Het einde van het ding dat Schat werd
Legende van een zelfmoord is het debuut van David Vann. Het is een semi-autobiografisch boek met de zelfmoord van zijn vader als centraal thema.
Rond dit thema heeft hij een aantal kortere verhalen geschreven en een langer verhaal met de omvang van een novelle en dit opgenomen in zijn eerste boek.
De vader heet Jim, een hopeloze mislukkeling. Zijn leven dreigde op niets uit te lopen, tot hij in aanraking kwam met een vrouw met wie het wonderbaarlijk genoeg bleek te klikken, wat resulteerde in een huwelijk. Zijn leven leek ineens minder zinloos, hij kreeg het nodige zelfrespect. Helaas voor hem veranderde de aard van het beestje niet. Ongeveer alles wat hij in en na het huwelijk aanpakte draaide uit op een mislukking: het huwelijk zelf, zijn tandartspraktijk, zijn duurbetaalde pogingen om een succesvol beroepsvisser te worden, en last but not least het vaderschap.
De korte verhalen worden verteld vanuit het perspectief van Roy, de zoon en ogenschijnlijk het alter ego van David Vann. Hij kijkt op wat latere leeftijd terug op zijn eigen jeugd, die voor een deel ook uit mislukte dromen bestaat, maar dan wel in normale proporties zoals ieder kind dat wel heeft meegemaakt. Hij onderneemt in enkele verhalen ook een zoektocht naar het hoe en vooral het waarom van de zelfmoord. Dit zijn stuk voor stuk zeer indringende en erg goed geschreven verhalen.
De hoofdmoot van Legende van een zelfmoord vormt de reis die Roy met zijn vader maakt naar het min of meer onbewoonde deel van Alaska, het geïsoleerde Sukkwan Island. De bedoeling van vader lijkt om een periode van isolement door te maken om daarna het leven weer aan te kunnen. Het draait uit op, weer, een hopeloze mislukking.
Dit deel van Legende van een zelfmoord wordt in eerste instantie ook verteld uit het perspectief van Roy, maar na een verrassende twist wordt ineens het perspectief naar de vader verlegd.
Dit deel blinkt uit in het beschrijven van de verlatenheid en afstand, enerzijds van het landschap, anderzijds van de personages. Ondanks hun gedwongen samenzijn in splendid isolation wordt de afstand steeds groter, de verwijdering tussen vader en zoon blijkt uiteindelijk onoverbrugbaar. Het is evenzeer prachtig geschreven, in een stijl die doet denken aan die van gelauwerde auteurs als Cormac McCarthy en Annie Proulx.
Het beste heeft David Vann voor het laatst bewaard. Hierin wordt door de moeder van Roy teruggeblikt op haar relatie en latere huwelijk met Jim. Zij is ronduit vernietigend. Een citaat: “Het schepsel begon rechtop te lopen. Het schepsel kreeg een naam. Het werd Schat genoemd”. En zo verder. Het schepsel is Jim voor de duidelijkheid.
David Vann heeft een fantastisch debuut geschreven. De loftuitingen in de pers waren niet van de lucht. Legende van een zelfmoord heeft vele prijzen in de wacht gesleept. Een prachtboek dat reikhalzend doet uitzien naar zijn andere boeken.
Roman
De Bezige bij
November 2010
Paperback
253
Arjaan van Nimwegen
allesbepalende gebeurtenis die een schaduw over zijn jeugd werpt.
In het semi-autobiografische Legende van een zelfmoord keert David Vann na dertig jaar terug naar het Alaska van zijn jeugd. Hij vertelt scherpzinnig en met een ongekende precisie over het tragische huwelijk van zijn ouders,
hun onvermijdelijke scheiding en de beslissende momenten van zijn leven. Het resultaat is een opmerkelijk teder verhaal over verlies, overleving en een ontgoochelende liefde.