Familie als ondoordringbaar bastion
Religie en de beleving daarvan blijkt een schier onuitputtelijke bron van verhalen. De in Delft geboren en getogen Paula Dukker (1947) heeft haar roman Alle luiken gesloten gebaseerd op persoonlijke ervaringen. Ze is opgegroeid in een verzuilde samenleving. Dat daar in de jaren zestig voor grote delen van de bevolking langzaam maar onafwendbaar een einde aan kwam was nog niet doorgedrongen tot het katholieke milieu in Delft waarvan haar familie deel uitmaakt.
De liefde is sterker dan de familieband
Ingrid, de hoofdpersoon, groeit op in een beschermende, conservatieve en religieuze omgeving. Tijdens haar jeugdjaren valt dat haar nog niet op, ze weet niet beter. Dat verandert als zij tijdens de Floriade in Amsterdam in 1972 Chris ontmoet en het gevecht begint. Chris is elf jaar ouder en van Indische komaf. Het is nog erger: hij is hervormd, gescheiden en vader van drie zoons. Van meet af aan laten haar ouders weten dat zij vanwege zijn achtergrond helemaal niets van hem moeten hebben. Zij laten zonder veel omhaal weten dat zij Chris niet accepteren en dat Ingrid de band met hem moet verbreken. Ook haar broers doen een duit in het zakje. De liefde is sterker en Ingrid kan niet anders dan vertrekken.
Je zou denken dat een definitieve breuk voor de hand ligt. Dat lijkt alleen maar logischer te worden naarmate de tijd verstrijkt en Ingrid merkt dat haar familie haar in alle opzichten buitensluit. Van ontwikkelingen in de familie, zoals bruiloften en geboortes, krijgt zij hooguit achteraf te horen. Zij wordt door haar ouders bij leven en na de dood van haar vader enorm benadeeld ten gunste van haar broers.
Het trieste dieptepunt is als Ingrid en haar man een dochter krijgen. Het ongevoelige kreng van een moeder stuurt een kaartje met de tekst:
“Ik hoop dat je later meer plezier van je dochter zult hebben dan ik heb gehad.”
Vergeefse pogingen tot normale omgang
Het einde van alle contacten? Nee hoor. Om volkomen onbegrijpelijke redenen blijft zij haar moeder maar achternalopen en haar verzorgen als dat nodig is. Blijkbaar houdt zij de hoop op een ommekeer, maar nee. De titel Alle luiken gesloten is treffend. Moeder, vader (tot zijn dood), broers en schoonzussen vormen een ondoordringbaar bastion. Ingrid en haar man kunnen hooguit een beetje rammelen aan de luiken maar binnenkomen is onmogelijk.
Paula Dukker heeft eerder al iets gepubliceerd over de jaren waarin zij heeft lesgegeven, vooral op basisscholen. Een echte beginner kun je haar niet meer noemen. Alle luiken gesloten in geschreven in een vlotte stijl waarmee ze de lezer bij de les weet te houden. Spanning is er vooral in emotionele zin, tot het einde aan toe. Ze heeft oog voor details maar de beschrijvingen daarvan hadden gerust minder uitgebreid gemogen. Te vaak beschrijft zij een overdaad aan details die nauwelijks relevant zijn.
Wat blijft hangen na lezing van Alle luiken gesloten? De niet te bevatten volharding om te blijven proberen tot een min of meer normaal contact te komen. Geregeld denk je hoofdschuddend, stop ermee, doe het niet, laat het achter je en richt je op je gezin. Tegelijk is het een goede schets van een benepen katholiek gezin uit een tijd die nog niet eens zo ver achter ons ligt. Een tijd waarin zo’n houding bepaald niet uitzonderlijk was.
Roman
Palmslag
2020
Paperback
151
9789493059580
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.