Rauw en teder
Het zal een halfjaar geleden zijn geweest dat de boeiende, eigenzinnige, superkritische en mede daardoor niet geheel onomstreden Denis Scheck in het prachtige boekenprogramma Druckfrisch een jonge Duitse schrijfster interviewde, Caroline Wahl (1995). Dit was naar aanleiding van het verschijnen van haar tweede roman die onder de titel Windkracht 17 door uitgeverij Cossee in vertaling zal worden uitgebracht. Dat is iets om naar uit te zien, zo durf ik wel te stellen na lezing van haar onlangs verschenen debuut 22 banen.
Zwemmen en tekenen als escapisme
Van dit boek zijn in ruim een jaar tijd in Duitsland al zo’n 660.000 exemplaren verkocht en ook haar tweede boek voert de Duitse bestsellerlijsten aan. Klinkt leuk, maar dat is op zichzelf geen garantie voor kwaliteit. In dit geval is dat wel zo. 22 banen heeft veel indruk gemaakt!
Tilda is een briljante studente wiskunde met een bijbaan aan de kassa van een supermarkt. Zij is onderdeel van een gebroken gezin. Haar vader is ervandoor, zij leeft nu met haar veel jongere halfzusje Ida en haar alcoholverslaafde moeder samen. Die moeder, bijnaam het monster, kent drie toestanden: dronken, onderweg om dat te worden dan wel te proberen de schade te herstellen die zij in haar dronkenschap heeft aangericht.
Tilda zorgt voor Ida, die aan het begin nog te jong is om haar bijdrage te leveren. Beide dames hebben zij hun eigen vorm van escapisme: Ida tekent altijd en overal, Tilda zwemt dagelijks, 22 banen per keer, later zijn dat er 23. Haar sociale leven speelt zich voornamelijk in het zwembad af. Daar ontmoet zij Viktor, een magneet voor de jongedames en onbenaderbaar tegelijk. Deze Viktor roept herinneringen op aan een dramatische gebeurtenis van vijf jaar geleden met diens jongere broer Ivan en Tilda in de hoofdrol.
IJzersterk debuut
Het is een setting waarmee je alle kanten op kunt, vooral veel verkeerde, maar Wahl neemt telkens de goede afslag. Tilda komt voor een dilemma te staan: ze kan solliciteren naar een academische toekomst aan de prestigieuze Humboldt-universiteit in Berlijn (prachtig, als je de kans krijgt moet je die zeker eens bezoeken!), maar dan moet ze Ida achterlaten bij het monster. Het gedoe thuis zorgt er wel voor dat de band tussen Tilda en Ida steeds hechter wordt. Ondanks het grote leeftijdsverschil zijn zij vrijwel onafscheidelijk en die band wordt nog hechter als Ida ouder wordt en er ook een vorm van wederkerigheid komt in het zorgen voor elkaar. Wahl beschrijft dit prachtig!
De moeder houdt zich grotendeels afzijdig. Het monster heeft genoeg aan alcohol en af en toe een kortstondige, kansloze relatie. Op die puinhopen moeten de meiden maar volwassen zien te worden en dat lukt niet zonder elkaar. Dat genoemde Viktor later daarin ook een belangrijke rol krijgt, is mooi meegenomen. Dat biedt Tilda de kans om met het verleden af te rekenen en biedt tevens hoop op een toekomst.
Het ik-perspectief (Tilda) is goed gekozen. De taal past goed bij iemand van die leeftijd, net als het bij vlagen ongenuanceerde denken en doen, afgewisseld met de onzekerheid die net zo goed bij haar leeftijd past. Het gebruik van de tegenwoordige tijd zorgt voor een hoog, dwingend tempo dat gecombineerd met de sterke verhaallijnen een indrukwekkend boek oplevert. Wat mij betreft is 22 banen een van de beste debuten die ik in de afgelopen jaren heb gelezen!
Literatuur
Cossee
2024
Ymke van der Staay