Aangrijpend
Kim Pauwels (1983) studeerde Romaanse filologie en cultuurmanagement. blauwe achten is haar debuutroman, volgend op eerder verschenen gedichten. Het is een aangrijpende roman over Esmée, een jong meisje van gescheiden ouders dat geen enkele steun heeft aan haar moeder en voor wie haar vader vooral een bedreiging is. Naarmate ze ouder wordt, verliest zij ook de anderen om zich heen en is zij aangewezen op zichzelf.
Problematische jeugd
Esmée is de figuur om wie blauwe achten (inderdaad, kleine letters) draait en die ook de verteller is. Als een ik de verteller is dan moet je je, meer dan bij bijvoorbeeld de alwetende verteller, afvragen in hoeverre deze betrouwbaar is. Dat geldt des te sterker als het gaat om een heel jong meisje dat, eufemistisch gesteld, een gemankeerde jeugd heeft. Pauwels is er uitstekend in geslaagd om haar volkomen geloofwaardig over te laten komen, knap.
Dat doet zij door in het eerste deel, waarin Esmée net aan de schoolgaande leeftijd heeft, een stem te geven van een slim kind van die leeftijd. Haar gedachten, fantasie en haar schrijfsels zijn levendig, maar wel zo kinderlijk dat je ervan overtuigd bent dat een kind haar verhaal doet. In het tweede deel is zij zes jaar ouder en ook daarin sluiten haar uitingen goed aan op haar leeftijd. Als verteller is zij geloofwaardig.
Het verhaal van haar jeugd begint als zij haar moeder in de badkamer bewusteloos vindt, na het innemen van teveel pillen, zo blijkt later. Hartpijn noemt zij het. Na een korte opname in het ziekenhuis mag zij weer naar huis. Het is wel een aanwijzing dat moeder moeite heeft met het leven en zij zoekt haar toevlucht in drank. Alles draait daarom, opvoeden is er niet bij. De meisjes zijn veelal op zichzelf aangewezen. Hun moeder bemoeit zich nauwelijks met hun, behalve als zij om wat dan ook boos wordt en Esmée, zij vooral, wordt opgesloten in het donkere berghok.
Op zoek naar leegte
Je hoopt dat het kind wel een vader heeft bij wie zij terecht kan, maar helaas. Zij is met haar zus in de weekends bij hem en zijn tweede vrouw en de man gaat op bijzonder ongepaste wijze met zijn dochters om. Zo gaat hij met Esmée in bad en hij heeft een spelletje bedacht: aan zijn lichaam hangt een gevaarlijke slang zij moet die wegduwen als deze te dichtbij komt. Naarmate de meisjes ouder worden beginnen zij steeds beter te begrijpen waar hij mee bezig is.
Esmée vereenzaamt. Aan haar ouders heeft zij niets, haar oudere zus kan bij haar vriend terecht, op school is zij eenzaam; zij is de enige met een leeg vriendenboekje. De wereld, het leven, is te moeilijk voor haar, zoals zij in haar dagboek noteert:
“Achten zijn oneindig. Ik gebruik ze als symbool voor wat ik nooit meer mag vergeten. Of voor wanneer ik iets niet kan vatten. Als het te moeilijk of te groot is om in mijn hersenen te passen. Dan voelt het alsof ik toch nog grip heb op wat onwerkelijk is.”
Waarmee meteen de titel is verklaard. Het gebrek aan houvast maakt in haar een verlangen los om te verdwijnen en zoals in zoveel dingen is zij daar ook heel goed in.
“Misschien probeer ik mezelf zo leeg te maken om mijn hele leven op een verzinsel te laten lijken.”
Het gevaar van dit soort verhalen is dat het larmoyant wordt. Pauwels is er echter uitstekend in geslaagd die valkuil te ontlopen. Pijnlijk en aangrijpend is blauwe achten wel. Meeslepend, goede teksten en een eenzame, tegelijk sympathieke hoofdpersoon die je een beter leven gunt. Sterk debuut.
Literatuur
Borgerhoff&Lamberigts
2024
Paperback
336
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.