Het tweede zwaard – Peter Handke

 

De pen als zwaard

Als je geheel onbevangen aan een boek begint van een schrijver die je tot dan alleen van naam kent kun je nog eens voor verrassingen komen te staan. Het gaat in dit geval om Peter Handke, winnaar van de Nobelprijs literatuur 2019. De toekenning aan hem leverde nogal wat commotie op vanwege zijn standpunt over de oorlog in voormalig Joegoslavië. Het tweede zwaard kwam uit in 2020. Inhoudelijk zou je kunnen denken dat dit een reactie is op die commotie, maar dat is niet zo. Hij begon aan dat boek in mei 2019, onwetend van wat hem later dat jaar te wachten zou staan.

Reizen, ontmoeten en reflecteren

De verrassing zit hem in de stijl. Van een plot kun je nauwelijks spreken. De hoofdpersoon, een anonieme ik-verteller, is op de terugweg naar huis. Al snel gaat hij weer op pad om wraak te nemen op een journalist die iets over zijn moeder heeft geschreven dat hem niet bevalt. Ze zou hebben gejuicht toen de nazi’s Oostenrijk binnentrokken. Zou, want of dat ook zo is wordt niet duidelijk, maar het is voldoende om wraak te willen nemen.

Die voorgenomen wraakoefening is de rode draad in Het tweede zwaard. Meer niet, het is vooral een kapstok om van alles aan op te hangen. Dat doet Handke vooral met innerlijke monologen en soms dialogen wanneer de hoofdpersoon met zichzelf in discussie gaat. Hij denkt over zichzelf na: is hij wel in staat om wraak te nemen? Daarbij denkt hij terug aan wraakfantasieën die hij vroeger heeft gehad. En hoe het zwaard te hanteren, nog zo’n vraag. Het zwaard van de schrijver is de pen. Die pen is een wapen dat je op meerdere manieren kunt inzetten, maar wat kun je daarmee?. Op deze vragen komt aan het slot een magnifiek, verrassend antwoord.

Op weg naar dat verrassende slot reist de verteller heel wat af. Lege treinen, volle bussen en onderweg komt hij allerlei mensen tegen. Zoals een rechter die zonder onderbreking een verhandeling houdt over zijn vak en zijn collega’s. Maar ook een ooit populaire zanger die nu taxichauffeur is. Hij herkent stemmen uit het verleden wat herinneringen oproept, zonder dat het concreet wordt. Hij reist en ontmoet wat af!

Het tweede zwaard leest niet gemakkelijk. Tempo maken lukt niet, de manier waarop hij zijn zinnen bouwt vraagt om aandachtige lezing. De twee delen bestaan uit vaak korte alinea’s die nogal lukraak van onderwerp wisselen. Ook dat maakt het niet gemakkelijk om erin te geraken en vlot door te lezen. Handke lezen blijkt werken, vereist toewijding.

Het tweede zwaard
Peter Handke
Roman
Wereldbibliotheek
2021
Paperback
127
Gerrit Bussink
9789028451094
Share

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.