op een oude bekende stuit. Veneering blijkt zijn buurman in een uithoek van Engeland. De twee lijken veroordeeld tot een bittere vriendschap die zij al drinkend en schakend doorbrengen, een tot twee keer per week. Verder rest eenzaamheid. Niet bepaald glorieus.
Het lijkt te kabbelen maar wat gebeurt er veel
De stijl van Gardam bevalt mij weer heel goed. Juist door de dingen die zij niet vertelt kun je conclusies trekken, neem de stabiele periode uit het verstandshuwelijk. Het is ook de bijna achteloze manier waarop zij veel weet te zeggen. Een voorbeeld. Ooit keek de lokale bevolking op naar de Engelsen. Dat is in de loop der jaren wel anders geworden. Gardam benoemt dat niet expliciet maar door kleine aanwijzingen laat zij het wel zien, bijvoorbeeld een winkelbediende die Engelsen behandelt als alle anderen; het ontzag is er niet meer.
Ook Een trouwe vrouw lijkt, net als Een onberispelijke man, een rustig voortkabbelend verhaal. Dat is schijn, er gebeurt juist heel veel. Het is een bijna achteloze manier van schrijven die mij zeer goed bevalt. Op naar deel drie.
Roman
Cossée
2017
Paperback
320
Gerda Baardman, Kitty Pouwels
9789059367227
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.