Het tellen van de dagen – Fernando Aramburu

Het tellen van de dagenVerslag van een afrekening

Wat te doen als het leven je heeft teleurgesteld en de toekomst je weinig heeft te bieden? In Het tellen van de dagen van Fernando Aramburu neemt hoofdpersoon Toni een radicaal besluit. Hij zal uit het leven stappen. Niet nu, maar pas over een jaar. Dat laatste jaar zal hij volmaken met zijn dagelijkse bezigheden en met het schrijven van een soort dagboek waarin hij terugblikt op zijn leven.

Een afrekening

Toni is uitgekeken op zijn werk. Het vak dat hij geeft interesseert de leerlingen nauwelijks, de rectrix is een takkentrol die hij ten diepste verafschuwt. Zijn zoon is losgeslagen. Zijn huwelijk met de beeldschone Amalia was een kortstondig succes, de lol was er snel af

“Ik heb nog nooit een lijk genaaid, maar ik hoef slechts aan de passiviteit van Amalia te denken, liggend op haar rug met de dijen net genoeg uit elkaar, om een idee te krijgen van de necrofiele ervaring.”

De politieke ontwikkelingen zinnen hem niet. De aarde is er slecht aan toe, flora en fauna hebben het moeilijk, de biodiversiteit staat onder grote druk, door toedoen van de mens. Toni haalt een citaat van Arthur Schopenhauer aan om dat te illustreren:

“De mens heeft van de aarde een hel voor de dieren gemaakt.”

Hij heeft nog wel wat om voor te leven, zolang het duurt. Zijn hond Pepa, maar die is niet meer de jongste. Zijn goede vriend die hij Kunstpoot noemt en met wie hij lief en leed deelt. Maar als die ook nog eens met zijn gezondheid gaat kwakkelen, dan is hij er wel zo’n beetje uit:

“Ik ben niet van zins om Moeder Natuur te laten beslissen over het moment waarop ik de geleende atomen terug dien te geven.”

Dat alles lijkt te hinten op een bijzonder zwartgallige roman, maar dat is Het tellen van de dagen zeer zeker niet. Toni voelt zich vrij, in alle opzichten, want hij heeft toch niets meer te verliezen. In zijn dagboek spaart hij niemand, alleen de paar wezens voor wie hij gevoelens koestert komen er tamelijk ongeschonden van af. Denk nou niet dat Toni zelf zo’n lieve jongen is, zeker niet, zijn broer bijvoorbeeld heeft heel wat van hem te verduren gehad.

Kleine wereld

Het tellen van de dagen is een omvangrijk boek, de wereld daarbinnen is klein. Er is wel wat aandacht voor de buitenwereld, maar qua geografie en qua personages houdt Aramburu het klein. Veel speelt zich af in het hoofd van Toni. De plaats van handeling is vooral zijn huis en hetgeen op loopafstand met de hond bereikbaar is. De personages zijn vooral zijn ouders en zijn broer met aanhang en nog zo wat familieleden, aangevuld met enkele vrienden en bekenden. Een klein kringetje dat hij onder een vergrootglas legt.
De grootste bijrol is weggelegd voor Kunstpoot, zoals hij zijn vriend in gedachten noemt nadat deze een been had verloren bij een terroristische aanslag.

Naarmate de datum dichterbij komt, alle voorbereidingen zijn getroffen, alle boeken de deur uit zijn gedaan, (de manier waarop is een verhaal op zich!) sluipen de twijfels binnen. Toni moet steeds meer zijn best doen om zichzelf ervan te overtuigen zijn plan uit te voeren.

En dan, het einde?

Dan zijn er nog die raadselachtige briefjes die hij vaak in zijn brievenbus vindt. Wie is toch de schrijver daarvan? Het moet iemand zijn die hem goed kent, die precies weet wat Toni uitspookt. Het commentaar dat de schrijver daarvan op hem levert is ook niet mals en kun je zien als een spiegel die hem wordt voorgehouden. Is het Kunstpoot, zijn zoon, zijn broer of misschien toch zijn ex?

Of is het zijn eerste liefde, degene die hij in de kou heeft laten staan toen hij koos voor Amalia? Ook die “toevallige” ontmoeting (wat is de rol van Kunstpoot?) brengt hem niet aan het wankelen. Denkt hij. Hij praat zichzelf aan dat hij een hekel aan haar heeft, maar zijn daden laten soms wat anders zien in de maanden die volgen. Is hij toch meer aan haar gehecht geraakt dan hij van zichzelf wil weten? En afscheid nemen van zijn geliefde hond, hoe moeilijk valt dat hem wel niet. De brandende vraag is wat hij zal doen als de dagen zijn geteld. Slaat hij de hand aan zichzelf? Zo ja, hoe zal hij dat doen en hoe laat hij de rest achter?

Het tellen van de dagen is een roman die je met veel vragen laat zitten. De grootste vraag is misschien wel waarom Toni dat dagboek is begonnen. Is het misschien toch een teken dat hij meer van het leven houdt dan hij wil toegeven, is het hem zoveel inspanning waard om dat alles op papier te krijgen?

Het is een kenmerk van goede literatuur dat er vragen zijn waarop geen antwoord valt te geven. Dat is misschien wel de voornaamste conclusie na lezing van dit prachtige boek.

Het tellen van de dagen
Fernando Aramburu
Literatuur
Wereldbibliotheek
2023
Paperback
638
Hendrik Hutter
9789028452169
Share

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.