Sterke passages afgewisseld met pretentieus gebral
Opperduitsland van Alexander Schimmelbusch is een vreemde roman. De vraag is al of je het wel een roman moet noemen, want een verhaal zit er nauwelijks in. Karakterontwikkeling is er niet, de hoofdpersoon is aan het einde net zo’n eikel als aan het begin. Het heeft trekjes van een politiek en economisch pamflet. Je zou het met wat goede wil kunnen duiden als een uit de hand gelopen satirisch essay over de stand van de maatschappij. Ideeënroman dan? Misschien, als je een oprisping die niet veel meer om het lijf heeft dan wat op een bierviltje past zo wilt noemen, ja dan.
Het doet in de verte denken aan American psycho van Bret Easton Ellis, maar dan zonder fysiek geweld. Het is ook betiteld als het Duitse antwoord op Houellebecq. Qua onderwerp is dat geen gekke vergelijking, met als groot verschil dat laatstgenoemde een veel betere schrijver is.
Gevulde bankrekening, leeg leven
Hoofdpersoon in Opperduitsland is Victor, investeringsbankier in Frankfurt en hij begint de leeftijd te naderen waarop je tegen een midlifecrisis aan kunt lopen. Qua loopbaan is hij klaar. Zijn zakken zijn gevuld, in materieel opzicht kan hij kopen wat hij wil, zijn werk verschaft hem weinig levensvreugde meer. Zijn huwelijk was, hoe voorspelbaar, van korte duur. Hij woont alleen in een enorm huis dat van alle gemakken en moderne snufjes is voorzien. Lichamelijk komt hij aan zijn trekken bij zijn buurvrouw, een masseuse die ook aan happy endings doet en via allerlei losse avontuurtjes. Victor is het vleesgeworden cliché van de man met een overvolle bankrekening en een enorm leeg leven.
Niet in lijn hiermee begint hij zich zorgen te maken over het doorgeschoten kapitalisme met zijn inkomensongelijkheid en doorgeslagen privatisering. Onder het genot van een fles wijn waar een modaal gezin een paar maanden van kan eten begint hij aan een manifest met socialistische trekjes. Duitsland moet de ontwikkeling ombuigen door bijvoorbeeld een bovengrens te stellen aan wat een mens mag bezitten en door cruciale ondernemingen te nationaliseren. Hij vindt nog gehoor ook en er is zelfs een politieke partij die met zijn ideeën de boer op gaat.
Dat inconsistente gedrag is vreemd, maar vooruit. Het is jammer dat het taalgebruik daarmee in lijn is. Fraaie oneliners en geslaagde satire worden afgewisseld met kromme zinnen, interessante passages met stomvervelende en langdradige. Nee, een groot succes zou ik het niet willen noemen. Opperduitsland is een boek dat je nog sneller vergeten bent dan dat het heeft geduurd om het te lezen.
—
Roman
Prometheus
2019
Paperback
221
Kris Lauwerys, Isabelle Schoepen
9789044639049
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.