Te intelligent om gelukkig te zijn? – Jeanne Siaud-Facchin

 

Interessant maar af en toe ontbreekt de nuance

Een boek over hoogbegaafden met de afbeelding van een zebra op de omslag, dat vraagt om een verklaring. Jeanne Siaud-Facchin, klinisch psycholoog, psychotherapeut en specialist op het gebied van hoogbegaafdheid, geeft een toelichting op die keuze. Bij Cogito’Z, centrum voor leerproblemen op school, gebruiken ze een stempel met een afbeelding van een zebra voor de dossiers van hun hoogbegaafde patiënten. Best bijzonder, wat je ook kunt zeggen van het onderwerp van Te intelligent om gelukkig te zijn?, mensen met de diagnose hoogbegaafdheid.

Keuzes niet altijd gelukkig

De verklaring dan. “De enige eenhoevige die de mens niet kan temmen”, “de strepen van elke zebra zijn uniek, iedere zebra is anders”, waarmee zij wil aanduiden dat het bijzondere dieren zijn. Maar ook: “die zebrastrepen kunnen de krassen zijn die het leven kan aanbrengen”. Dat lijkt mij nu niet specifiek iets voor hoogbegaafden.

Het roept vragen op en het is illustratief voor dit boek. Enerzijds wekt zij de indruk dat het gaat om mensen op wier of wiens dossiers je een stempel kunt zetten. Anderzijds wil zij juist benadrukken dat elke hoogbegaafde uniek is. Dit laatste bevalt mij beter, maar dat terzijde.
In de uitwerking doet zij het op een vergelijkbare manier. Tamelijk consequent gaat het over “de hoogbegaafden” als ware het een homogene groep, maar de auteur geeft ook ontzettend veel voorbeelden van min of meer unieke problemen waar individuele hoogbegaafden mee te maken kunnen hebben.

Ook heb ik moeite met de term diagnose. Zij stelt het algemeen waardoor je de indruk krijgt dat zij met een ziekte of afwijking te kampen hebben, zeker in combinatie met de term patiënten.
Het zijn niet erg gelukkige keuzes, maar de inhoud maakt veel goed.

Verschillende invalshoeken

Te intelligent om gelukkig te zijn? (let op het vraagteken!) bestaat uit elf hoofdstukken met telkens een andere invalshoek, hoewel er hier en daar wel wat overlapping voorkomt. Het begint met de toenemende aandacht voor hoogbegaafdheid. Langzaam maar zeker is men gaan inzien dat het niet alleen voordelen maar ook nadelen heeft. Hoogbegaafdheid kan een vloek zijn voor kinderen die op school worden buitengesloten door leeftijdgenoten, want onbegrepen en anders. Of als hun vaardigheden door leraren niet op waarde worden geschat en de verveling toeslaat wat verschillende gevolgen kan hebben: ogenschijnlijke desinteresse maar bijvoorbeeld ook het bewust op een lager niveau presteren om maar niet op te vallen. Het gaat ook over volwassenen en één hoofdstuk wordt speciaal gewijd aan hoogbegaafde vrouwen.

Veel praktijkvoorbeelden, hoopgevend slot

Het is interessant om te zien hoe het er in de praktijk aan toegaat. Mensen komen in haar praktijk met klachten van allerlei aard, worden vervolgens aan onderzoeken onderworpen en krijgen soms de diagnose hoogbegaafd. Voor de meesten van hen is dat dan ook nog een zekere opluchting, eindelijk hebben ze een verklaring voor hun problemen. De “behandeling” is dan vaak weer lastiger omdat hoogbegaafden meestal goed in staat zijn, of dat van zichzelf denken, om te beoordelen of de psycholoog onzin verkoopt. Het komt ook voor dat zij pretenderen het beter te weten en dat daardoor de psycholoog voor een bijna onoplosbaar probleem komt te staan.

De auteur ontvangt heel wat mensen in haar specialistische praktijk, hoogbegaafdheid kan grote psychische gevolgen hebben. Volwassenen die eenzaam zijn, moeite hebben om relaties aan te knopen of in stand te houden, mensen die zich ongemakkelijk (understatement!) voelen in sociale omstandigheden zoals visite en verjaardagen, mensen die geen of te weinig rust kennen omdat hun hersenen nooit uit staan, angststoornissen, schuldgevoelens, noem maar op.
De vele praktijkvoorbeelden die Siaud-Facchin geeft zijn illustratief en geven een nogal droevig stemmend beeld. Gelukkig eindigt ze hoopgevend. Er zijn heel wat hoogbegaafden die het goed gaat en zich gelukkig voelen, maar die ziet zij uiteraard niet in de praktijk. Ze geeft tips hoe je ermee om kunt gaan en hoe je de mogelijke nadelen in je voordeel kunt aanwenden.

En om Te intelligent om gelukkig te zijn? dan helemaal maar positief af te sluiten: recent onderzoek bevestigt dat een grote intelligentie meer voor- dan nadelen heeft.

Bestel dit boek bij Bazarow via deze link. Je steunt er schrijvers en vertalers mee.

Te intelligent om gelukkig te zijn?
Jeanne Siaud-Facchin
Non-fictie
Balans
2020
Paperback
329
H. Bergstra, Willemien Werkman
9789463820776
Share

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.