Televisieprogramma’s over boeken

Graag meer van dit

Het onzalige besluit van de VPRO om te stoppen met het wekelijkse boekenprogramma is wat mij betreft nog steeds een enorme misser. Ik zal niet zeggen dat het niet voor verbetering vatbaar was, maar ik vond het wel een programma om wekelijks naar uit te kijken.

De halfbakken, en wat boeken betreft mislukte, poging om via Mondo toch iets aan cultuur te doen was bij voorbaat tot mislukken gedoemd. Te rommelig, te veel in te weinig tijd, een mislukt format en dan ook nog eens geprogrammeerd op vreemde tijdstippen. Sinds kort is er dan toch weer een programma dat uitsluitend over boeken gaat; vooral proza, soms poëzie. En er is altijd nog het buitenland, gelukkig maar.

Brommer op zee

De naam zal niet meteen bij iedereen een belletje doen rinkelen. Het is de titel van een prachtig verhaal van J.M.A. Biesheuvel. Het programma wordt gepresenteerd door een duo: Wilfried de Jong en Ruth Joos.

Eerstgenoemde volg ik al lang, al sinds de tijd dat hij een fantastisch duo vormde met Martin van Waardenberg. Hun theatervoorstellingen waren een belevenis van jewelste. Daarna is hij televisieprogramma’s gaan presenteren, zoals Zomergasten.

Ruth Joos was mij onbekend en dat is bij nader inzien een gemis.

Het programma dan, natuurlijk een format. Het begint met een inleiding door de presentatoren die elkaar, en dus indirect ook de kijker, enkele titels tippen. Er zijn twee interviews met auteurs, dat is de kern van het programma. Verder is er een auteur die in een schrijfhok zit en een soort opdracht krijgt en er is iets met een boekenclub. Het sluit af met een verfilmd gedicht, voorzien van muziek.
Het is wat veel, maar wel gevarieerd.

De eerste aflevering viel mij niet mee. De presentatoren moesten duidelijk nog wennen en vormden nog bepaald geen ingespeeld duo. In de volgende afleveringen werd dat stilaan beter maar ik ben er nog steeds niet van overtuigd of dit wel de beste keuze is. Persoonlijk heb ik een voorkeur voor de interviewstijl van Ruth Joos, die voor mij een openbaring is gebleken.

De kijkcijfers vallen niet mee. Voor mij is dat geen maatstaf, maar toch. Ik zie daarvoor twee oorzaken.
Het tijdstip waarop het wordt uitgezonden is beroerd, ongeveer het slechtst denkbare, met name door de concurrentie van de voetbalsamenvattingen.
Tot nu toe hebben ze geen echt aansprekende namen aan tafel gehad, met uitzondering wellicht van Hanna Bervoets. Niets ten nadele van de anderen en ook zegt het weinig over de kwaliteit van de gesprekken maar het zijn toch vooral mensen die bij het grote publiek nauwelijks bekend zijn.

Inmiddels is het wel weer een programma waar ik naar uitkijk en ik hoop van harte dat het de tijd en ruimte krijgt om zich verder te ontwikkelen.

Between the covers

Het zal niet bij iedereen een lampje doen branden. De BBC zendt het uit, sinds enkele weken op maandagavond. Nu is de tweede reeks van zes afleveringen onderweg. De presentatie is in handen van de altijd enthousiaste Sara Cox. De eerste afleveringen waren vooral een vrolijke boel, te jolig soms, maar goed. Het heeft wel een eigen karakter en de liefde voor het boek spat ervan af. Inmiddels is er wat meer rust en is het een (nog steeds) vrolijk en aanstekelijk programma.

Elke uitzending kent een vast stramien. Er zijn vier wisselende gasten die elk een boek mogen aanprijzen onder het motto Bring your own book (BYOB). Er is aandacht voor twee nieuwe uitgaven, waarbij één boek middels een gesprek met de auteur vrij veel aandacht krijgt.

Ook dit is een programma waar ik naar uitkijk, en waar ik alweer heel wat titels voorbij heb zien komen die ik heb genoteerd.

Das Literarische Quartett

Het is een oudgediende, een instituut welhaast. Het wordt sinds 2017 gepresenteerd door Thea Dorn, schrijfster en literatuurcriticus.

Het is een heel ander programma dan de twee hiervoor genoemde. De gasten zijn meestal zelf auteur dan wel erkende literatuurcritici. De frequentie is helaas een beetje onregelmatig, het is goed opletten om niet een uitzending te missen.
Er zijn drie gasten en er komen vier boeken aan bod.

De toon is serieus en kritisch waarbij het alle kanten op kan en waarbij de meningen soms ver uit elkaar liggen.
Van één ding kun je zeker zijn: de boeken worden diepgaand en serieus besproken. De discussies zijn soms fel, soms zit je op het puntje van je stoel, zo stevig kan het eraan toe gaan.

Ik vind het een bijzonder vermakelijk en interessant programma. Het enige wat soms minder bevalt is de af en toe te nadrukkelijk aanwezige Thea Dorn. Zij doet volop mee aan de discussies maar heeft nog weleens de neiging om haar mening te willen doordrukken.

Maar toch: een boekenprogramma met een reputatie die staat als een huis.

Winteruur

Een beetje een buitenbeentje is Winteruur, gepresenteerd door de immer aimabele en met een aanstekelijke lach gezegende Wim Helsen. De eerste keer dat ik hem zag was als cabaretier met een boeiend theaterprogramma; wel lang geleden. Nu doet hij onder andere dit programma, altijd vergezeld van zijn viervoeter en couch potato Swami bami (of zoiets).

Het zijn korte programma’s van een minuut of tien. Met telkens wisselende gasten praat hij over een tekst, een dichtregel, een boekfragment, een liedtekst, door hen aangedragen. Het zijn korte gesprekjes die wel ergens over gaan en die meestal zeer de moeite waard zijn.

Het is niet echt een programma over boeken, wel over taal en tekst. Ik geniet ervan.

Conclusie

De boekenliefhebber komt er maar bekaaid vanaf op televisie. Gelukkig is er ook op de buitenlandse televisie wel wat te vinden, maar de aandacht voor boeken, sowieso voor cultuur, mag wel wat meer zijn.