Toegankelijk en leerzaam
Het heeft even geduurd, maar langzamerhand begint steeds duidelijker te worden dat bomen meer zijn dan wortels, een stam, takken en blaadjes of naalden. Deze levensvorm die naar schatting 370 miljoen jaar geleden ontstond, speelt een cruciale rol in de natuur. Zo zorgen ze voor zuurstof, nemen ze stikstof op en zijn ze belangrijke schakels in allerlei natuurlijke systemen. Nu is het zaak om deze kennis bij iedereen te doen landen en er als mens niet zo onnadenkend en onbeholpen mee om te gaan. Het boek Bomen van Carolyn Fry is daartoe zeer geschikt, het is een mooie inleiding in het belang van bomen.
Grote variatie in onderwerpen
Fry woont in Engeland en zij is auteur en journalist. Haar specialismen zijn natuurbehoud, natuurlijke geschiedenis en avontuurlijke reizen die hiermee verband houden. Inmiddels heeft zij elf boeken geschreven, vele artikelen in tijdschriften en is zij verschenen in enkele BBC-documentaires.
Bomen is verschenen in de reeks 10 feiten die je zou moeten kennen. De tien korte hoofdstukken in dit slechts 120 pagina’s tellende boek (inclusief voorwoord en dankwoord) gaan over uiteenlopende onderwerpen, zoals Waarom een boom niet is wat hij lijkt, Een bos is meer dan bomen alleen, Het probleem van plagen en ziekten en leuke weetjes zoals De recordhouders onder de bomen.
Elk hoofdstuk in Bomen bevat wel iets verrassends en interessante informatie. Het is geschreven in een populair-wetenschappelijke stijl; een mengsel van diepgang en oppervlakkigheid en niet al te moeilijke terminologie. Laat ik het toegankelijk noemen, wat in potentie de deuren opent naar een groot lezerspubliek.
Als je het uit hebt ben je wel wat wijzer geworden. Niet alleen biedt het interessante inzichten in het belang van bomen, er is meer. Het laat zien dat bomen als soort zich aan allerlei omstandigheden weten aan te passen. Het is een soort die weinig nodig heeft om te overleven en allerlei ingenieuze manieren heeft om zich voort te planten.
Desondanks zijn de bedreigingen groot en de belangrijkste veroorzaker daarvan is de mens. Het zal eens niet. Het kappen van oerwouden en bossen zorgt ervoor dat in verschillende gebieden de ondergrens is bereikt. Ook de klimaatcrisis is een serieuze factor. Het is niet alleen de opwarming waardoor bossen verdrogen, maar ook de grote variatie in hoeveelheid neerslag en de onvoorspelbare afwisseling van droogte en stortregens waar bomen het moeilijk mee hebben. Daardoor worden ze zwakker en grijpen ziekten en schadelijke insecten hun kans.
Toekomstperspectief
Fry weet dit op een toegankelijke manier te presenteren. Zo bezien is Bomen een heel waardevol, leerzaam boek. Hopelijk leidt dat tot een groter bewustzijn over de betekenis van deze onmisbare levensvorm. Nog mooier zou zijn als de mens daar dan ook naar zou handelen, maar de geschiedenis leert helaas dat de kans daarop niet groot is.
Een troost voor de bomenliefhebber: de soort zal de mens wel overleven. Per slot van rekening zijn Bomen al heel wat langer op aarde aanwezig dan mensen. Tenzij de aarde echt onleefbaar wordt, zullen bomen zich in de toekomst (welke dan ook) wel weer aan de omstandigheden weten aan te passen.
Non-fictie
Noordboek
2024
Paperback
120
Henk van Bakel