De zee ondersteboven – Marie Darrieussecq

De zee onderstebovenSympathiek uitgangspunt en toch werkt het niet

Marie Darrieussecq was een mij onbekende schrijfster en toch zijn er al heel wat boeken van haar in vertaling uitgebracht. De zee ondersteboven is het meest recente boek, uitgebracht in 2022. De titel en het omslag zijn intrigerend, maar of dat ook geldt voor het verhaal is even afwachten.

Geraakt op kerstavond

De zee ondersteboven gaat over Rose, traumapsychologe die toegeeft aan de behoefte om even afstand te nemen van haar dagelijkse beslommeringen. Op aanraden van haar moeder maakt zij samen met de “kids”, maar zonder echtgenoot, een cruise op de Middellandse Zee. In de kerstnacht wordt zij wakker, het motorgeluid klinkt anders dan gewoonlijk. Zij stapt uit bed, gaat naar het hoogste dek en hoort geschreeuw. Een boot met vluchtelingen waarvan de  opvarenden aan boord worden gehaald, inclusief sommigen die zijn overleden. Zij ziet Younès, een vluchteling van een jaar of zestien die wel wat trekken heeft van haar zoon.

Hij vraagt om water. Iets in hem, zijn uiterlijk, zijn gelaatsuitdrukking raakt haar. Als zij een kind zou adopteren dan zou hij het kunnen zijn. Ze gaat terug naar de hut, vult een rugzak met wat kleding en na enige aarzeling geeft zij hem ook de mobiele telefoon van haar zoon. Haar nummer staat erin. Younès gaat de weg van vele vluchtelingen, maar zij kan hem volgen en hij weet Rose te bereiken. Het is de opmaat tot een aantal vreemde wendingen, waarin Rose heel ver gaat om deze vluchteling onder haar hoede te nemen en een kans te bieden op een toekomst.

Onnavolgbare hoofdpersoon

In De zee ondersteboven is er nauwelijks communicatie. In korte zinnen zijn de gedachten en waarnemingen van Rose op papier gezet. Alles wat anderen doen en meemaken, hoe zij reageren, verneem je via haar. Aan een kant levert dat een roman op waarin veel niet wordt verteld. Zo krijg je nauwelijks iets mee van hoe het Younès vergaat nadat hij van het cruiseschip aan land is gekomen. Prima, je hoeft niet alles dicht te schrijven.

Maar Rose is een qua gedachtegang en daden moeilijk te volgen persoon. Hoe geloofwaardig is het dat zij het mobieltje van haar zoon aan een wildvreemde geeft? Als psychologe en moeder ligt het voor de hand dat zij snapt dat het voor haar zoon een apparaat van “levensbelang” is. Ook in andere opzichten is zij moeilijk te volgen. Zij haalt van alles overhoop om deze onbekende vluchteling de kans te bieden op een toekomst, maar erg veel aandacht en liefde voor haar eigen kinderen en haar echtgenoot toont zij nauwelijks. Ik vond het heel moeilijk om daarin mee te gaan.

Juist bij een roman die over zo’n actueel onderwerp gaat, dat ook nog eens heel gevoelig ligt, is dat wel cruciaal. Hoe sympathiek de bedoelingen en de daden van Rose ook zijn, het maakt van De zee ondersteboven een boek waarvan ikzelf bepaald niet ondersteboven (flauw, ik weet het) ben geraakt.

De zee ondersteboven
Marie Darrieussecq
Literatuur
Arbeiderspers
2022
Paperback
214
Mirjam de Veth
9789029541442
Share

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.