Creatief schrijven is gelukt. Maar dan.
Creativiteit kun je debutant Sebastiaan Chabot niet ontzeggen. Zijn debuut De slaap die geen uren kent barst uit zijn voegen van taalkundige vondsten. Hij heeft de studie master Creative writing gevolgd en is afgestudeerd bij Jonathan Safran Foer. Het is vast niet helemaal toevallig dat laatstgenoemde op de achterkant het als volgt aanprijst: “Van het begin tot het einde zit deze roman boordevol verbeeldingskracht, wijsheid en bezieling”.
Tamme start
Het is meteen bij de eerste zin raak:
“Kurt Victor Karl Kuschfeld, eenenvijftig jaar oud en wandelstokgelukkig, wilde simpelweg de envelop van zijn leven dichtlikken.”
De man heeft genoeg van het leven. Zijn dagen vult hij met de niet bepaald uitdagende verantwoordelijkheid voor de straatverlichting in het Duitse Reichsburg. Hij krijgt van het comité, dat het gehucht weer tot leven wil wekken, de opdracht om alle lampen te vervangen.
Een nogal suf begin. Zijn zelfverkozen einde is niet naar de zin van iemand die plotseling opduikt. Het lijkt op een alter ego, de manifestatie van zijn geweten, die hem influistert dat hij niet zonder een vorm van boetedoening het leven kan verlaten. Kuschfeld heeft in de oorlog een kleine maar niet onbelangrijke rol gehad en dat foute verleden achtervolgt hem.
We springen naar een paar generaties later. De ouders van de jonge Victor laten hem alleen met zijn broertje en twee vriendjes. Ze zijn wat aan het donderjagen en zijn in de tuin een vuurtje aan het stoken. Het portret van de overgrootvader van Victor dat in de gang hangt en dat hij eng vindt wordt in de fik gestoken.
De lege plek aan de muur valt vader op. Het is ook het moment dat hij beseft dat die leegte aan de muur model staat voor zijn kennis over zijn grootvader. Hij besluit zich te verdiepen in diens verleden en komt erachter wat deze man voor rol heeft gehad in de Tweede Wereldoorlog.
Vlakke karakters en kabbelend verhaal
Het suffe begin krijgt een passend vervolg. De slaap die geen uren kent kabbelt voort en kent weinig memorabele momenten. Het verloop van de jongensvriendschappen en de familiaire perikelen in het heden komen aan bod, verder zijn er terugblikken op enkele voorvallen en personen tijdens die oorlog. Emotioneel hoogtepunt is de dramatisch eindigende liefdesgeschiedenis van de oudste Victor.
Ook de hoofdpersonen maken geen onvergetelijke indruk. Volgens de tekst op de achterflap zou het gaan over “Vier generaties binnen één familie die ieder op hun eigen manier verlangen iets gedenkwaardigs te doen”. Dat lijkt heel wat. Eigenlijk de enige die daarin slaagt is de oudste Victor. Het meest gedenkwaardige dat de jongste Victor doet is het verbranden van het portret, hooguit een kwajongensstreek. Zijn vader is een suffe figuur die zijn hoogtepunt beleeft als hij verstoppertje speelt met zijn vrouw. De figuur met de meeste potentie, die van dat knagende geweten, is helaas verder nauwelijks aanwezig.
Maar wel creatief
Leesplezier moet je dan maar halen uit de creativiteit van de auteur. Daarover niets te klagen, hoewel het ook een kwestie van smaak is. Woorden als “wandelstokgelukkig”, ”slaapkamerdonkerte” en “vergadervuur” zullen bij de één beter in de smaak vallen dan bij de ander.
Hetzelfde geldt voor zinnen als:
“Het vuur tongde voorzichtig om het droge, onberoerde hout, totdat ze zich ervan verzekerd had dat het hout het doodsbange dier was en zij de dresseur”.
Wat taalgegoochel en spitsvondigheden betreft is er genoeg te beleven in De slaap die geen uren kent maar of dat goed bevalt moet iedereen maar voor zichzelf uitmaken.
Roman
Atlas Contact
2020
Paperback
277
9789025458041
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.