Afscheidskleuren – Bernhard Schlink

 

Alles draait om afscheid

Bernhard Schlink (1944) is vooral bekend geworden door De voorlezer waaraan ook de verfilming een flinke bijdrage heeft geleverd. Deze jurist die tot aan zijn emeritaat hoogleraar Staats- en bestuursrecht en rechtsfilosofie was aan de gerenommeerde Humboldt-universiteit in Berlijn heeft nog heel wat meer boeken geproduceerd. Zijn meest recente werk is Afscheidskleuren. Het ademt de sfeer van een man die veel heeft om op terug te kijken, van rijpheid, wijsheid en natuurlijk de melancholie die past bij afscheid nemen.

Eerste verhalen zetten de toon

In het eerste verhaal, Kunstmatige intelligentie, gaat het over een man die zijn leven lang het noodzakelijke gesprek met zijn vriend uit de weg is gegaan. Hij heeft wel wat uit te leggen  maar het gesprek heeft hij alleen in gedachten gevoerd. Nu is de vriend dood, maar het gesprek gaat door

“Met hem bleef ik in dialoog alsof het er slechts om ging de tijd te overbruggen tot we elkaar zouden weerzien.”

In Picknick met Anna ontfermt een oudere professor zich over het jonge meisje Anna. Terwijl hij krampachtig wil vasthouden aan de ontstane vriendschap en eigenlijk ook aan zijn jeugd gaat zij logischerwijs haar eigen weg als zij opgroeit. Het zint hem niet en dat gevoel overheerst hem. Hij is als verlamd als hij de kans laat liggen als hij haar zou kunnen redden.

Muziek van broer en zus is ook zo mooi. Philip is als kind verliefd geweest op Susanne. Een dramatische gebeurtenis waar haar broer, tevens de vriend van Philip, het slachtoffer van wordt gooit roet in het eten. Het duurt vijftig jaar voordat zij elkaar weer treffen. Hij logeert een nacht bij haar en haar familie en in die nacht gebeurt er iets heel bijzonders. De volgende ochtend is er weer een afscheid, nu voorgoed.

Veel variatie

Het is niet nodig om alle verhalen te bespreken om een goed beeld te krijgen van Afscheidskleuren. Toch is elk verhaal weer anders. De vertelvormen variëren, de lengte loopt uiteen en de personages wekken de ene keer sympathie, dan juist weer antipathie en alles er tussenin.

Er valt genoeg te genieten. Neem een zin als:

“Hij had langs slinkse weg een jeugd bemachtigd waar hij te oud voor was, en kreeg nu een oude dag waarvoor hij te jong was.”

Als losse zin is het raadselachtig maar het past perfect in De amulet, een kernachtige formulering van dit verhaal van zo’n twintig pagina’s.

Hoewel de verhalen behoorlijk van elkaar verschillen hebben zij thematisch veel met elkaar gemeen. Afscheid in allerlei vormen en variaties ligt voor de hand. In elk verhaal nemen de hoofdpersonen beslissingen, doen ze iets of laten ze juist iets na dat zij de rest van hun leven met zich meedragen. Soms overkomt het ze gewoon. Weemoed, verraad, spijt, genoegdoening, loyaliteit, noem maar op, het komt allemaal voorbij in deze gevoelvolle geschiedenissen. Afscheid is de belangrijkste gemene deler en speelt in alle verhalen een voorname rol.

Behalve in het laatste, Jaardag, waarin de oude hoofdpersoon het afscheid nemen zo lang mogelijk wil uitstellen nu hij zo gelukkig is met zijn veel jongere vriendin. De liefde is groter dan het leeftijdsverschil. “Hij zou in haar leven blijven, zolang zij hem daarin toeliet.”

Laten we hopen dat Bernhard Schlink er hetzelfde over denkt, dat hij nog geen afscheid wil nemen en na Afscheidskleuren nog even in ons leven blijft. Ik zal hem daarin toelaten.

 

Afscheidskleuren
Bernhard Schlink
Verhalen
Cossee
2021
Paperback
256
Kees Wallis
9789059369689
Share

2 gedachten over “Afscheidskleuren – Bernhard Schlink”

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.