Fascinerend en inventief
Mauw, waf, piep, knor, et cetera. Als kind leer je dat dieren maar een soort geluid maken en je ze daardoor van elkaar kunt onderscheiden. Als je ouder wordt kun je leren dat dieren meerdere geluiden kunnen voortbrengen en dat dieren mogelijk onderling communiceren. Meestal blijft het daarbij. De laatste jaren verschijnen in toenemende mate publicaties waaruit duidelijk wordt dat dierlijke communicatie heel wat complexer is dan dat. Het is de grote verdienste van Over zingende muizen en piepende olifanten dat Angela Stöger dat inzichtelijk maakt en de lezer op moderne wijze allerlei voorbeelden laat horen.
De onderzoeker en haar werkwijze
De Oostenrijkse Angela Stöger toonde in haar jeugd al interesse in de dierenwereld. Zij heeft daar haar beroep van gemaakt. In de wereld van het olifantenonderzoek is zij toonaangevend.
Zij is diergedragskundige, cognitief bioloog en expert op het gebied van bio-akoestiek en geluidscommunicatie. Het is een vakgebied dat nog in de kinderschoenen staat, maar dat zich razendsnel ontwikkelt door steeds betere techniek en toenemende interesse.
Over zingende muizen en piepende olifanten laat enerzijds zien hoe dit soort onderzoeken plaatsvindt. Het is vooral een kwestie van de juiste technische hulpmiddelen, volharding en soms ook wat geluk. Meestal lukt het om veel en verschillende geluiden te verzamelen. Zij onderzoekt ook hoe geluiden tot stand komen. Welke lichaamsdelen spelen een rol, hoe fungeert een lichaam als een soort klankkast? Ook uitwerpselen onderzoekt zij, bijvoorbeeld op hormonen om bijvoorbeeld een idee te krijgen van de gemoedstoestand en dat te combineren met opnamen.
Uit de verzamelde data kunnen steeds betere conclusies worden getrokken, menselijke interpretatie valt evenwel niet te voorkomen.
Het blijft niet bij opnemen, analyseren en concluderen.
Meegenieten
De wijze waarop zij dat op papier zet is op zich al fascinerend genoeg, maar er is meer. Want anderzijds laat zij de lezer meegenieten van verschillende soorten geluid. In Over zingende muizen en piepende olifanten staan heel wat QR codes waarmee je enigszins een indruk krijgt van de vele varianten van dierengeluiden. Dit verlevendigt het boek nog meer, naast de prachtige foto’s. Zo kun je de paringsroep van koala’s horen en imitatiegeluiden van vogels waardoor zij aan prooi kunnen komen, het zijn slechts een paar voorbeelden.
Door haar achtergrond gaat het relatief vaak over olifanten. De laagtonige rumble van olifanten, maar ook het verrassende gepiep van deze kolossale dieren, het getrompetter als zij oude “bekenden” terugzien, het zijn zo wat verrassende staaltjes.
Dit boek is niet alleen maar voor de leuk. Impliciet en expliciet waarschuwt zij voor verstorende invloeden door menselijk handelen. Walvissen nemen geluiden waar die van vele kilometers ver komen, ook infrasone geluiden (te weinig hertz voor het menselijk oor) die bijvoorbeeld worden verspreid door windmolens, installaties en visserij-activiteiten. Het verstoort bijvoorbeeld hun ritme en oriëntatievermogen. Vogels moeten hun volume opschroeven om hoorbaar te zijn, wat ten koste gaat van hun beperkte energie. Je staat er vaak niet bij stil wat het met dieren kan doen.
Maar vooral maakt Over zingende muizen en piepende olifanten duidelijk hoe rijk, complex en belangrijk de communicatie tussen dieren is, dat het veel meer behelst dan die simpele geluiden die je als kind leert. Desondanks heb je het gevoel dat we nog maar aan het begin staan van deze ontdekkingsreis. Dat biedt hoop op meer, want een fascinerend boek als dit kan niet dik genoeg zijn, het is genieten van begin tot eind!
Non-fictie
Noodboek
2022
Paperback
192
Klaske Kamstra
9789056159436
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.
Klinkt heel leuk, Jan!
Dat is het zeker! Bijzonder interessant en mooi vormgeggeven.