Niet in alle opzichten geslaagd
“We leven in een wereld vol afleiding. Maar wat betekent het eigenlijk als onze aandacht wordt afgeleid?”. Dat is de vraag die Damon Young probeert te beantwoorden in Afgeleid. Wat is waardevol, wat kun je doen om dat te bereiken? Het gaat hem om vrijheid, niet in juridische zin, wel in mentale zin. Hoe dat te bereiken?
Damon Young is filosoof en medeoprichter van de School of life in Melbourne. Aan de hand van portretten en gedrag van filosofen en kunstenaars probeert Young zijn punt te maken: hoe kunnen wij ons beter concentreren op wat er echt toe doet, het bereiken van een staat van mentale vrijheid en zelfverwerkelijking? En is dat zaligmakend?
Enkele voorbeelden. Marx versus Bakoenin. Eerstgenoemde hield zich vrijwel uitsluitend bezig met zijn werk en heeft een behoorlijk indrukwekkende erfenis nagelaten. Bakoenin had grootse plannen en ideeën maar kon zich door allerlei afleidende factoren er niet toe zetten deze uit te werken noch te verwezenlijken.
De dichter T.S. Eliot moest hard werken om de verzorging van zijn zieke vrouw te bekostigen. Daarnaast voelde hij de urgentie om aan zijn literaire oeuvre te werken en dat kostte hem zijn nachtrust en gezondheid. Hij had het er voor over.
Over Matisse die op zijn ziekbed schildergerei overhandigd kreeg. De tot dan recalcitrante jongeman gaf uiteindelijk zijn juridische loopbaan eraan en ging zich wijden aan schilderkunst. Het bleek gedurende de rest van zijn leven het enige te zijn wat voor hem de moeite waard bleek.
Er zijn nog vele andere voorbeelden. Heidegger, Plato, Spinoza, Mill zijn voorbeelden van filosofen wier denkbeelden en leven aan de orde komen.
Het komt erop neer dat toewijding nodig is om je eigen leven vorm te kunnen geven, onder meer door afleiding uit te bannen. Bij verschillende besproken personen is een zelfverkozen isolement de prijs die zij bereid zijn ervoor te betalen. Is dat het waard? Het leven, het zijn van mens bestaat uit meer dan een rijk oeuvre of een nalatenschap met diepe inzichten; de mens is ook een sociaal wezen.
Afgeleid is een boek dat je wijzer maakt. Je leert en leest veel over filosofen en kunstenaars, de voorbeelden en de personen die worden besproken spreken tot de verbeelding. Maar het is op onderdelen wel wat oppervlakkig en kort door de bocht.
Om tot de conclusie te komen dat je op het pad naar zelfverwerkelijking niet moet laten afleiden door technologie, afleidende relaties en sociale conventies is voor de hand liggend en daarvoor zijn zo veel woorden niet nodig.
Afgeleid is een boek dat enerzijds een goede kennismaking is met het leven en denken van filosofen en kunstenaars en anderzijds probeert een antwoord te vinden op een wezenlijke vraag. Het eerste aspect is redelijk geslaagd, het tweede minder.
Filosofie
Ten Have
2014
Hardcover
240
Jelle Noorman
In Afgeleid behandelt de Australische publieksfilosoof Damon Young een voor iedereen zeer herkenbaar “probleem”. Voortdurend worden we afgeleid – iedereen kent dat gevoel. Niet alleen door e-mails en social media, maar ook door mooiere banen, mannen of vrouwen dan de onze. In Afgeleid betoogt Damon Young dat dit meer is dan een kwestie van te veel prikkels. Het is een kwestie van waarden.
Hoe we ons beter kunnen focussen op wat er echt toe doet, laat Young zien aan de hand van grote geesten als Henri Matisse, Karl Marx en Seneca. In prachtig proza schetst hij zo een perspectief op een vrijer leven.
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.