Category: Nieuws

De Nobelprijs voor Literatuur gaat dit jaar naar Abdulrazak Gurnah. De jury roemt de Tanzaniaanse romanschrijver voor zijn “compromisloze en meelevende beschrijving van de gevolgen van kolonialisme en het lot van vluchtelingen in de kloof tussen culturen en continenten”.

Gurnah werd in 1948 geboren op het eiland Zanzibar. In zijn tienerjaren kwam hij als vluchteling naar Groot-Brittannië, waar hij begon aan een academische carrière, maar ook romanschrijver werd. Hij schreef in het Engels, hoewel zijn eerste taal Swahili was.

Het bekendst is zijn historische roman Paradise uit 1994, waarmee hij genomineerd werd voor de Booker Prize. Het is van zijn tien boeken het enige dat in vertaling in Nederland verscheen. Vorig jaar publiceerde hij nog Afterlives over de periode waarin zijn geboorteland door Duitsland was gekoloniseerd.

Kosmopolitisch

“Hij schetst een beeld van een Afrika dat bij veel lezers onbekend is”, zegt de juryvoorzitter van het Nobelcomité. “Het kustgebied van de Indische Oceaan, getekend door slavernij en onderdrukking door verschillende regimes, zoals de Portugezen, Indiërs, Arabieren, Duitsers en Britten. Zanzibar was al kosmopolitisch lang voordat globalisering bestond.”

Volgens de jury heeft Gurnah niet alleen oog voor het racisme en de vooroordelen waarmee zijn personages te maken krijgen, maar ook voor het zwijgen en de heruitgevonden levensverhalen waarmee zij dat proberen te bestrijden. Dat levert volgens de jury verhalen op waarbij een eenvoudige uitkomst onmogelijk is.

Afrikaanse winnaar zeldzaamheid

Het is de tweede keer dat een zwarte auteur uit Afrika de literatuurprijs wint, na de Nigeriaan Wole Soyinka in 1986. Andere winnaars van het continent zijn de Zuid-Afrikanen Nadine Gordimer en J.M. Coetzee, de Egyptenaar Naguib Mahfouz en Albert Camus, die in de toenmalige Franse kolonie Algerije geboren werd.

Omdat de prijs in het verleden bovengemiddeld vaak naar Europeanen en Amerikanen ging, kondigde de Zweedse Academie, die bepaalt wie de prijs krijgt, recentelijk aan meer experts uit andere taalgebieden te betrekken bij de besluitvorming. Daardoor zouden schrijvers uit Azië en Afrika meer kans moeten maken op de eer.

De Nobelprijs voor Literatuur ging vorig jaar naar de Amerikaanse dichter Louise Glück, de zestiende vrouw van de 118 personen die werden bekroond. Afgelopen maand verscheen haar eerste in het Nederlands vertaalde dichtbundel, Averno.

Niet in Stockholm en Oslo

Eerder deze week werden al de prijzen uitgereikt voor Geneeskunde, Natuurkunde en Scheikunde. Die gingen respectievelijk naar onderzoek over het waarnemen van aanrakingen, klimaatmodellen en het bouwen van moleculen. Morgen wordt in Oslo bekendgemaakt wie de Nobelprijs voor de Vrede dit jaar krijgt.

De Nobelprijzen worden uitgereikt op 10 december, de sterfdag van oprichter Alfred Nobel. Voor het tweede jaar op rij gebeurt dat vanwege corona niet in Stockholm en Oslo, maar krijgen de laureaten hun gouden medaille in eigen land overhandigd.

Aan alle prijzen is een geldbedrag verbonden van 10 miljoen Zweedse kronen, iets minder dan een miljoen euro. Als een Nobelprijs aan meerdere ontvangers wordt toegekend, moet dat bedrag worden gedeeld.

Bron: NOS

De boekensector heeft last van een tekort aan papier. Door de coronapandemie is wereldwijd de thuisbezorgeconomie geëxplodeerd en is er een enorme vraag naar kartonnen dozen voor pakketjes van webwinkels en naar pizzadozen. Papierpulp is daardoor niet aan te slepen. Maar dat is ook nodig voor boeken, en die sector lijkt een beetje het slachtoffer te worden van de huidige papierschaarste.

“We moeten achter aansluiten, heb ik de indruk”, zegt Robert Jan de Rooij, directeur en eigenaar van Wilco in Amersfoort. Dat is een van de grootste drukkerijen van Nederland. Er zijn zelfs fabrieken in Europa voor boekpapier die worden omgebouwd naar fabrieken voor kartonnen dozen. “Blijkbaar wordt in die sector veel meer geld verdiend.”

Gevolg is dat De Rooij enorm lang moet wachten als hij papier bestelt: “De hele papiermarkt is compleet uit balans. Als ik papier in huis wil hebben, duurt zo’n bestelling normaal gesproken een paar weken. Nu moet ik vier maanden wachten. Dus ja, uitgevers zullen soms ook moeten wachten op hun boeken.”

Toiletpapier

Papierpulp maakt een steeds grotere kans om een doos te worden in plaats van een boek. In Azië groeit ook de markt voor wc-papier enorm; die lijkt daarmee belangrijker dan de boekenmarkt.

“Uitgevers moeten (her)uitgaves daarom heel goed plannen, want anders kan het zo zijn dat bepaalde titels even niet leverbaar zijn”, zegt Martijn David, algemeen secretaris van de Groep Algemene Uitgevers. “Je kunt niet op dinsdag de drukker bellen en vragen of er donderdag een herdruk van 3000 exemplaren beschikbaar is. Meer boeken zullen tijdelijk even uitverkocht zijn, is mijn verwachting. Dus niet ‘vandaag besteld, morgen in huis’.”

‘Af en toe uitverkocht’

Inkoper Marte Kersten van uitgever VBK Media herkent het probleem. “De afgelopen tijd hebben wij soms niet kunnen leveren. Dat komt nog steeds voor. We weten dat sommige papiersoorten soms wel voorradig zijn, maar die zijn wel van mindere kwaliteit. En dan moet je kiezen.”

De schaarste van papier, maar ook bijvoorbeeld van lijm en drukplaten, leidt tot hogere kosten. Zullen die uiteindelijk worden doorberekend aan de consument? Martijn David noemt zo’n eventuele prijsverhoging niet dramatisch. “Dat is dubbeltjes-werk. Het drukken bepaalt maar voor een klein deel de prijs van een boek. Grootste probleem is op dit moment echt een herdruk: is daar wel genoeg papier voor beschikbaar?” David spreekt van een luxeprobleem. “Er wordt momenteel hartstikke veel gelezen, dat is toch een mooi teken?”

—

Bron: NOS