Middaguur – Dörte Hansen

MiddaguurVergankelijkheid door modernisering

In Middaguur van de te onbekende Duitse schrijfster Dörte Hansen staat een familie centraal die woont in Brinkebüll, een klein, gesloten dorp op het Noord-Duitse platteland. Hoewel de setting een voorname rol speelt, is het een verhaal dat zich op allerlei andere plaatsen op vergelijkbare wijze kan hebben afgespeeld.

De familie Feddersen symboliseert de vergankelijkheid

De familie Feddersen bestaat uit maar enkele mensen. Sönke en Ella zijn de hoogbejaarde uitbaters van de dorpskroeg, een etablissement met vaste gasten en jaarlijkse evenementen zoals het line-dance feest. De kroeg heeft aan betekenis verloren, er zijn steeds minder stamgasten over en is niet veel meer dan vergane glorie. Middaguur barst van de symboliek en dit zijn er twee voorbeelden van. Sönke is al bijna uit de tijd gevallen, de moderne tijd en hij passen niet goed bij elkaar, hij spreekt een andere taal, het Platduits:

“Het Platduits was voor hem als een zakhorloge, het paste niet meer goed bij de tijd, maar het liep nog”

Zij hebben een dochter Marret, het lokale orakel met als bijnaam Marret Ünnergang, die zij heeft verdiend door de haar te pas en te onpas verspreide onheilsboodschappen. Als kind kreeg zij een kind dat zij niet wilde hebben. Na een nare val tijdens de zwangerschap is zij behoorlijk de weg kwijtgeraakt en zelf haar kind opvoeden was kansloos.

Haar ouders namen dat op zich en zij gaven de jongen een naam die zij hadden gereserveerd voor de zoon die zij zelf nooit zouden krijgen: Ingwer. Deze is inmiddels van middelbare leeftijd, werkt als universiteitsdocent in Kiel en woont in een kleine commune van slechts drie personen. Ingwer heeft een jaar vrij genomen om voor zijn grootouders te zorgen en om zijn behoefte aan rust en ruimte te bevredigen. Hij is een buitenstaander geworden door wiens ogen je voornamelijk het dorpsleven en alles wat is veranderd, kunt zien.

Ruilverkaveling als breekpunt

In Middaguur is er een duidelijk breekpunt tussen stilstand en vooruitgang: de herverkaveling die in de jaren zestig plaatsvond. De dorpsbewoners zouden het liefst alles bij het oude hebben gelaten, de wereld klein en vertrouwd, liefst zonder buitenstaanders:

“Ze maakten een schifting tussen alle nieuwe dorpsbewoners, en er waren precies twee soorten; Seggt moin en Seggt keen moin”

De ruilverkaveling zorgt voor andere verhoudingen. Het kleinschalige boeren verliest het van de schaalvergroting tot er slechts een boer overblijft die alle aaneengesloten akkers kan bewerken met enorme machines die kleine boeren nooit zouden kunnen bekostigen, laat staan gebruiken.

Onderlinge verhoudingen veranderen, gewoontes raken sleets, tradities worden folklore. Het dorp raakt zijn oorspronkelijke karakter kwijt en krijgt bezoek van stedelingen die op zoek gaan naar wat verloren is gegaan:

“De mensen uit de grote stad zochten de natuur en de oorspronkelijkheid, en in de dorpen werd dat net afgeschaft”

De moderne tijd in een notendop.

Een boek als museumbezoek

In de vertaling van Lucienne Pruijs is de sfeer door de gemaakte keuzes prachtig overeind gebleven. Elk hoofdstuk is een titel of een kenmerkende regel uit de populaire muziek en dat is onvertaald gebleven. Dat is logisch, maar minder voor de hand ligt het om hele zinnen te laten staan in de taal van de streek, het Platduits. Een uitstekende keuze die fantastisch werkt.

In Middaguur gebeurt veel en van alles maar door de losse, haast achteloze stijl van vertellen zou je cruciale gebeurtenissen zomaar kunnen missen. Het straalt een bedrieglijke eenvoud uit. Zoals gezegd staat het boek bol van de symboliek. Ooievaars die stamgasten waren, hebben na de ruilverkaveling hun heil elders moeten zoeken, minder kinderen worden geboren, het dorp vergrijst. Het zit ook in kleine zaken als een hoogbejaarde man die altijd tussen de paarden heeft geleefd zijn scootmobiel zijn Rennpferd noemt.

Op veel plaatsen zie je kleine musea waarin het verleden tot leven wordt gewekt. Er is behoefte aan, er is belangstelling voor. Heerlijk om daar te vertoeven en het verleden te laten herleven. Wil je lezen over personen die in dat verleden hebben geleefd, er deel van hebben uitgemaakt dan is Middaguur daarop de perfecte aanvulling!

Middaguur
Dörte Hansen
Literatuur
Harper Collins
2019
Hardcover
302
Luciennne Pruijs
9789402702613
Share

1 gedachte over “Middaguur – Dörte Hansen”

  1. Leuk dat je levende geschiedenis noemt! Maar nooit ben ik het elders tegengekomen zoals in Amersfoort, waar de bewoners van de Mannenzaal écht in de huid kruipen van een mens in 1907. Ze zullen dan ook niet begrijpen wat een mobiele telefoon is! Dus echt een aanrader om daar eens heen te gaan in juli of augustus.

    Beantwoorden

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.