De onzichtbaren – Roy Jacobsen

 

Fascinerend beeld van leven op een klein eiland

De lange westkust van Noorwegen ligt bezaaid met enorme aantallen eilandjes. Veel daarvan zijn niet veel meer dan kale rotspunten. Op de wat grotere is zelfs wat groen. Er zijn er ook die zo groot zijn dat mensen er kunnen leven. Het is een bijzonder gezicht. Als je ooit in die buurt bent dan is het een absolute aanrader om daar een keer met de boot te reizen. De bewoonde eilanden zijn vaak via een reguliere bootverbinding bereikbaar. De route is een constant zigzaggen tussen de rotsen door. De “buschauffeurs” kennen de routes feilloos en dat moet ook wel gezien de enorme snelheden die de boten in korte tijd ontwikkelen. Spectaculair!
Van die eilandjes waren er vroeger meer bewoond dan nu. Hoe het leven toen kan zijn geweest beschrijft Roy Jacobsen in De onzichtbaren.

Leven om te overleven

“Alles van waarde op een eiland komt van buitenaf, behalve de grond.”

Je kunt je afvragen wat mensen moet hebben bezield om zich op een klein, onherbergzaam eiland te vestigen. Het bestaan is allerminst zeker, honger is in de winter een vertrouwd fenomeen, geld om op het vasteland spullen te kopen is dan vaak op. In de zomer moet het dan allemaal worden verdiend. Zo ziet het leven van de familie Barrøy eruit op hun gelijknamige eiland. In de winter is Hans weg om als een soort deelvisser nog wat te verdienen, daarbij de rest van de familie achterlatend. Elk jaar is het weer onzeker of hij terugkeert, veel vissers keren niet meer terug.

Op het eiland woont een handvol mensen. De weduwnaar Martin Barrøy, diens zoon Hans. Deze is getrouwd met Maria, samen hebben zij een dochter, Ingrid. Barbro, de wat dommige zus van Hans, completeert het gezelschap.
Ingrid is de rode draad in De onzichtbaren. Aan het begin is zij een klein kind, aan het eind is zij volwassen. Qua leeftijd dan, want als mens heeft zij die fase al eerder bereikt. Het eilandleven laat je niet lang kind zijn.

Er gebeurt weinig en toch zijn de veranderingen groot

Op dagelijkse basis gebeurt er weinig. In de zomer is het keihard werken om het hoofd boven water te houden. De winter moet worden doorstaan en als het weer het even toelaat is er ruimte voor onderhoud en verbetering. Zo is het blijkbaar het vermelden waard dat een enkel raam wordt vervangen door een dubbel raam dat open kan. Een hele verandering.

Door de jaren heen verandert er wel veel. Hans slaagt er uiteindelijk, na twee pogingen die door het slechte weer mislukten, in om een soort kade en aanpalend pakhuis te bouwen. Barbro krijgt een kind, Lars. Vijf Zweedse bouwvakkers die Hans had ingehuurd voor die bouw maakten wat bij haar los. Ineens riep zij “Ik wil neuken!”. Zij verdween plotseling met een bootje en na een paar maanden kwam zij in verwachting weer terug.

Als Ingrid ouder wordt is het tijd voor een baantje aan wal. Het duurt niet lang. Wegens een aanstaand faillissement vertrekken de man en de vrouw met de noorderzon. Ingrid blijft achter met twee kinderen van drie en zeven. Ze neemt ze maar mee naar het eiland, wat moet zij anders.

Er komen niet alleen mensen bij, er overlijden er ook. Aan het eind van De onzichtbaren zijn ze met net zo veel als waarmee het begint maar hun wereld ziet er wel anders uit. Door de bouw van de kade en door de inzichten van de slimme Ingrid en Lars is hun bestaan veel minder onzeker geworden. Het maakt nieuwsgierig naar wat de toekomst zal brengen en dus ook naar de vervolgdelen.

Trefzeker beeld door een ervaringsdeskundige

“Niemand kan een eiland verlaten”, schrijft Jacobsen maar dromen van een ander leven doen Hans en Maria wel.

Hans wilde een gemotoriseerde boot, een groter eiland en een ander leven. Over de laatste wens praatte hij met niemand. Maria wilde meer kinderen, een kleiner eiland en ook een ander leven. Voor haar was de laatste de belangrijkste. De andere twee waren opofferingen die zij zich moest getroosten, dat was nou eenmaal zo. Want “Maria zei niets, op de manier waarop ze altijd niets zei.”

Ach, als je maar lang genoeg wacht krijg je vanzelf een ander leven. Of het zo uitpakte als in de dromen van Maria? Dat toch niet. In haar dromen zal dat andere leven er heel anders hebben uitgezien.

Het is duidelijk dat Jacobsen goed bekend is met het eilandleven. Het leven is zwaar, het is een voortdurend gevecht tegen de elementen. Zijn voorouders woonden zelf op een klein eiland. In de zomer werd hij door zijn moeder meegenomen om daar te helpen op de boerderij. Hij weet de sfeer perfect te treffen.

De onzichtbaren is het eerste deel van een tetralogie. Het tweede deel, Witte zee, verschijnt binnenkort. De andere twee delen zijn nog niet in het Nederlands beschikbaar maar volgen hopelijk snel.

De onzichtbaren
Ingrid Barrøy
Roy Jacobsen
Roman
De Bezige Bij
2020
Hardcover
252
Paula Stevens
9789403196602
Share

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.