Luister – Sacha Bronwasser

Ge(s)laagde roman

Af en toe verneem ik van mensen dat ze geen boeken van Nederlands(talig)e auteurs lezen omdat ze veel op elkaar lijken, dat het teveel op de auteur zelf is gericht, een verondersteld gebrek aan kwaliteit heeft en wat dies meer zij. Er zit uiteraard meer kaf tussen het koren dan bij vertaalde boeken omdat die al een selectieronde hebben moeten doorstaan, maar dat laat onverlet dat er veel goed spul tussen zit. Zo’n voorbeeld is Luister, de tweede roman van Sacha Bronwasser.

Goede opbouw

Om te beginnen is Luister een vernuftig en degelijk gecomponeerd boek. Het begint met een proloog, iets wat bijna standaard lijkt te zijn geworden. Vaak kun je die beter overslaan en pas lezen als je het boek uit hebt, maar in dit geval heeft het wel toegevoegde waarde om vooraf te lezen. Aan het woord is een vertellende ik die verderop in het boek ook een belevende ik zal blijken. Aan het einde van die proloog vind je de verklaring van de titel, maar het verklapt niets over de achtergrond daarvan. Het zorgt voor vragen die nieuwsgierig maken naar de beantwoording daarvan en er zit gelijk een goede spanning in.

Volgens Marie, die ik dus, berust ieder verhaal op drie punten. Zij is er een van, degene tegen wie zij spreekt de tweede, dat is Flo. Dan gaan we naar Parijs 1986 en komen we de derde pijler tegen: Philippe Lambert. In dit deel, dat een novelle op zich zou kunnen zijn, gaat het over zijn leven tot en met 1989. Als kind was hij nerveus, snel van slag. Later blijkt de oorzaak: hij heeft kennis van de toekomst, hij voelt ernstige gebeurtenissen aankomen. Zo was hij erg onrustig in de dagen voordat zijn oma werd doodgereden toen hij dertien was. Later trouwt hij  met Laurence, de vrouw die zijn onrust weet weg te nemen. Tijdelijk, zo zal blijken. De kennismaking met de derde au pair van wat inmiddels een gezinnetje is geworden, zorgt ervoor dat de onrust in een klap terug is. Na een periode waarin hij die au pair zo op de voet volgt dat het alleszins op stalking lijkt, gebeurt er iets verschrikkelijks dat hij blijkbaar weer voelde aankomen.

Het leven van Marie

Dan komt Marie na een paar jaar op de proppen als au pair in datzelfde gezin. Haar verhaal over de tijd in Parijs wordt onderbroken door een terugblik naar de periode waarin zij in de geheimen van fotografie werd ingewijd door Flo. Zij geeft Marie aandacht en die aanvaardt dat dankbaar, het is iets wat zij tot dan tekort is gekomen. Dit draait op een deceptie uit. Flo heeft ernstig misbruik gemaakt van de naïeve Marie. Het gaat om een fotoboek met Marie als onwetend meewerkend voorwerp. Marie verlaat vervolgens gedesillusioneerd de opleiding. In Parijs komt zij weer een beetje bij. Na een hoop gedoe in het gezin verlaat zij Parijs met een onheilspellende boodschap van Philippe. In de toekomst zal er iets gebeuren op een vrijdag de dertiende. Niet met Marie, mits zij de waarschuwing ter harte neemt, wel met iemand in haar omgeving.

Dat gebeurt ook, al duurt het heel wat jaren voordat het zover is. Het is de avond voordat het genoemde boek na vijfentwintig jaar in herdruk zal worden uitgegeven, in Parijs. Het is dan vrijdag, de dertiende november 2015. Een avond met een golf van aanslagen en dan gebeurt inderdaad wat Philippe had voorvoeld.

Het houdt de aandacht gevangen

Behalve die sterke compositie zijn er meer aspecten die Luister zo goed maken. Ondanks de wisseling in tijd, omgeving en verteller, wat concentratie vereist, is het goed leesbaar. Geen moment verslapt de aandacht, alle zinnen lijken logisch op elkaar te volgen. Qua taal valt er genoeg te genieten zonder een overdaad aan vergelijkingen en andere gekunstelde mooischrijverij. De karakters zijn sterk uitgewerkt, maar wat vooral heel goed uit de verf komt is de sfeer.

Je waant je in Parijs, alles wat zo kenmerkend is aan die stad en het leven daarin komt prachtig uit de verf. En dat vooral registrerend, niet oordelend, het is wat het is, beschreven door een auteur die het verschil kent tussen kijken en zien.

Kortom: lees Luister, een prachtboek dat je wel even zal bijblijven.

Titel: Luister
Auteur: Sacha Bronwasser
Genre: Literatuur
Uitgever: Ambo|Anthos
Uitgave datum: 2023
Uitvoering: E-boek
Pagina’s: 256