De schaduw van de oorlog
Edgar Selge (27 maart 1948) is vooral in Duitsland bekend als acteur. Hij heeft in heel wat films en televisieseries gespeeld. Diverse malen is hij voor zijn acteerprestaties onderscheiden. Na er vijf jaar aan te hebben gewerkt, verscheen in 2021 zijn romandebuut. Onlangs is dat in vertaling uitgebracht met als titel Eindelijk heb je ons gevonden.
Een vader met een donkere kant
In een interview heeft Selge verklaard dat dit boek niet helemaal autobiografisch is, maar dat de twaalfjarige hoofdpersoon een kind is dat dichter bij hem staat dan welk kind dan ook. Je kunt Eindelijk heb je ons gevonden met een gerust hart bestempelen als autofictie.
Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van de jonge Edgar. Het gaat deels over wat hij zelf meemaakt en bij elkaar fantaseert en deels over wat hij als toeschouwer bekijkt. Er zijn meerdere personen die je als hoofdpersoon kunt beschouwen.
Het gaat over zijn vader, een klassieke patriarch die gevangenisdirecteur is. Na de oorlog heeft hij heel wat in te halen. Aan zijn passies, klassieke muziek alsmede literatuur, is hij in die jaren nauwelijks toegekomen. Hij leest het gezin voor uit boeken als De gebroeders Karamazov en hij organiseert huisconcerten. Af en toe zijn die ook toegankelijk voor de gevangenen waarvoor hij verantwoordelijk is.
Op het eerste gezicht niets mis mee. Langzamerhand kom je erachter dat de man ook zijn duistere kanten heeft. Als muzikant is hij niet zo goed, een van zijn zoons laat dat af en toe merken. Frustrerend, maar zijn zoons hebben nog veel meer moeite met zijn rol in en na de oorlog. Dat komt bijvoorbeeld tot uiting door de privileges die gevangen officieren genoten onder zijn bewind. Uit verschillende brokjes informatie kun je afleiden dat zijn rol niet fris is geweest. De passages waarmee zij hun vader daarmee confronteren zijn uitzonderlijk goed!
Weggestopte herinneringen zorgen voor ellende
Daarmee raak je meteen een belangrijk thema uit Eindelijk heb je ons gevonden: verdringing. Dat gaat niet alleen over de oorlog. Ook het verdriet over de dood van de begaafde oudere broer van Edgar, hij stierf aan de verwondingen van een gevonden granaat die hij zelf tot ontploffing had gebracht, zorgt voor littekens. De zoons moeten het ontgelden. Edgar krijgt te maken met lichamelijke mishandeling en seksuele opdringerigheid, een traject wat zijn oudere broers al hebben afgelegd.
Nou moet gezegd worden dat Edgar ook wel wat onheil over zich afroept. Hij is niet bepaald een braaf jongetje; zo steelt hij geld van zijn ouders om naar de film te gaan in plaats van naar school. Selge schroomt niet om een genuanceerd beeld te schetsen van zijn jongere zelf, de andere hoofdpersoon in Eindelijk heb je ons gevonden. Op een gegeven moment raakt hij zelfs de steun van zijn moeder, die vooral passief is maar die Edgar na ondergane mishandeling wel verzorgt, kwijt. Een pijnlijk mooie passage.
Je zou denken dat de jongen zijn ouders wel zal haten, maar zijn (dag)dromen weerspreken dat. Er is een gapend gat tussen werkelijkheid en illusie, tussen droom en realiteit. De zweep zorgt voor pijn en wonden, maar sloopt niet de gevoelens voor zijn ouders.
Het is nauwelijks te geloven dat Eindelijk heb je ons gevonden debuut is, zij het van een man die al een schat aan ervaring heeft opgedaan. Het is bijzonder mooi geschreven, de personages komen goed uit de verf. Het laat overtuigend zien hoe grote gebeurtenissen doorwerken in het leven van mensen. Zelfs tijdens de lockdown van de afgelopen jaren komen nog herinneringen naar boven bij de auteur. Dat fraaie hoofdstuk, Droom over mijn moeder, bevat tevens de zin waaraan dit bijzonder indrukwekkende boek zijn titel heeft ontleend.
Literatuur
Arbeiderspers
2022
Paperback
287
Peter Claessens
9789029547789
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.