De vreemdelinge – Claudia Durastanti

 

De invloed van dove en excentrieke ouders

In 2019 verscheen De vreemdelinge van Claudia Durastanti (1984). Het autobiografische element overheerst daarin en vormt de kapstok van een boek vol essayistiek, lyriek, filosofische overwegingen en beschouwingen. De flaptekst spreekt ook van fictie maar het is niet helemaal duidelijk hoe groot het aandeel daarvan is.

Leven van Durastanti als rode draad

De rode draad is het leven van de auteur. Zij begint haar verhaal bij de grootouders. Een interessant begin dat verduidelijkt waar de onrust in haar familie vandaan komt. Haar ouders hebben een heel ander beeld van hoe zij elkaar hebben ontmoet. De visie van respectievelijk moeder en vader:

“Mijn moeder en mijn vader leerden elkaar kennen op de dag dat hij op het punt stond omlaag te springen van de Ponte Sisto in Trastevere.”

“Mijn vader en mijn moeder leerden elkaar kennen op de dag dat hij voor haar opkwam toen ze werd lastiggevallen bij station Trastevere.”

Zij hebben elkaar gered, maar beiden hebben een andere herinnering daaraan. Het gevolg is een tumultueus en kort huwelijk. Vader is doof geboren, moeder werd doof door meningitis toen zij vier was. Communicatie is lastig, ook omdat beiden iets tegen gebarentaal hebben, alsof het een bevestiging zou zijn van hun handicap en achterstand.
Desondanks weten zij zich min of meer te settelen maar ze vertrekken naar New York omdat zij denken daar een betere toekomst voor zich te zien. Moeder probeert voet aan de grond te krijgen als kunstenaar, vader werkt in de bouw. Overdag welteverstaan, s-nachts had hij andere bezigheden:

“Overdag bouwde mijn vader flats, ’s-nachts sloopte hij huwelijken.”

De scheiding is onvermijdelijk. Moeder gaat met de twee kinderen, Claudia en haar oudere broer, terug naar Italië. Dan wordt ook duidelijk waarom dit boek De vreemdelinge heet. Zij heeft natuurlijk een taalachterstand maar ook een culturele, door haar Amerikaanse gewoonten en voorkeuren. Ook het leven in Italië is turbulent met haar rommelige maar kleurrijke familie. Die onrustige omstandigheden en die achterstand spelen Claudia parten. Dat haar vader zich af en toe laat zien helpt ook niet, met de ondoordachte ontvoering van zijn dochter als merkwaardig en emotioneel dieptepunt.

Lastig om je in doven in te leven

Zo ongestructureerd en grillig als haar ouders zijn is ook de opbouw van De vreemdelinge. Iets met erfelijkheid vermoedelijk. Toch is er wel een zekere thematische samenhang. Het begint met Familie, gevolgd door Reizen. Het eindigt met Werk & Geld en Liefde. Overal is wel wat interessants te vinden, maar het meest tot mijn verbeelding sprak het deel dat Gezondheid heet.

Dat gaat onder andere over hoe moeilijk het is om je in te leven in doven. Als zij met moeder, die nog altijd haar handicap niet wil erkennen, televisie kijkt dan lacht die altijd net een paar seconden te laat om iets grappigs. Afkijken en nadoen als gewoonte. Moeder doet alsof zij graag muziek luistert, maar ze kan alleen maar via resonantie iets daarvan ervaren. Een pakkend voorbeeld is ondertiteling, maar dan vanuit de horende mens. Want wat moet een dove zich voorstellen bij een ondertitel als “stilte”?

Een passage over de moeite die haar dove ouders met fictie hebben, mogelijk wegens een beperkt voorstellingsvermogen. Het ligt voor de hand te denken dat het met hun handicap te maken heeft. Vader kijkt naar een zombiefilm alsof het een documentaire is, moeder vraagt geregeld of hetgeen zij op televisie ziet allemaal echt is gebeurd. Toch moeten zij wel over enige fantasie beschikken, want waarom zouden ze zich anders hebben ingebeeld dat hun toekomst in Amerika zou liggen?

De vreemdelinge is een interessant boek. Het verhaal is bijzonder, maar de kracht zit toch vooral in de observaties en beschouwingen en in het uitstekend verwoorde inzicht in de complexe persoonlijkheid van de mensen in het leven van Claudia Durastanti.

De vreemdelinge
Claudia Durastanti
Roman
De Bezige Bij
2020
Paperback
288
Manon Smits
9789403185705
Share

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.