Verraderlijke titel Goede mensen van Nir Baram speelt zich af in de aanloop naar de tweede wereldoorlog en de beginjaren daarvan. Naarmate die inktzwarte periode verder achter ons komt te liggen wordt het steeds duidelijker dat de grens tussen “goed” en “fout” niet duidelijk is. Een dergelijke conclusie kon al worden getrokken na lezing van bijvoorbeeld het prachtige De vergelding van Jan Brokken of De duisternis tegemoet van Gitta Sereny. Nir Baram voegt daar in Goede mensen een dimensie aan toe door te laten zien dat er tijdens het nazitijdperk vergelijkbare omstandigheden waren in het communistische Rusland. Met vergelijkbaar vage en vervagende grenzen.
Goede mensen
Nir Baram
Roman
De Bezige bij
2012
Paperback
512
Hilde Pach
Thomas Heiselberg, een briljante en ambitieuze marktonderzoeker, zet in het Berlijn van de jaren dertig alles op het spel om succesvol te
worden. Een nieuw bewind is aan de macht in Duitsland en Thomas beseft dat hij zijn specifieke talenten moet inzetten om te overleven in het Derde Rijk.
Op datzelfde moment staat in Leningrad de jonge, joodse Aleksandra Vajsberg voor een onmenselijke keuze. Haar ouders zijn door de communistische machthebbers bestempeld als `vijanden van het volk en zijn hun leven niet meer zeker. Om haar broertjes dat lot te besparen, is Aleksandra gedwongen samen te werken met het regime dat haar familie bedreigt.
Aan de vooravond van de oorlog tussen Duitsland en Rusland denken Thomas en Aleksandra allebei dat ze een persoonlijke keuze maken, maar de gevolgen ervan zijn groter dan ze ooit hadden kunnen voorzien.
Goede mensen is een grootse roman waarin een van de duisterste periodes van onze geschiedenis centraal staat. Door de grote vertelkracht van Nir Baram en zijn diepgravende research is dit een uniek portret van twee gewone mensen in ongewone omstandigheden.
Interessant maar niet geheel consistent debuut De verschijning van het debuut van Willem Frederik Hermans ging niet zonder horten en stoten. De tekst is geschreven in de oorlogsjaren. Het manuscript is aanvankelijk geweigerd door de bekende Geert van Oorschot, die het een decennium later alsnog uitgaf.
Maar de eerste verschijning was te danken aan een kleine uitgever die er wel wat in zag. Het scheelde overigens weinig of het was nooit uitgebracht. Het originele manuscript van Conserve was door nalatigheid van de uitgever zoek geraakt. Hermans had gelukkig nog een doorslag van de eerste versie maar zonder de daarna aangebrachte verbeteringen. Die heeft hij uit zijn hoofd weer toegevoegd. In 1947 zag de eerste druk alsnog het licht.
Conserve
Willem Frederik Hermans
Roman
De Bezige bij
November 2005
Hardcover
232
In zijn debuutroman Conserve neemt Willem Frederik Hermans ons mee naar de Amerikaanse Mormonenstad Salt Lake City, waar een fantastisch verhaal begint. De twee dochters van een rijke Mormoon Isabel en Onitah zijn verliefd op hun halfbroer Jerobeam. Onitah, de meest ingewikkelde van de twee, blijft onbevredigd en wordt waarschijnlijk daardoor waanzinnig. Zij meent, dat de religie van de Egyptenaren de ware is geweest. De Farao's trouwden immers met hun zusters.
Isabel gaat bij Jerobeam wonen. Een uit Midden-Amerika afkomstige half-indiaan Ferdinand, die het langs allerlei avontuurlijke wegen tot zenuwarts brengt, verschijnt in Salt Lake City en wordt verliefd op Onitah.
Ongemakkelijk zelfonderzoek Liefde is het tweede deel in de cyclus Mijn strijd van Karl Ove Knausgård. Het eerste deel, Vader, ging vooral over de periode na de dood van zijn vader. Een boek dat je moet lezen om (deels) te begrijpen waar de eeuwige twijfel, onrust en gebrek aan zelfverzekerdheid die in Liefde beschreven wordt vandaan komt.
Liefde
Mijn strijd
Karl Ove Knausgård
Roman
De Geus
7 juni 2014
Paperback
602
Marianne Molenaar
Nadat zijn relatie is stukgelopen, vertrekt Karl Ove eenzaam en gedeprimeerd naar Stockholm. Voor hij het weet heeft hij niet alleen de nieuwe liefde van zijn leven ontmoet, maar loopt hij door Stockholm met zijn pasgeboren dochter in de kinderwagen.
Wat blijft er over van alle romantiek en passie wanneer de alledaagse werkelijkheid binnendringt in het leven van twee moderne, bedachtzame mensen met kleine kinderen? Karl Ove Knausgård vertelt ontwapenend eerlijk en vol tederheid over deze tour de force van het dagelijks leven, die een doorlopende strijd om tijd, vrijheid en geluk blijkt te zijn.
Karl Ove Knausgård is in 1968 geboren in Noorwegen. In 2011 verscheen Vader, het eerste boek in de Mijn strijd-serie van zes zeer persoonlijke, autobiografische romans. Vader werd zowel in Nederland als internationaal lovend onthaald. Liefde is het tweede deel van dit ambitieuze project.
Intense start van lange cyclus Op het moment van schrijven heeft Karl Ove Knausgård zijn zesdelige cyclus Mijn strijd voltooid. Hij heeft laten doorschemeren dat hij na de voltooiing stopt met het zelf schrijven van romans. Dat is aan één kant spijtig want hij is een bijzonder getalenteerde auteur, aan de andere kant is het begrijpelijk. Als de andere delen net zo intens zijn als het eerste, getiteld Vader, dan is het zeer wel mogelijk dat hij alles eruit heeft geperst.
Vader
Mijn strijd
Karl Ove Knausgård
Roman
De Geus
2011
Paperback
445
Marianne Molenaar
Karl Ove Knausgård is bezig aan een roman, maar wordt geplaagd door enorme onzekerheid. Dagelijkse frustraties met betrekking tot het huishouden en zijn gezin nemen veel tijd in beslag en tijdens het schrijven dwalen zijn gedachten af naar zijn kindertijd. Knausgård vraagt zich af of hij net zo n beangstigende man is voor zijn kinderen als zijn vader ooit voor hem was. Karl Ove Knausgård is in 1968 geboren in Noorwegen, waar hij inmiddels een begrip is geworden. Vader is het eerste boek in de Mijn strijd-serie van zes zeer persoonlijke, autobiografische romans. Liefde is het tweede deel van dit ambitieuze project. Beide boeken werden unaniem lovend ontvangen in de Nederlandse en Vlaamse pers. In 2013 zal het derde deel verschijnen, Zoon.
Minder overtuigend dan gehoopt Aan het begin van de 16e eeuw beleefde Engeland een turbulente periode. De gebeurtenissen uit die periode zijn al door velen beschreven. Hilary Mantel heeft met haar bekroonde roman Wolf Hall erover geschreven vanuit een ander perspectief. Of dat wat toevoegt aan de reeds bekende feiten is de vraag, maar een gedurfde poging is het zeker.
Wolf Hall
Hilary Mantel
Historische roman
Signatuur
8 november 2012
Paperback
672
Ineke Willems
Zoon van een brute smid, homo universalis, politiek genie, omkoper, mannetjesputter en charmeur: Thomas Cromwell. In zijn niet te stuiten opmars naar de macht heeft hij al heel wat regels van een rigide klassenmaatschappij gebroken, en als het moet breekt hij er nog wat meer. Cromwell staat op uit de puinhopen van persoonlijke rampspoed - het verlies van zijn jonge gezin en van kardinaal Wolsey, zijn geliefde leermeester - en behendig vindt hij zijn weg naar en door het koninklijk hof, waar man is wolf to man. Tegen alles en iedereen in is hij bereid Engeland te hervormen naar Henry's wensen.
Wolf Hall is een superieure roman waarin Cromwell en zijn tijdgenoten worden neergezet op een manier die de beperking van het historische verhaal volledig ontstijgt.
Een vrije interpretatie van een belangwekkende uitspraak van Darwin kan zijn: hij die zich het best weet aan te passen heeft de grootste kans om te overleven. Dat is geen wet van Meden en Perzen. Teveel aanpassing kan zelfs het tegengestelde resultaat hebben, zo kan worden geconcludeerd uit het meesterwerk De vreemdeling van Albert Camus.
Meeslepend maar iets te langdradig De tweede wereldoorlog heeft in Noorwegen verscheurende gevolgen gehad voor families en gemeenschappen. Samenwerken met de Duitse bezetter of juist ertegen strijden was het dilemma. Het heeft al verschillende prachtige boeken opgeleverd. De vlamberken van Lars Mytting is ook een voorbeeld daarvan. Het won in 2014 de Noorse boekhandelsprijs.
De vlamberken
Lars Mytting
Roman
Atlas Contact
2014
429
Paula Stevens
In de herfst van 1971 komt een Noors echtpaar om het leven in een bos in Frankrijk. Hun driejarige zoontje Edvard blijft ongedeerd en groeit op bij zijn grootvader op een afgelegen boerderij in Noorwegen. Wanneer deze twintig jaar later overlijdt, blijft Edvard alleen achter, met grote, onbeantwoorde vragen. Wat deden zijn ouders in dat afgesloten bos, en was het toeval dat ze op een oude gasgranaat uit de Eerste Wereldoorlog stapten? En wie heeft die prachtige doodskist gestuurd voor zijn grootvaders begrafenis, een ongekend staaltje vakmanschap, gemaakt van een houtsoort die niemand ooit heeft gezien? Zijn zoektocht naar antwoorden voert Edvard van Frankrijk naar de Shetland-eilanden en naar de duistere krochten van zijn familieverleden, dat nauw verbonden is met de grote Europese tragedies van de twintigste eeuw.
Grimmige mix van genres Wraak is een veel voorkomend motief in sprookjes en andere verhalen. Combineer dat met enkele kenmerken van een western en gebruik een eenzame wreker als hoofdrolspeler. Laat het verhaal zich afspelen in een grimmige wereld, een van de rest van de wereld afgesneden microkosmos met ongewone leefregels. Een wereld waarin de dreigende bergen en de winterse kou het decor vormen en de norse bevolking de sfeer bepaalt. Dat zijn de elementen van het schitterende debuut van Thomas Willmann, Het duistere dal.
Het duistere dal
Thomas Willmann
Roman
Meridiaan
Mei 2015
Paperback
320
Goverdien Hauth-Grubben
In een afgelegen dal hoog in de bergen, ingeklemd tussen machtige bergen, ligt een dorp. Op een dag arriveert er een vreemdeling die vraagt om kwartier voor de winter. Om te schilderen. Zeer onwillig wordt hem onderdak toegewezen in het huis van weduwe Gader. Door de eerste grote sneeuwval komt het dorpsleven tot stilstand. Maar dan verongelukt de jongste zoon van de Brennerfamilie. Een tweede zoon wordt teruggevonden in een beek ...
Dostojevski door de ogen van een vriend Fjodor Dostojevski is een door velen hoog gewaardeerde schrijver, maar er zijn er ook die zijn werk verafschuwen. Voor een goede oordeelsvorming kan het helpen om meer te weten over de achtergrond van deze auteur. Jan Brokken heeft daartoe een zeer geslaagde poging gedaan met zijn boek De kozakkentuin.
De kozakkentuin gaat over de vriendschap tussen Alexander von Wrangel en Dostojevski. Eerstgenoemde ziet Dostojevski, een toen al bekende auteur, als deze op weg is naar zijn executie, veroordeeld wegens subversieve activiteiten. De executie wordt op het nippertje niet uitgevoerd. Dostojevski wordt in plaats daarvan veroordeeld tot vier jaar dwangarbeid in de mijnen van Siberië. Hij is daarna geen vrij man, maar moet gedwongen in dienst in het afgelegen Semipalatinsk. Von Wrangel wordt benoemd tot officier van justitie in dezelfde plaats. De mannen lopen elkaar snel tegen het lijf en al snel ontwikkelt zich een hechte vriendschap, die pas echt tot bloei komt in een zomerverblijf dat de kozakkentuin heet. Het verloop van die vriendschap wordt beschreven vanuit het perspectief van von Wrangel. Jan Brokkken is op verschillende manieren op het spoor gekomen van correspondentie van von Wrangel en heeft, ondanks onvolledigheid, een goed beeld kunnen krijgen van wat zich destijds zal hebben afgespeeld.
Het is een merkwaardige vriendschap. De mannen communiceren over van alles. Dat gaat soms de diepte in door in te gaan op de denkwereld van (vooral) Duitse filosofen. Vaker gaat het over het liefdesleven van de mannen, die zich op dat punt gedragen als de mannelijke overjarige variant van bakvissen. Beiden zijn verliefd op getrouwde vrouwen, dat lijkt wederzijds. Maar de vrouwen verlaten hun echtgenoten niet. De heren hebben het daar moeilijk mee en doen uitgebreid verslag aan elkaar van hun amoureuze perikelen. Beiden zien van de ander dat het om onmogelijke liefdes gaat, maar zijn niet in staat dit bij zichzelf te zien
Een ander belangrijk aspect is het schrijverschap van Dostojevski. Hij mag niet publiceren zolang hij dwangsoldaat is, en hoewel dat zomaar levenslang kan duren, is hij naarstig boeken en verhalen aan het schrijven. Veel van wat hij meemaakt en heeft meegemaakt verwerkt hij daarin. Hij schrijft alsof hij door de dood op de hielen wordt gezeten. Hij heeft veel te vertellen, maar weet niet of en hoeveel tijd hem is vergund gezien zijn publicatieverbod en de epilepsie waaraan hij lijdt. Als vrij plotseling zijn straf erop zit dan grijpt hij met beide handen de gelegenheid aan om te publiceren. In hoog tempo verschijnt het ene na het andere boek, veel zijn klassiekers geworden. En veel van die boeken grijpen inderdaad terug op zijn eigen ervaringen, zoals De idioot en Schuld en boete.
Het is een indrukwekkende prestatie van Jan Brokken om via deze indirecte wijze een genuanceerd beeld te krijgen van de auteur Dostojevski en om inzicht te krijgen in zijn drijfveren en de morele en religieuze aspecten die in zijn latere werken veelvuldig voorkomen.
De kozakkentuin geeft een prachtig beeld van een hechte vriendschap en een verhelderende blik op de leefomstandigheden in het Rusland in het midden van de 19e eeuw. Het is een uitstekend boek voor degenen die meer willen weten van het leven van de grote auteur Dostojevski.
NB1: met het liefdesleven van de heren komt het eigenlijk nooit goed NB2: de vriendschap eindigt nogal abrupt om relatief banale redenen gepaard aan een ongelukkige samenloop van omstandigheden NB3: als je ooit de kans krijgt om Jan Brokken in levenden lijve mee te maken, grijp hem dan. De man is een rustig doch begenadigd verteller NB4: er is nog zoveel meer over dit prachtboek te vertellen, maar lees het vooral zelf.
De kozakkentuin
Jan Brokken
Roman, non-fictie
Atlas Contact
Oktober 2015
Hardcover
349
In De Kozakkentuin beschrijft Jan Brokken de bijzondere vriendschap tussen Alexander von Wrangel en Fjodor Michaïlovitsj Dostojevski. De levensgeschiedenis van de familie Von Wrangel werd door Brokken eerder beschreven in zijn magistrale Baltische zielen. De nazaten van de familie attendeerden Brokken op de vriendschap tussen Alexander en Dostojevski. Er bleek een verzameling documenten, memoires en brieven bewaard te zijn gebleven. Brokken verdiepte zich in dit rijke archief en schreef een boek over deze vriendschap, die bijna een kwart eeuw heeft geduurd. Met grote verbeeldingskracht reconstrueert Brokken de wereld waarin beide jongemannen leefden, werkten en beminden, met verve schetst hij de turbulente gebeurtenissen in het Rusland van de tweede helft van de negentiende eeuw. Het verhaal begint in 1849 in Sint Petersburg wanneer Alexander von Wrangel Dostojevski voor het eerst ziet. Een uiterst dramatisch moment. Alexander zit nog op school als hij een groep arrestanten op weg naar het vuurpeloton voorbij ziet komen. Onder hen Fjodor Dostojevski, toen al een schrijver wiens werk Alexander bewonderde. Dostojevski ontloopt de zwaarste straf, maar krijgt jaren dwangarbeid in Siberië opgelegd. Alexander wordt later benoemd tot officier van justitie in Semipalatinsk, een stadje in het zuidwesten van Siberië. Daar ontmoet hij Dostojevski, die dan net is vrijgekomen uit het strafkamp. Tussen Alexander en de twaalf jaar oudere Fjodor ontstaat een hechte vriendschap. De Kozakkentuin, ¬de naam van de datsja waar Alexander en Fjodor vele zomers doorbrengen, is een meeslepend epos, een historische roman, uitermate soepel verteld. Met de gave voor inleving die wij van Brokken kennen, de gave waarmee hij in De vergelding de oorlog in Rhoon beschreef, brengt hij in De Kozakkentuin de vriendschap tussen Alexander en Fjodor tot leven. Zoals Brokken eerder aan de basis stond van de literaire non-fictie, geeft hij in De Kozakkentuin de historische roman een nieuwe dimensie.
Effi Briest van Theodor Fontane is een realistische roman die in een adem wordt genoemd met romans als Madame Bovary en Anna Karenina. De thematiek is vergelijkbaar: vrouwen gevangen in een ongelukkig huwelijk, althans vanuit hun perspectief. Het past in een reeks boeken die over min of meer dezelfde thematiek gaan met een opvallende overeenkomst: mannen die over vrouwen en hun gevoelens schrijven. Best bijzonder en aan dit boek te zien gaat dat deze schrijver goed af.
Goede mensen
Het ongelijk van Darwin?
