Het hout – Jeroen Brouwers

De ondraaglijke zwaarte van het kloosterleven
In de afgelopen jaren hebben de negatieve aspecten van het kloosterleven heel veel aandacht gekregen. Terecht, maar veel te laat. Jeroen Brouwers heeft dit verwerkt in zijn roman Het hout, waarin hij zijn kostschoolervaringen heeft gebruikt.

Lees verder

Het hout Boek omslag Het hout
Jeroen Brouwers
Roman
Atlas Contact
Oktober 2014
Paperback
282

 

Als tegenhanger van het overheersend protestante geschrijf in de huidige Nederlandse letteren is Het hout een 'katholieke' roman. In een door kloosterlingen geleid jongenspensionaat vindt in de jaren vijftig van de vorige eeuw seksueel misbruik, sadisme en vernedering plaats. De roman geeft een cynisch beeld van de misdaden en de hypocrisie in de roomse kerk, die heden nog de verontwaardiging en frustratie oproepen van wie er het slachtoffer van zijn geweest.

Share

De stad der blinden – Jose Saramago


Wat is de mens zonder het dunne laagje beschaving?

De stad der blinden van Jose Saramago begint met een man die in zijn auto voor het verkeerslicht staat te wachten en merkt dat hij plotseling blind is geworden. Hij raakt in paniek en kan niet meer rijden. Een man stapt in zijn auto en brengt hem naar een oogarts, vervolgens steelt deze man zijn auto.
De oogarts onderzoekt hem maar constateert dat zijn ogen intact zijn. Hij staat voor een raadsel.

Lees verder

De stad der blinden Boek omslag De stad der blinden
Jose Saramago
Roman
Meulenhoff
1998
Paperback
304
Harrie Lemmens


Een rij auto’s staat te wachten voor een rood stoplicht. Als het licht eindelijkop groen springt, trekt de eerste auto niet op, tot groeiend ongenoegen vande automobilisten erachter. Als ze het portier opentrekken, treffen ze eenwanhopige bestuurder aan, die alleen maar kan uitbrengen dat hij van hetene op het andere moment blind is geworden.
Deze openingsscène is de katalysator van een reeks verbijsterendegebeurtenissen, die algauw apocalyptische vormen aanneemt. Deblindheid blijkt besmettelijk: al snel ziet een groot gedeelte van de bevolkingvan Lissabon niets meer. Alle slachtoffers worden in een ziekenhuisgeïsoleerd. Binnen korte tijd spelen zich daar verschrikkelijke taferelen af,die de vraag naar goed en kwaad haast ondraaglijk actueel maken.

Share

Blinde wereld – Ellen Heijmerikx


Bitterheid om verloren jeugd

Ellen Heijmerikx is opgegroeid in een streng religieus gezin. Haar vader had een belangrijke rol in een tamelijk kleine en gesloten religieuze gemeente, de Noorse broeders, een gemeente waarin de mannen het voor het zeggen hebben en de vrouw ondergeschikt is. Een gemeente die extreme standpunten huldigt als je moet je zoon tuchtigen omdat de bijbel dat zegt. Een gemeente waarin naar buiten toe de schijn wordt opgehouden, terwijl achter de façade van vroomheid en rechtschapenheid een wereld schuilgaat van hypocrisie, seksueel misbruik, neerbuigendheid en onderdrukking.

Blinde wereld gaat over Kieke, een meisje dat gebaseerd is op de persoon van de schrijfster, hoewel het boek, ondanks een aantal overeenkomsten tussen beiden, geen autobiografie mag worden genoemd. Het is wel waarheidsgetrouw.
Kieke heeft inmiddels ruimschoots de jeugdjaren achter zich gelaten. Afwisselend speelt het verhaal zich af in het verhaalheden en in de vroegere periode rondom haar uittreden. In de terugblikken schetst wordt een beeld geschetst van een meisje dat de leefomstandigheden aanvankelijk nog als gewoon ervaart. Naarmate zij ouder wordt gaan bepaalde zaken wel opvallen, vooral door haar contacten met de wereld buiten de gemeente. Ook al ben je onderdeel van een strenge religieuze gemeente, het is onvermijdelijk dat je tijd doorbrengt in een meer wereldse omgeving.
De aantrekkingskracht van het wereldse leven wordt steeds groter op Kieke en op haar broer, Job. Laatstgenoemde heeft een uitgesproken haat opgebouwd ten opzichte van zijn ouders, vooral zijn moeder moet het daarbij ontgelden. Op een bepaald moment wordt het Job teveel en hij verlaat het ouderlijk huis, verbreekt alle banden, en treedt uit uit de gemeente. Kieke heeft het er enorm moeilijk mee. Zij slingert heen en weer tussen de vertrouwde wereld met haar familie en vriendinnen en de aantrekkingkracht van die andere wereld waar Job nu deel van uitmaakt.

Toch besluit zij uit te treden. Een belangrijke aanleiding daarvoor is dat zij vals wordt beschuldigd; zij zou door haar sturende opmerkingen een meisje zo aan het wankelen hebben gebracht dat het meisje zelfmoord pleegt. In werkelijkheid is er iets heel anders aan de hand. Een van de getrouwde vrome broeders heeft zijn gore fikken niet kunnen thuishouden en heeft het meisje misbruikt. De hypocriete beschuldigingen aan het adres van Kieke zijn bedoeld om de aandacht af te leiden van het gedrag van de betreffende broeder. Dit is voor haar de druppel.
Helemaal los van de gemeente komt zij niet. Het gif is diep in haar geest doorgedrongen, de valse moraal van de gemeente speelt haar nog jaren parten. Daarnaast worden geregeld openlijke en heimelijke pogingen gedaan om Kieke weer terug te halen, met tegengesteld effect. De afkeer wordt alleen maar groter.

Blinde wereld heeft een hele bittere toon. De auteur heeft er in verschillende interviews geen geheim van gemaakt dat haar bitterheid zich vooral richt op het feit dat zij geen jeugd heeft kunnen hebben zoals andere meisjes. Zij beschouwt het als een verloren jeugd waarvan je nooit meer de kans krijgt om het over te doen. Simpele dingen als het dragen van broeken, met je haar doen wat je goeddunkt, uitgaan, dansen, televisiekijken waren er voor haar niet bij. De wetten van de gemeente lieten dat niet toe, elke vorm van buitenissigheid was taboe.

De stijl is heel dwingend en sober, haast kleurloos, en toch indringend en aangrijpend. Zij wisselt de korte hoofdstukken af in verhaalheden en verleden en houdt er flink de vaart in.

De auteur weet een verontrustend beeld te schetsen van een meisje dat een koude en liefdeloze jeugd heeft doorgemaakt waarin alledaagse pleziertjes taboe waren. Blinde wereld is een aangrijpend en beklemmend boek dat uitstekend de verstikkende mores van een kleine religieuze gemeente schetst. Het getuigt haast van heldenmoed om afstand van die wereld te nemen, het is zelfs een welhaast bijzondere prestatie om toch nog met een zekere ingetogenheid terug te kijken op die bittere jeugd.

Blinde wereld Boek omslag Blinde wereld
Ellen Heijmerikx
Roman
Nieuw Amsterdam
2009
Paperback
221

Share

Alleen in Berlijn – Hans Fallada


De hopeloze strijd van twee naïevelingen tegen de nazi’s

Het leven in het Berlijn van Hans Fallada is hard en meedogenloos. Het wantrouwen onder de burgers is groot, de pers en zelfs de eigen familie kunnen niet worden vertrouwd. De nasleep van de eerste wereldoorlog, de misère van het interbellum, de jaren van het naziregime en de eerste jaren van de tweede wereldoorlog hebben de sociale samenhang compleet verwoest. Alleen in Berlijn is hiervan een weergaloos mooie weergave.

Lees verder

Alleen in Berlijn
Hans Fallada
Oorlogsroman
Cossee
18 november 2011
Hardcover
704
Anne Folkertsma
Share

Fin de siècle – Selden Edwards


Fascinerend spel met de tijd

Wheeler Burden is student aan een prestigieuze universiteit. Hij woont met zijn moeder, een overtuigd pacifist, in San Francisco. De familie van zijn vader is tamelijk welvarend. Wheeler is uitblinker op het sportveld, hij is excentriek, en hij wordt de lievelingsstudent van Haze, een gerenommeerde docent uit Europa.

Lees verder

Fin de siècle Boek omslag Fin de siècle
Selden Edwards
Roman
Signatuur
2008
Hardcover
445
A. Krabbendam

Een wervelend verhaal over Wheeler Burden, de laatste erfgenaam van een beroemde bankiersfamilie uit Boston: rockidool, filosoof, honkbalheld, vrouwenliefhebber, halfjood en zoon van een legende. Een fantastische reis naar Wenen aan het einde van de negentiende eeuw, waar hij zo plotseling terechtkwam ...

Fin de siècle is het buitengewone verhaal over Wheeler Burden, de laatste erfgenaam van de beroemde bankiersfamilie Burden uit Boston, die door een tijdverschuiving terechtkomt in Wenen, eind negentiende eeuw. In de twintigste eeuw onderwezen door zijn erudiete docent Estherhazy - Haze - met een grote fascinatie voor het Fin de siècle, ondervindt Wheeler nu aan den lijve de politieke omwenteling en de culturele bloei van Wenen. Hij ontmoet niet alleen belangrijke personen uit de wereldgeschiedenis, onder wie Freud, Mahler en Hitler, maar ook mensen uit zijn eigen leven, zoals Haze, en zelfs zijn vader, de oorlogsheld die hij nooit heeft gekend. Stuk voor stuk maken ze deel uit van een geschiedenis die alles te maken lijkt te hebben met het mysterieuze boek dat Haze in de twintigste eeuw heeft geschreven: Fin de siècle. Maar kun je met de kennis van het heden het verleden nog veranderen?

Share

Solar – Ian McEwan


Teloorgang van een egocentrische hufter

In de roman Solar van Ian McEwan is hoofdpersoon Michael Beard een fysicus die in de jaren zeventig de Nobelprijs heeft gewonnen. Op de roem die hij daarmee verwierf heeft hij de rest van zijn leven geteerd, een wezenlijke bijdrage aan zijn vakgebied heeft hij sindsdien niet meer geleverd.

Lees verder

Solar Boek omslag Solar
Ian McEwan
Roman
Harmonie
Oktober 2010
Paperback
361
Rien Verhoef

Solar vertelt het verhaal van Nobelprijswinnaar Michael Beard, een natuurkundige. Hij heeft een manier gevonden om de opwarming van de aarde tegen te gaan, maar Beard ligt zo vaak onder vuur in de media door zijn controversiële uitspraken over vrouwen (hij is inmiddels voor de vijfde keer getrouwd) dat er weinig aandacht is voor zijn ideeën over klimaatverandering. Wanneer zijn leven zakelijk en privé door een krankzinnig ongeval verwikkeld raakt, ziet Beard zijn kans schoon zich te ontdoen van echtelijke moeilijkheden, zijn carrière nieuw leven in te blazen en de wereld een milieuramp te besparen.

Share

Het bestand – Arnon Grunberg


Zwartgallig beeld van de virtuele mens

In Het bestand, geschreven door Arnon Grunberg, is de hoofdpersoon Lilian een jonge vrouw die teleurgesteld is in de mensheid. De maatschappij heeft haar niets te bieden en als reactie daarop biedt zij de maatschappij evenmin iets. Contacten met mensen mijdt zij liefst, de sporadische fysieke contacten veroorzaken bij haar reacties van afkeer, in mentale zin en in fysieke zin.

Lees verder

Het bestand Boek omslag Het bestand
Arnon Grunberg
Roman
Nijgh & van Ditmar
28 oktober 2014
Hardcover
172

 

'In die betere wereld was je niet gedetermineerd, ook niet geslachtelijk, desgewenst kon je jezelf iedere dag opnieuw vormgeven en er verschillende, zelfs tegenstrijdige identiteiten op nahouden. Het gevaar bestond dat je sporen naliet, maar als je een beetje bedreven was kon je de sporenzoekers misleiden of het achterlaten van sporen voorkomen. Voor wie wilde was het verleden een illusie.'

Bestaat er een mooiere, volmaaktere werkelijkheid dan de fysieke werkelijkheid zoals wij die kennen? Voor Lillian, een 'oosterse prinses in een betrekkelijk doorsnee meisjeslichaam', is daar geen twijfel over mogelijk: het ware leven is online - daarbuiten bestaat slechts sociaal wenselijk gedrag.
De vernieuwing ofwel wedergeboorte van de mens zal in die betere werkelijkheid worden bewerkstelligd, maar eerst moet de oude mens verdwijnen.
Onder het toeziend oog van haar mentor Banri Watanuki komt Lillian als receptioniste bij het cybersecuritybedrijf BClever stapje voor stapje dichter bij haar ideaal: leven zonder lichaam, niets meer zijn dan pure intelligentie; het dierenrijk verlaten.

Share

Hemel boven Londen – Hakan Nesser

Krijgt Goethe weer gelijk!
Het eerste deel van een beroemde uitspraak van Goethe luidt vrij vertaald: in de beperking eerst toont zich de meester.

Hakan Nesser is bekend geworden met zijn steeds beter wordende reeks over inspecteur van Veeteren. Met zijn reeks over Barbarotti heeft hij pas echt laten zien waartoe hij in staat is: psychologisch sterk uitgewerkte thrillers schrijven van meesterlijk niveau.
Enige tijd geleden had hij al aangekondigd dat hij zou stoppen met thrillers schrijven. Hemel boven Londen is zijn eerste roman na die uitspraak, hoewel hij al wel enkele andere romans heeft voltooid.

Lees verder

Hemel boven Londen Boek omslag Hemel boven Londen
Hakan Nesser
Roman
De Geus
Maart 2015
Paperback
533
Ydelet Westra

 

De zeer vermogende Leonard Vermin heeft nog maar een paar weken te leven. Met zijn partner Maud is hij in Londen voor een afscheidsetentje waarvoor ook Mauds kinderen zijn uitgenodigd. Hoewel het etentje bruut wordt onderbroken, lukt het Leonard uiteindelijk toch zijn testament voor te lezen, en daarmee verrast hij iedereen. Is Leonard wel wie hij zegt te zijn?

Share

Al wat schittert – Eleanor Catton


Teveel gepraat, te weinig wol
In het plaatsje Hokitika in Nieuw-Zeeland is in 1864 goud gevonden. Toen duidelijk werd dat dit geen incident was raakte het gauw bekend en kwam er een stroom goudzoekers op gang met allerlei gelukzoekers in hun kielzog.
Het is de setting van het boek Al wat schittert van Eleanor Catton dat zich in die tijd afspeelt.

Lees verder

Al wat schittert Boek omslag Al wat schittert
Eleanor Catton
Roman
Ambo Anthos
6 maart 2014
Paperback
832
Gerda Baardman, Jan de Nijs

 

De literaire roman Al wat schittert van de Nieuw-Zeelandse schrijver Eleanor Catton is genomineerd voor de Man Booker Prize 2013. Het is 1866, en Walter Moody is naar Nieuw-Zeeland gekomen om zijn geluk te beproeven. Wanneer hij aankomt in zijn hotel stuit hij op een groep van twaalf mannen die in het geheim bijeen zijn gekomen om een reeks onopgeloste zaken te bespreken. Moody raakt tegen wil en dank verstrikt in het mysterie.

In Al wat schittert schept Eleanor Catton een prachtige wereld, bevolkt door avonturiers, waarzeggers en goudzoekers. Na De repetitie vestigt Catton zich met Al wat schittert definitief als een ster aan het literaire firmament.

Share