Geheime kamers – Jeroen Brouwers


Groot(s) en uitbundig leesfeest!
Het leek er lang op dat Jeroen Brouwers na zijn in 1990 verschenen Zomervlucht een einde had gemaakt aan zijn loopbaan als romancier. Hij is wel doorgegaan met het schrijven van essays, verhalen et cetera doch een roman leek er niet meer in te zitten. Het bleek gelukkig van tijdelijke aard. In 2001 verscheen Geheime kamers, dat is bekroond met grote prijzen: AKO literatuurprijs, Multatuliprijs en de Gouden Uil. Met enig cynisme zou je kunnen denken dat het aanmoedigingen zijn om vooral door te gaan of uitingen van vreugde omdat de oude meester weer van zich laat horen. Maar nee, dit werk verdient deze loftuitingen ten volle, op eigen kracht en zonder sentimentele bijgedachten.

Even voorstellen. Hoofdpersoon is Jelmer van Hoff. Oud-leraar, afgekeurd en wonend op een woonboot met echtgenote Paula. Zij heeft een gedeelde artsenpraktijk. De relatie met haar zakenpartner blijft niet beperkt tot de artsenij. Het enige wat de echtelieden nog gemeen hebben is de woonboot waarop zij hun tijd zo veel mogelijk gescheiden doorbrengen. Hun geestelijk gehandicapte dochter Hanneke woont elders, in een tehuis met verzorging. Jelmer bekommert zich om hun dochter en bezoekt haar wekelijks, Paula wil niets van haar weten, is een gemeen kreng dat zich alleen maar laaghartig over hun dochter kan uitlaten.
En verder een ander vreemd echtpaar: Nico Sibelijn, gearriveerd en gevierd hoogleraar en diens echtgenote Daphne Uitwyck, evenzeer gevierd maar dan als zangeres. Jelmer kent hen al sinds hun gemeenschappelijke studietijd.

Het draait vooral om Jelmer. Zijn leven zit vast. Gezelschap heeft hij van zijn oude, stinkende hond, zijn uitje is het wekelijkse bezoek aan zijn dochter. Bij een promotiefeest van Nico duikt Jelmer tot ieders verrassing op. Het vervolg is verrassend. Daphne en Jelmer krijgen een relatie, doch vooral in papieren (brief)vorm. Hun band intensiveert, de teksten worden steeds intiemer.
Na allerlei verwikkelingen volgt een etentje op de woonboot. Aanwezigen zijn Paula, Jelmer en hun buitenhuwelijkse vrienden, de andere arts en Daphne. Vanaf dan wordt alles anders.

Geheime kamers beschrijft de wederopstanding van Jelmer. Hij wordt uit zijn geïsoleerde, doodse leven losgerukt, gesymboliseerd door de woonboot die in apocalyptische weersomstandigheden losraakt van de ligplaats. De belangrijkste “dader” is Daphne, die hem als een jojo naar zich toe haalt en weer van zich af werpt. Ook dat is een opzichtig aanwezig symbool. Deze aandachtsgeile, theatrale hysterica heeft Jelmer nodig als er enige ruimte is in haar relationele betrekkingen, doch hij moet vooral niet te dichtbij komen.
Het beschrijft ook de teloorgang van Nico, wiens reputatie als wetenschapper langzaam om zeep wordt geholpen.

Jeroen Brouwers is in Geheime kamers bepaald niet zuinig. De gebeurtenissen zijn dik aangezet, theatraal, lijken meer op een uitbundige opera zonder rustmomenten. De personages zijn bijzonder sterk uitgewerkt. Jelmer is de loser, die als een geslagen hond zijn armetierige leventje leidt doch opspringt en kwispelt zodra hij aandacht krijgt van de onvoorspelbare Daphne. Nico is de arrogante en tegelijk naïeve wetenschapper die zijn reputatie op drijfzand heeft gebouwd.

Stilistisch trekt Brouwers alle registers open. Hoogdravende verliefdheden, sarcastische terzijdes, bijtende tussendoortjes, passages die grimmig en pijnlijk zijn en waarin de hoofdpersonen van hun slechtste kant en op hun kwetsbaarste momenten worden getoond, integere liefde van vader Jelmer voor dochter Hanneke, het kan niet op.

Geheime kamers is een prachtig verhaal, met mooie symboliek, boeiende en goed uitgewerkte karakters, geschreven in een veelzijdige en uitbundige stijl. Het is een groot(s) en uitbundig leesfeest!

Geheime kamers Boek omslag Geheime kamers
Jeroen Brouwers
Roman
Atlas Contact
2001
Paperback
488


Geheime kamers is Brouwers" grote roman over geheime liefdes, huwelijksbedrog en -bederf, hypocrisie en verraad gevolgd door vergelding. In filmische scènes ontrolt zich een merkwaardig drama, waar aan het slot alle betrokkenen zich kunnen afvragen: wat waren nu eigenlijk precies de gebeurtenissen die hiertoe geleid hebben? Is er in werkelijkheid eigenlijk wel "iets" gebeurd?

Share

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.