Denk aan juffrouw Scholten,
die is vandaag gesmolten,
helemaal gesmolten, op de Dam.
Dat kwam door de hitte,
daar is ze in gaan zitten
– als je soms wil weten hoe dat kwam.
Ze hebben het voorspeld: Pas op, juffrouw, je smelt!
Maar ze was ontzettend eigenwijs…
Als een pakje boter,
maar dan alleen wat groter,
is ze uitgelopen, voor het paleis.
Bruggenbouwer – Fiona Hack
Scheiden zonder leed gaat niet, beperken kan wel
Fiona Hack is ervaringsdeskundige als kind van gescheiden ouders. Scheiden is aan de orde van de dag en het gaat helaas vaak niet zonder problemen. Vechtscheidingen zijn een veel voorkomend verschijnsel waar niemand beter van wordt. Kinderen zijn daarin altijd lijdend voorwerp, zeker als zij de inzet vormen van het gevecht. Fiona Hack heeft een bundel samengesteld die bestaat uit verhalen, gedichten en bijdragen van deskundigen die is uitgebracht onder de naam Bruggenbouwer. Die bijdragen laten goed zien wat er met kinderen gebeurt en geeft ook tips om dit leed te beperken.
Non-fictie
De klimmende ster
2016
Paperback
179
Onlangs luisterde ik naar het zoveelste item op de radio over vechtscheidingen. Op televisie kwam het thema regelmatig voorbij in het journaal en andere jeugdprogramma's. Het riep allerlei vragen bij me op. Ik kon niet geloven dat er geen betere manier is om uit elkaar te gaan dan vechtend in de rechtbank.
Ik vroeg me ook af of scheiden in alle gevallen lijden met zich meebrengt.
De vraag: Is scheiden altijd lijden, heeft voor verschillende mooie verhalen en gedichten gezorgd. Over bonusmoeders en invalpapa's, huisdieren die helpen bij het gemis en de eerste ontmoeting van de kinderen. Je zal veel herkenbare situaties tegenkomen.
Er hebben ook professionals gereageerd op de stelling. Een psycholoog, kindercoach, mediator en ervaringsdeskundigen hebben een artikel geschreven over hoe hun aanpak kan helpen het kinderleed te minimaliseren. Verder is er informatie over de cursus Kinderen In Echtscheiding Situaties en een pas ontwikkelde co-ouderschap app.
Namens alle gescheiden kinderen, waar ik er een van ben, en alle gescheiden ouders, waar ik er ook een van ben, hoop ik dat je na het lezen wilt beginnen aan de bouw van een brug, die het gezin bij elkaar houdt, ook al wonen vader en moeder niet meer bij elkaar.
De Dood neemt pauze
Enkele jaren geleden heb ik Het verzuim van de dood gelezen van José Saramago. Het gaat over een gemeenschap waarin van de ene op de andere dag niemand meer overlijdt en de verstrekkende gevolgen daarvan. Interessant boek met een ontregelend thema van deze fantastische auteur.
Lees ik nu Maaierstijd van Terry Pratchett, dat is zo’n 15 jaar eerder geschreven. Het gaat over De Dood die moet afvloeien, van de ene op de andere dag overlijdt niemand meer als hij zijn werk beeindigt.
Altijd gedacht dat Saramago iets unieks had bedacht, lijkt dat niet zo te zijn. En nou twijfel ik toch; doet dat afbreuk aan zijn mooie boek? Ja, nee, misschien of helemaal niet, ik weet het niet goed, maar neig toch naar een gefluisterd ja, een beetje wel.
Het duistere dal – Thomas Willmann
Grimmige mix van genres
Wraak is een veel voorkomend motief in sprookjes en andere verhalen. Combineer dat met enkele kenmerken van een western en gebruik een eenzame wreker als hoofdrolspeler. Laat het verhaal zich afspelen in een grimmige wereld, een van de rest van de wereld afgesneden microkosmos met ongewone leefregels. Een wereld waarin de dreigende bergen en de winterse kou het decor vormen en de norse bevolking de sfeer bepaalt. Dat zijn de elementen van het schitterende debuut van Thomas Willmann, Het duistere dal.
Roman
Meridiaan
Mei 2015
Paperback
320
Goverdien Hauth-Grubben
In een afgelegen dal hoog in de bergen, ingeklemd tussen machtige bergen, ligt een dorp. Op een dag arriveert er een vreemdeling die vraagt om kwartier voor de winter. Om te schilderen. Zeer onwillig wordt hem onderdak toegewezen in het huis van weduwe Gader. Door de eerste grote sneeuwval komt het dorpsleven tot stilstand. Maar dan verongelukt de jongste zoon van de Brennerfamilie. Een tweede zoon wordt teruggevonden in een beek ...
Europese literatuurprijs
De Europese Literatuurprijs is een jaarlijkse Nederlandse prijs voor de beste roman die in het voorgaande jaar uit een Europese taal in het Nederlands is vertaald. De hoogte van de prijs voor de auteur van het oorspronkelijke werk én aan de vertaler(s) bedraagt €15.000, waarvan twee derde voor de schrijver van het bekroonde boek is en de rest voor de vertaler.
De Europese Literatuurprijs is in 2011 voor het eerst uitgereikt. De Europese Literatuurprijs is een initiatief van het Nederlands Letterenfonds, Academisch-cultureel Centrum SPUI25, weekblad De Groene Amsterdammer en Athenaeum Boekhandel. De prijs wordt mede mogelijk gemaakt door diverse onafhankelijke boekhandels en wordt gesponsord door het Lira Fonds.
Een jury van Nederlandse en Vlaamse kwaliteitsboekhandels selecteert een aantal titels als de beste, vertaalde Europese romans van het afgelopen jaar. Een vakjury maakt de finale keuze.
Link naar website van Europese Literatuurprijs
2021 | Saša Stanišić | Herkomst |
2020 | Ali Smith | Lente |
2020 | David Diop | Meer dan een broer |
2019 | Arno Geiger | Onder de Drachenwand |
2018 | Johan Harstad | Max, Mischa & het Tet-offensief |
2017 | Max Porter | Verdriet is het ding met veren |
2016 | Sandro Veronesi | Zeldzame aarden |
2015 | Jenny Erpenbeck | Een handvol sneeuw |
2014 | Jérome Ferrari | De preek over de val van Rome |
2013 | Emmanuel Carrère | Limonov |
2012 | Julian Barnes | Alsof het voorbij is |
2011 | Marie NDiaye | Drie sterke vrouwen |
Donna Leon – Guido Brunetti
1 | Dood van een maestro |
2 | Dood in de vreeemde |
3 | De dood draagt rode schoenen |
4 | Salto mortale |
5 | Acqua alta |
6 | Een stille dood |
7 | Nobita |
8 | Fatalita |
9 | Vriendendienst |
10 | Onrustig tij |
11 | Bedriegelijke zaken |
12 | De stille elite |
13 | Verborgen bewijs |
14 | Vertrouwelijke zaken |
15 | Duister glas |
16 | Kinderspel |
17 | Droommeisje |
18 | Gezichtsverlies |
19 | Een kwestie van vertrouwen |
20 | Dodelijke conclusies |
21 | Beestachtige zaken |
22 | Het onbekende kind |
23 | Tussen de regels |
24 | Ik aanbid je |
Conrad Kobbe – Conny Coll
1 | Trixi |
2 | Marjou |
3 | Zeven dode heuvels |
4 | San Francisco 1906 |
5 | Tornado |
6 | Noorderlicht |
7 | So long |
8 | Wild gerucht |
9 | Zonder hem geen colts |
10 | Colt koning |
11 | Vuistrecht |
12 | Vuurland |
13 | De zonde der vaderen |
14 | De kleine Benjamin |
15 | Tot in de dood getrouw |
16 | Het grijze monster |
17 | Gentleman Cilimm |
18 | Oude Jim |
19 | Koning der spelers |
20 | De sterke man |
21 | Mens en roofdier |
22 | De snijdende sheriff |
23 | Nummer twee |
24 | Satiica de grote tovenares |
25 | Treurige Sam |
26 | Baby |
27 | Bandietenleidster |
28 | Blondy |
29 | Doodsgevaar |
30 | De duivel |
31 | Zonder genade |
32 | Het graf van de Maya |
33 | Helden der wildernis |
34 | Jagers in het poolijs |
35 | Zijn laatste kans |
36 | Kat, de rover |
37 | Dertien loden kogels |
38 | De ontembaren |
39 | Rodeo met Satan |
40 | Schoten in de jungle |
41 | De slaper |
42 | Smokkelaars in Arizona |
43 | Terreur |
44 | Texasbloed |
45 | De andere Trixi |
46 | De ruige vechtjas |
47 | De woesteling |
48 | Dwars door de woestijn |
49 | Rwraak voor Ed Spring |
50 | De cody wolf |
51 | De bende van Las Cruces |
52 | Broederstrijd |
53 | Dixieland |
54 | Duivel in het zwart |
55 | Geen genade voor bandieten |
56 | Old Hickory |
57 | De keizer van Amerika |
58 | Mister sfinx |
59 | Zijn grootste spel |
60 | Twee brandende ogen |
61 | Manitouw wateren |
62 | Trefputn Utah |
63 | Schotse Leslie |
64 | De sterrenbende |
65 | Harde leerschool |
66 | Broeder colt |
67 | De grote drie |
68 | Trixi mist nooit |
69 | Colorado Jim |
70 | De stervende stad |
71 | De nieuwe grensruiter |
72 | Een kogel voor 5 cent |
73 | De dwazw sheriff |
74 | En toen schoot Conny |
75 | De prairielord |
76 | De pechvogel |
77 | De kleine cowboy |
78 | Black gun |
79 | Die van wapens leven |
80 | Trapper Conny |
81 | Het begon in Kenedy |
82 | Iximaya |
83 | Nacht over Texas |
Haat – Armando
Is de haat vergeten?
Als sneeuw voor de hevige regen?
Vraag de haat wanneer hij kwam,
hoe de haat ontstaan is,
aan welke grens de haat geduldig wachtte
om ongestoord naar binnen te komen.
Vraag de haat hoe lang hij duurt,
hoe breedsprakig hij wil zijn,
op welke hoogte haatgevoelens kunnen leven.
O haat, doornige haat.
De kozakkentuin – Jan Brokken
Dostojevski door de ogen van een vriend
Fjodor Dostojevski is een door velen hoog gewaardeerde schrijver, maar er zijn er ook die zijn werk verafschuwen. Voor een goede oordeelsvorming kan het helpen om meer te weten over de achtergrond van deze auteur. Jan Brokken heeft daartoe een zeer geslaagde poging gedaan met zijn boek De kozakkentuin.
De kozakkentuin gaat over de vriendschap tussen Alexander von Wrangel en Dostojevski. Eerstgenoemde ziet Dostojevski, een toen al bekende auteur, als deze op weg is naar zijn executie, veroordeeld wegens subversieve activiteiten. De executie wordt op het nippertje niet uitgevoerd. Dostojevski wordt in plaats daarvan veroordeeld tot vier jaar dwangarbeid in de mijnen van Siberië. Hij is daarna geen vrij man, maar moet gedwongen in dienst in het afgelegen Semipalatinsk.
Von Wrangel wordt benoemd tot officier van justitie in dezelfde plaats. De mannen lopen elkaar snel tegen het lijf en al snel ontwikkelt zich een hechte vriendschap, die pas echt tot bloei komt in een zomerverblijf dat de kozakkentuin heet. Het verloop van die vriendschap wordt beschreven vanuit het perspectief van von Wrangel. Jan Brokkken is op verschillende manieren op het spoor gekomen van correspondentie van von Wrangel en heeft, ondanks onvolledigheid, een goed beeld kunnen krijgen van wat zich destijds zal hebben afgespeeld.
Het is een merkwaardige vriendschap. De mannen communiceren over van alles. Dat gaat soms de diepte in door in te gaan op de denkwereld van (vooral) Duitse filosofen. Vaker gaat het over het liefdesleven van de mannen, die zich op dat punt gedragen als de mannelijke overjarige variant van bakvissen. Beiden zijn verliefd op getrouwde vrouwen, dat lijkt wederzijds. Maar de vrouwen verlaten hun echtgenoten niet. De heren hebben het daar moeilijk mee en doen uitgebreid verslag aan elkaar van hun amoureuze perikelen. Beiden zien van de ander dat het om onmogelijke liefdes gaat, maar zijn niet in staat dit bij zichzelf te zien
Een ander belangrijk aspect is het schrijverschap van Dostojevski. Hij mag niet publiceren zolang hij dwangsoldaat is, en hoewel dat zomaar levenslang kan duren, is hij naarstig boeken en verhalen aan het schrijven. Veel van wat hij meemaakt en heeft meegemaakt verwerkt hij daarin. Hij schrijft alsof hij door de dood op de hielen wordt gezeten. Hij heeft veel te vertellen, maar weet niet of en hoeveel tijd hem is vergund gezien zijn publicatieverbod en de epilepsie waaraan hij lijdt.
Als vrij plotseling zijn straf erop zit dan grijpt hij met beide handen de gelegenheid aan om te publiceren. In hoog tempo verschijnt het ene na het andere boek, veel zijn klassiekers geworden. En veel van die boeken grijpen inderdaad terug op zijn eigen ervaringen, zoals De idioot en Schuld en boete.
Het is een indrukwekkende prestatie van Jan Brokken om via deze indirecte wijze een genuanceerd beeld te krijgen van de auteur Dostojevski en om inzicht te krijgen in zijn drijfveren en de morele en religieuze aspecten die in zijn latere werken veelvuldig voorkomen.
De kozakkentuin geeft een prachtig beeld van een hechte vriendschap en een verhelderende blik op de leefomstandigheden in het Rusland in het midden van de 19e eeuw. Het is een uitstekend boek voor degenen die meer willen weten van het leven van de grote auteur Dostojevski.
NB1: met het liefdesleven van de heren komt het eigenlijk nooit goed
NB2: de vriendschap eindigt nogal abrupt om relatief banale redenen
gepaard aan een ongelukkige samenloop van omstandigheden
NB3: als je ooit de kans krijgt om Jan Brokken in levenden lijve mee te maken, grijp hem dan. De man is een rustig doch begenadigd verteller
NB4: er is nog zoveel meer over dit prachtboek te vertellen, maar lees het vooral zelf.
Roman, non-fictie
Atlas Contact
Oktober 2015
Hardcover
349
In De Kozakkentuin beschrijft Jan Brokken de bijzondere vriendschap tussen Alexander von Wrangel en Fjodor Michaïlovitsj Dostojevski. De levensgeschiedenis van de familie Von Wrangel werd door Brokken eerder beschreven in zijn magistrale Baltische zielen. De nazaten van de familie attendeerden Brokken op de vriendschap tussen Alexander en Dostojevski. Er bleek een verzameling documenten, memoires en brieven bewaard te zijn gebleven. Brokken verdiepte zich in dit rijke archief en schreef een boek over deze vriendschap, die bijna een kwart eeuw heeft geduurd. Met grote verbeeldingskracht reconstrueert Brokken de wereld waarin beide jongemannen leefden, werkten en beminden, met verve schetst hij de turbulente gebeurtenissen in het Rusland van de tweede helft van de negentiende eeuw. Het verhaal begint in 1849 in Sint Petersburg wanneer Alexander von Wrangel Dostojevski voor het eerst ziet. Een uiterst dramatisch moment. Alexander zit nog op school als hij een groep arrestanten op weg naar het vuurpeloton voorbij ziet komen. Onder hen Fjodor Dostojevski, toen al een schrijver wiens werk Alexander bewonderde. Dostojevski ontloopt de zwaarste straf, maar krijgt jaren dwangarbeid in Siberië opgelegd. Alexander wordt later benoemd tot officier van justitie in Semipalatinsk, een stadje in het zuidwesten van Siberië. Daar ontmoet hij Dostojevski, die dan net is vrijgekomen uit het strafkamp. Tussen Alexander en de twaalf jaar oudere Fjodor ontstaat een hechte vriendschap. De Kozakkentuin, ¬de naam van de datsja waar Alexander en Fjodor vele zomers doorbrengen, is een meeslepend epos, een historische roman, uitermate soepel verteld. Met de gave voor inleving die wij van Brokken kennen, de gave waarmee hij in De vergelding de oorlog in Rhoon beschreef, brengt hij in De Kozakkentuin de vriendschap tussen Alexander en Fjodor tot leven. Zoals Brokken eerder aan de basis stond van de literaire non-fictie, geeft hij in De Kozakkentuin de historische roman een nieuwe dimensie.