Buzz Aldrin, waar ben je gebleven – Johan Harstad

Mattias, nummer twee uit zelfbehoud. Hij kan niet anders.
“Het vereist enorme wilskracht, mazzel en vakkundigheid om eerste te worden. Maar er is een reusachtig hart voor nodig om nummer twee te zijn.” Dit is een van de vele mooie zinnen en het levensmotto van de hoofdpersoon, Mattias, in het boek Buzz Aldrin, waar ben je gebleven? van Johan Harstad.

Zichzelf wegcijferen, niet uit altruïsme maar uit eigenbelang en zelfbescherming. Dat is het levensmotto van Mattias, een jonge man die geen enkele belangstelling heeft voor een plekje bovenaan de apenrots. Zijn dagelijkse bezigheden zijn daarvoor perfect geschikt. Zijn werk op een kwekerij past goed bij hem, het is werk buiten de spotlights.

Hij identificeert zich met Buzz Aldrin, de tweede man op de maan. “Het was kerst 1978 en ik kreeg mijn allereerste boek over de maan, waar ik de hele kerstvakantie door werd opgeslokt, ik bestudeerde de kaarten, foto’s, en daarna begon ik boeken te verzamelen, ik vroeg ernaar in winkels, antiquariaten, alles moest gelezen worden, ik wilde alles weten. In de lente van 1979 besloot ik in al die drukte in de wereld te verdwijnen, nummer twee te worden.”

Maar af en toe vergeet hij zichzelf. Hij laat zich overhalen om naar een gekostumeerd bal op school te gaan. Als Buzz Aldrin, natuurlijk. Hij is heimelijk verliefd op Helle, een meisje uit zijn klas, en om haar te imponeren betreedt hij eenmalig het podium. Zijn optreden is overdonderend en hij wint haar liefde. De relatie houdt dertien jaar stand, tot zij in plaats van op zijn huwelijksaanzoek in te gaan de relatie verbreekt.
Wanhopig zegt hij vervolgens ja tegen het verzoek van zijn vrienden om als geluidstechnicus mee te gaan naar de Far Oer, die daar met hun band gaan optreden.

Bij aankomst wordt Mattias wakker in een bushokje. Eenzaam, verkleumd, ziek, maar vreemd genoeg wel in het bezit van een flinke som geld. Een toevallig langsrijdende man, Havstein, pikt hem op en neemt hem mee. Mattias kom terecht in een klein tehuis voor mensen met psychische problemen.
Hij maakt kennis met zijn huisgenoten en voelt zich al snel op zijn gemak. Vanaf dat moment neemt hij langzaam afscheid van zijn vorige leven, maar niet van zijn rol in de schaduw. Dat afscheid gaat niet zonder slag of stoot. Zijn reinigende zelfonderzoek, de spiegels die hem door zijn huisgenoten worden voorgehouden en de strijd die hij geregeld moet voeren met Havstein zijn soms enorm confronterend.

Het verhaal wordt uitsluitend verteld vanuit het perspectief van Mattias. Op fascinerende wijze maak je zodoende de strijd mee die hij moet voeren tegen de mensen die meer van hem willen dan hij wil en kan bieden. Hij wil geen fantastische zanger zijn, ondanks zijn enorme talent. Hij wil liever de samenleving gadeslaan en daar geen prominent lid van zijn. Zijn niet aflatende identificatie met de eeuwige nummer twee, Buzz Aldrin, sterkt hem in zijn houding.

“Ik ben op de maan geweest. Ik ben daar echt geweest. Ik was er, ik ben er geweest, en nu ben ik weer hier, in mijn slaapkamer, mijn voetstappen staan in het vloerkleed naar de badkamer, zoals mijn voetstappen in de Zee der Stilte staan, bijna 400.000 kilometer en een planeet hiervandaan.”, aldus de voormalige astronaut die de rest van zijn leven in de schaduw van die bijzondere dag leefde.

Buzz Aldrin, waar ben je gebleven? bevat heel wat fraais. De stijl van Johan Harstad is heel ingetogen, gecontroleerd. Tegelijk heeft hij het enorme talent om zeer fraaie zinnen te produceren die de moeite waard zijn om bij stil te staan en te herkauwen. En natuurlijk het niet alledaagse thema, dat bijzonder fraai is uitgewerkt. Dat alles bij elkaar levert een onwaarschijnlijk mooi en onvergetelijk boek op.

Titel: Buzz Aldrin, waar ben je gebleven?
Auteur: Johan Harstad
Genre: Roman
Uitgever: Podium
Uitgave datum: 14 juni 2011
Uitvoering: Paperback
Pagina’s: 480
Vertaler(s): Paula Stevens