Als gedachte-experiment wel geslaagd
Zonder dat ik goed kan duiden waarom dat zo is had ik al een tijdje de wens om eens een boek te lezen van Philip K. Dick. Hoewel er meerdere titels op mijn wensenlijst staan werd het De man in het hoge kasteel, simpelweg om dat dat toevallig op mijn pad kwam. Andere titels die ik van hem wil lezen zijn Minority report en Do androids dream of electric sheep?, wat ik trouwens een prachtige titel vind en nog zo wat meer.
Inhoud
In deze nachtmerrieachtige dystopie hebben Duitsland en Japan de Tweede Wereldoorlog gewonnen. Noord-Amerika is opgedeeld in verschillende territoria: de westkust is Japans grondgebied, de oostkust maakt deel uit van het enorme nazirijk. In een neutrale bufferzone tussen beide wereldmachten woont de mysterieuze schrijver van een underground bestseller op een bewaakt landgoed, Het Hoge Kasteel. Zijn immens populaire boek, dat verboden is door de Duitsers, is een herschrijving van de geschiedenis, waarin de asmogendheden wél verslagen zijn. Maar bestaat hij wel echt? En is hij wel wie hij zegt dat hij is?
Interessant uitgangspunt, warrige verhaallijnen
Het uitgangspunt van De man in het hoge kasteel is fascinerend. De geschiedenis had een heel andere loop kunnen hebben als de Duitsers en in hun kielzog de Japanners de Tweede Wereldoorlog wel zouden hebben gewonnen. Dit verhaal speelt zich af in de Verenigde Staten dat in drie delen is opgesplitst. Het lijkt op de uitkomst van een alternatieve Jalta-conferentie. Het westen is voor de Japanners, het oosten voor de Duitsers en er tussenin is een neutraal gebied.
De belangrijkste verhaallijnen spelen zich af in het door Japan beheerste deel, maar met altijd op de achtergrond de Duitsers die de touwtjes in handen lijken te hebben. Het is immers hun gedachtengoed dat is uitgevoerd. Zij hebben de Afrikaanse bevolking uitgeroeid en hebben alle in hun ogen inferieure volken die, voor zover die het hebben overleefd, daarheen verdreven.
De verschillende verhaallijnen zijn warrig en matig uitgewerkt. Een hoge Japanse functionaris die behoefte heeft aan Amerikaanse spullen, liefst antieke. Hij laat zich in de maling nemen door een Joodse handelaar, Frank F(r)ink, die de r aan zijn naam heeft toegevoegd om zijn Joodse achtergrond te verdoezelen. Er is een verhaallijn over een vrouw en een Italiaanse vrachtwagenchauffeur die een boek in handen heeft. Het is De sprinkhaan sleept zich voort van de mysterieuze Hawthorne Abendsen die De man in het hoge kasteel blijkt te zijn. Beiden gaan naar hem op zoek.
Mijn indruk
De man in het hoge kasteel moet het niet hebben van die verhaallijnen. Het gaat om wat erachter zit: onechtheid, onwaarachtigheid, wantrouwen. De falsificaties van het zogenaamde antiek staan hiervoor symbool. Het mysterieuze boek De sprinkhaan sleept zich voort is een verbindende factor. Het is alom bekend en heeft bijna mythische proporties, net als de schrijver ervan. Het is verboden omdat hierin de winnaars de verliezers zijn. Een omkering van de beschreven werkelijkheid. Dat is consequent uitgewerkt, heel sterk gedaan. Tegelijk is het ook verwarrend; die omgekeerde werkelijkheid is wel de onze.
Ook van het taalgebruik moet dit boek het niet hebben. Het is kaal, sober, vlak, stilistisch valt er weinig te genieten. Het uitgangspunt van De man in het hoge kasteel is ijzersterk, sommige elementen zijn goed uitgewerkt, maar het voelt ook een beetje onaf.
Literatuur
Lebowski
2016
Paperback
319
Irving Pardoen
9789048831524
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.