Aangrijpende geschiedenis
Hoofdpersoon in deze roman van Sara Collins is, hoe kan het ook anders, Francis Langton, die is geboren op een Jamaicaanse plantage met de bedrieglijke naam Paradise. Haar levensloop is opmerkelijk. Ze is mulattin, ze weet niet wie haar ouders zijn. In 1825 wordt ze weggegeven aan een Engelse geleerde bij wie ze in huis komt te wonen en als dienstmeisje aan het werk gaat. Korte tijd later wordt zij verdacht van de moord op hem en zijn vrouw. De wereld buiten de gevangenis heeft het oordeel al geveld over deze moordende mulattin. De hoofdpersoon heeft haar eigen verhaal en doet dat uit de doeken in De bekentenissen van Frannie Langton.
Het veelbewogen leven van een intelligente slavin
Als jong meisje is ze leergierig. Ze valt op bij de vrouw van de baas, Miss-bella. Zij neemt het kind onder haar hoede en leert haar lezen hoewel dat tegen de regels is. Dom houden is het devies als het om slaven gaat. Bovendien zijn ze toch niet in staat om kennis op te doen, verspilde moeite. Dat is in ieder geval de opvatting van Langton, de plantagehouder. Die probeert hij bevestigd te krijgen middels craniologie, de “wetenschap” die zich bezighoudt met vorm en omvang van schedels.
Bij nader inzien ziet hij toch wel wat in de jonge Francis en niet alleen om haar verstandelijke vermogens. Zij moet hem helpen bij zijn onderzoek dat resulteert in het boek Crania dat stelt dat het blanke ras superieur is en andere, met name het zwarte ras, inferieur zijn. De experimenten die zij moet verrichten zijn gruwelijk, maar weigeren is geen optie. Aan haar uitzichtloze bestaan op de plantage komt een einde als deze door brand verloren gaat. Aangestoken, zo veel is zeker.
Dan wordt zij weggegeven aan het echtpaar Benham die een zekere band heeft met Langton, zo blijkt. In het herenhuis gebeurt veel en van alles met als dramatisch dieptepunt de moord op genoemd echtpaar. Er zijn omstandigheden die erop wijzen dat Frannie de dader is, maar er mankeert wel wat aan. Frannie heeft met de psychisch wankelmoedige vrouw des huizes eindelijk ondervonden wat liefde is. Weg motief. Daar komt bij dat er nogal veel laudanum, een in die periode veel gebruikt verdovend en verslavend middel, is gebruikt door de dames. Frannie kan zich niets herinneren van hetgeen gebeurd zou kunnen zijn. Bovendien zijn er anderen die ook zo hun motieven voor deze gruweldaad kunnen hebben.
Mooi verhaal, stilistisch minder fraai
Het verhaal is aangrijpend omdat het gaat om een intelligente vrouw die in haar leven nauwelijks mogelijkheden krijgt om daar iets mee te doen. De enige keer dat zij een bijdrage kan leveren is als zij de experimenten moet uitvoeren die Langton maar liever uitbesteedt. Veel liefde heeft zij niet gekend, de eerste persoon voor wie zij iets voelt is korte tijd later vermoord. Het enige waarin zij zich kon uitleven was lezen. Boeken zijn belangrijk in haar leven, zoals Moll Flanders van Daniel Defoe en Candide van Voltaire.
De terugblik op haar leven besluit zij als volgt:
“Want op de keper beschouwd stelt het leven niets voor, ondanks alle ophef erover, maar romans maken het mogelijk te geloven dat het leven wel iets voorstelt.”
Hoewel het overwegend goed en prettig is te lezen valt de overdaad aan beeldspraak op in De bekentenissen van Frannie Langton. Soms storend veel, en soms ook tenenkrommend:
“Hij keek op met een gezicht zo leerachtig als een long”.
Of:
“Toen kwam ze tussen ons in staan, en haar rokken spreidden zich uit voor mijn gezicht, als paté op brood”.
Er zijn momenten geweest dat het mij bijna te veel werd en ik de behoefte om het geërgerd terzijde te leggen nauwelijks kon weerstaan. Sara Collins had er beter aan gedaan om er zuiniger mee te zijn, een strengere redacteur met een stevig rood potlood zou zeer welkom zijn geweest.
Desondanks ben ik toch blij dat ik heb doorgezet. Het is het prachtige verhaal dat beklijft. Dat De bekentenissen van Frannie Langton stilistisch niet altijd goed beviel neem ik dan maar op de koop toe.
Roman
Hollands diep
2019
Hardcover
416
Anneke Bok
9789048843596
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.