Afscheid van de geesten – Nadia Terranova

 

Verdwenen, maar niet vergeten

De grote afwezige is de invloedrijkste persoon in Afscheid van de geesten van Nadia Terranova. Deze Italiaanse studeerde filosofie, is journalist en schrijft kinderboeken en romans. Dit boek haalde de shortlist van de prestigieuze Premio Strega 2019 en werd geselecteerd als één van de tien beste Italiaanse boeken van 2018. Begin juli 2020 verscheen het in het Nederlands, vertaald door Etta Maris.

Ida Laquidara was dertien toen haar vader, leraar op een middelbare school, op een dag verdween zonder bericht achter te laten. De man was in een depressie geraakt die zich steeds verder verdiepte. De zorg voor hem kwam op Ida’s tengere schouders te rusten. Haar moeder kon het niet en vluchtte in haar werk. Het belast hun relatie.

“De verdwijning van mijn vader was de trechter van onze zonden geworden, de zenuwpijn van de te vermijden keuzes.”

Terug naar Sicilië

Het is drieëntwintig jaar later. Ida heeft op jonge leeftijd het ouderlijk huis verlaten en woont in Rome met Pietro, een passieloos huwelijk. Dan belt haar moeder. Of zij haar kamer wil komen opruimen. Met frisse tegenzin reist zij af naar Sicilië, alleen, Pietro blijft achter.  

Haar kamer is nog steeds hetzelfde als toen, stoffiger, grauwer, dat wel. In huis is alles vertrouwd, maar er is een probleem: het dak lekt. Twintig jaar geleden hebben de buren het terras verhoogd, het hemelwater komt sindsdien bij hen naar binnen en inmiddels is het dak verrot. Terwijl het wordt gerepareerd snuffelt Ida door haar oude spullen. Onvermijdelijk komen de herinneringen bovendrijven. Zij denkt terug aan haar jeugd in het merkwaardige gezin, haar jeugdvriendin Sara, de ontwikkeling  van haar lichaam, haar eerste schuchtere schreden op het liefdespad. En ondanks het lange intermezzo is er ook al snel weer het gebruikelijke gekift tussen moeder en dochter.
Over alles heen hangt die schaduw van die grote afwezige: vader Sebastiano. Vooral bij Ida is het schuldgevoel levensgroot, zij zorgde immers voor hem. In dat opzicht heeft de tijd stilgestaan en er is maar één manier waarop dat misschien kan veranderen. Maar om daar achter te komen moet zij de rode trommel zien te vinden.

Prachtige sfeer en sterke thematiek

Op het eerste gezicht lijkt er in Afscheid van de geesten niet zo veel te gebeuren. De sfeer op het broeierige Sicilië wordt prachtig beschreven, de beelden van het verleden zijn heel levendig. Ida komt over als een zeur die haar leven laat overschaduwen door die ene gebeurtenis, nog altijd. Als lezer ga je er lange tijd in mee.
Het is een vulkaan die zachtjes rommelt. Tot de uitbarstingen volgen. Aanvankelijk is er de confrontatie met haar moeder die in een hoog oplopende ruzie een indicatie geeft van het egocentrische gedrag van Ida.

Het is vooral die eenmalige ontmoeting, het weerzien met haar toenmalige boezemvriendin, Sara, misschien wel het hoogtepunt van deze roman. Sara maakt in niet mis te verstane woorden duidelijk hoe egocentrisch Ida zich heeft gedragen. Terwijl zij in het ziekenhuis lag wegens een abortus was Ida alleen maar bezig met haar eigen pijn en had zij geen oog voor die van haar vriendin:

“Er bestaat ook nog pijn van anderen, Ida.”

En even verderop:

“Maar intussen waren we elkaar al kwijt. In het ziekenhuis, toen jij me kwam opzoeken – en nogmaals, bedankt daarvoor, want ik wilde alleen maar jou – was jij alleen maar bezig met het opstapelen van woorden om de waarheid te begraven.”

Ida had blijkbaar fysieke afstand nodig om te proberen los te komen van het verleden. Het had ook anders gekund. Zij heeft zich laten verslinden door de pijn, door haar schuldgevoel. Dat er andere manieren zijn dan verdringen, ontwijken, verzwijgen, blijkt als zij het gesprek met de buren van haar moeder aangaat over het lekkende dak. Het is misschien wel de sleutelscène van het prachtige Afscheid van de geesten.

 

Afschaid van de geesten
Nadia Terranova
Roman
Cossée
2020
Paperback
224
Etta Maris
9789059369207
Share

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.