De verrassende gevolgen van een moeilijke jeugd
De naam Sylvia de Boer zal bij de meeste mensen niet meteen een belletje doen rinkelen. Desondanks lijkt het nauwelijks denkbaar dat je nooit in aanraking bent gekomen met enige vorm van haar (kunst)uitingen. Zij heeft de Koninklijke Academie voor Beeldende kunsten gevolgd. Daarna is ze als kunstenaar actief geworden en heeft zij theaterteksten geschreven en enkele kinderboeken, maar zij heeft ook twintig jaar bijgedragen aan Sesamstraat, van 1992 tot 2012. Als vissen in de diepzee is haar romandebuut, het verscheen op 11 januari 2024.
Vier kinderen, twee kampen
Als vissen in de diepzee gaat over de vier volwassen kinderen die na de dood van hun moeder Fanny achterblijven met vele vragen. Hoe zit het met hun bloedverwantschap, waar is vader gebleven, welke betekenis heeft zij als moeder gehad? De laatste vraag is het gemakkelijkst om te beantwoorden: vrijwel geen, in ieder geval voor zover het Rensa betreft, een van de twee die het meest aan het woord is, afgewisseld met Jean-Paul.
Zij beschrijft de relatie met haar moeder zo:
“Ze waren te verschillend, haar moeder en zij. Twee cirkels naast elkaar zonder overlapping, toevallig in elkaars buurt op aarde, met tussen hen in de leegte.”
De andere twee, Pierre en Arie, zijn ook van belang, maar spelen meer een rol op de achtergrond.
De andere vragen zijn lastiger. Van hun moeder hoefden zij niets te verwachten. Zij praatte niet over het verleden. Deze wispelturige, slonzige, rokende vrouw die weinig op had met opvoeden en huishouden, haalde vrijwel elk weekend een andere man in huis en deed geen moeite om dat voor haar kinderen verborgen te houden. De kinderen zoeken hun heil bij elkaar en raken verdeeld in twee kampen, waarbij het ene kamp via pesterijen het andere tracht te vernederen. Vooralsnog succesvol. Geen van de vier komt ongeschonden door de jeugdjaren heen.
Eenmaal volwassen proberen enkelen op zoek te gaan naar antwoorden. Dat lukt deels, maar dat pakt niet goed uit. Voor Jean-Paul bijvoorbeeld is het gevolg zelfs tamelijk desastreus: zijn huwelijk loopt op de klippen, de succesvolle onderneming die hij met zijn broer had opgebouwd, dreigt naar de knoppen te gaan, hij heeft te kampen met psychische problemen.
Sterk debuut
Het is interessant om te zien dat de twee die de vernederingen moesten ondergaan de sterksten zijn tijdens hun volwassen jaren. Daar is wel wat voor nodig, zoals Rensa die in een opwelling het motto voor de rest van haar leven schrijft:
“Ik word een lichaam dat nooit een wondje had. Een lichaam waarin het bloed niet weet dat het rood is. Waarin de cellen, ongezien en daarom zwart, hun eigen licht ontwikkelen, als vissen in de diepzee.”
Het helpt haar op weg.
Als vissen in de diepzee is een boeiend debuut over de invloed van een lastige jeugd in een dysfunctioneel gezin op de levens van de vier kinderen. In een mooie, gevoelige stijl laat Sylvia de Boer zien hoe hun levens zich daarna op verrassende wijze ontwikkelen. Wat mij betreft een geslaagd debuut!
Alfabet
2024
Paperback
367
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.