Intrigerend spel met de waarheid
De hoofdpersoon die niet aan het woord komt. De trilogie Omcirkeling van Carl Frode Tiller gaat over David, de man die zich niet meer kan herinneren wie hij is. Hij roept via een advertentie familie en bekenden op om hem brieven te schrijven. Via deze weg hoopt hij zijn geheugen terug te krijgen. Jeugdjaren is het fascinerende eerste deel van deze trilogie.
Het gegeven van iemand die zijn geheugen verliest is niet uniek. De opzet en de uitwerking van deze trilogie is dat wel. De brieven die aan David worden geschreven worden afgewisseld met het verhaal van de levens van drie vertellers in het heden dat speelt in 2006.
David komt niet aan het woord, door het hele boek heen is hij een bijfiguur. De hoofdpersonen zijn drie mensen die in zijn leven belangrijk zijn geweest. Het begint met Jon, een jeugdvriend, gevolgd door Arvid, zijn stiefvader en jeugdliefde Silje.
De brieven die zij aan David schrijven geven het verleden weer vanuit hun perspectief. Dat levert nogal verrassende tegenstrijdigheden op. Jon benadrukt de stiekeme homoseksuele relatie tussen de twee, terwijl SIlje het heeft over hun heteroseksuele relatie. Beide hoofdpersonen lijken nauwelijks oog te hebben voor andere mogelijkheden. Als lezer blijf je verward achter: welk perspectief klopt, welke is onjuist of zit in beide een kern van waarheid?
Dit spel met de werkelijkheid speelt Tiller vaker. Het beeld dat mensen van zichzelf en van elkaar hebben blijkt nogal te verschillen. Gebeurtenissen en emoties verschillen of worden anders uitgelegd, afhankelijk van de verteller. Jeugdjaren is daardoor bepaald niet eenduidig en dat maakt het bijzonder fascinerend. Hoe kan David zijn geschiedenis weer leren kennen als hij met zo veel tegenstrijdigheden wordt geconfronteerd?
De verhalen die in het nu spelen zijn nogal ontluisterend. Tiller schetst een ontluisterend beeld van de hoofdpersonen en hun naasten. Hypocrisie, jaloezie, verstoorde relaties, het is al met al geen fraai beeld van de bevolking van het fictieve kleine plaatsje Namsos. Eén van de hoogtepunten is een daverende ruzie tijdens een familiediner tussen man van Silje en diens broer. De broers kennen geen grenzen in het spuien van hun verbale gif en degraderen gastvrouw Silje tot een machteloze toeschouwer.
Tiller heeft een intense, precieze stijl. De wisselende humeuren zijn geloofwaardig beschreven, elke emotie voel je. Dat geldt ook voor de verhalen van de hoofdpersonen. Hoewel ieder zijn eigen versie van de werkelijkheid beschrijft geloof je hen allemaal, ga je mee in hun interpretaties van de geschiedenis. Dat is knap, maar ook verontrustend. Wat is waar, wat niet, wat is schijn, wat is wezen? Het laat je als lezer verbijsterd achter. Omdat je op basis van Jeugdjaren geen antwoorden krijgt.
Het is geen gemakkelijk boek. Door de wisselende perspectieven, de genoemde tegenstrijdigheden, tijdsprongen en een groot aantal personages kost het moeite om greep op het verhaal te krijgen. Het vergt enig doorzettingsvermogen, doch het is zeer de moeite waard
Jeugdjaren is een bijzonder mooi boek dat de lezer met nogal wat vragen achterlaat. Of daarop antwoorden komen in de volgende delen? Het is maar zeer de vraag, maar het maakt wel bijzonder nieuwsgierig daarnaar. Tiller is een schrijver die het waard is om in de gaten te houden!
Omcirkeling
Roman
Prometheus
2016
Paperback
301
Kor de Vries
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.