Niet overtuigend
Een autobiografisch boek met als ondertitel Verslag van een obsessie. Afgaande op de positieve ontvangst van de eerdere boeken van Emy Koopman was mijn interesse gewekt. Tekenen van het universum is het eerste boek dat ik van haar heb gelezen. Vlak voordat ik eraan begon beluisterde ik een podcast met haar over dit boek, een soort interview. Het was nogal giechelig, af en toe hinderlijk puberaal met af en toe wel interessante passages. Het had een waarschuwing kunnen zijn. Ik heb hem in de wind geslagen. Dat had ik beter niet kunnen doen.
Flaptekst
Tijdens de opnames voor een televisieserie vindt er een sneeuwstorm plaats waardoor Emy en haar Frans-Canadese fixer in dezelfde hotelkamer belanden. Er is een wederzijdse aantrekking, maar omdat beiden al een relatie hebben houden ze zich in. Als ze besluiten met elkaar in contact te blijven, raken ze verstrikt in een emotionele affaire die steeds verder ontspoort.
Dat is het uitgangspunt van Tekenen van het universum, maar de reis waarop Emy Koopman je meeneemt voert veel dieper dan het verhaal van deze willekeurige onmogelijke liefde. Dit is een boek over hoe we onszelf verliezen in romantische relaties, over hoe grenzen overschreden worden en over hoe we die laten overschrijden. Een boek dat de vraag stelt hoe we kunnen losbreken uit patronen die voor ons lijken te zijn uitgetekend en in hoeverre we dat willen. Scherp, spannend, intiem en prachtig geschreven. Een boek om heel dicht tegen je aan te drukken.
Vreemde flaptekst
De flaptekst vertelt niet het echte verhaal. Het is de fixer die afstand houdt. Als het aan Emy Koopman had gelegen was die nacht heel anders verlopen, zonder afstand. Zij heeft een afspraak met haar partner die er op neerkomt dat zij beiden vrij zijn om afslagen te verkennen, mits zij dat niet voor elkaar geheim houden. Die ene nacht vormt de aanleiding tot de obsessie. Zij heeft niet gekregen wat zij wilde, maar hoopt door contact te houden dat het er toch eens van komt. De gevolgen voor haar bestaande relatie lijken daarbij nauwelijks een punt van overweging. In Tekenen van het universum neemt Koopman de lezer mee en laat zien wat deze obsessie met haar doet. De partners van beiden raken erbij betrokken en uiteraard hebben zij invloed op het verloop. Het laat zich raden dat er een behoorlijk complexe situatie ontstaat als de stellen elkaar in Canada opzoeken en een tijdje met elkaar doorbrengen
De flaptekst slaat ook op een andere plek de plank mis. Het stelt niet de vraag hoe we kunnen losbreken uit patronen die voor ons lijken te zijn uitgetekend. Welke patronen worden hier bedoeld? Sterker: aan het eind blijkt dat obsessief gedrag juist het patroon van haar leven is. Het lijkt er geenszins op dat zij uit dat patroon zou willen losbreken. Zij zou het waarschijnlijk niet eens kunnen. In de titel zit ook iets opvallends. Waarom is gekozen voor tekenen en niet voor tekens? Ik citeer Jan Renkema, zie link. Tekenen: iets waardoor een gevoel, feit enz. met de zintuigen is waar te nemen. Tekens: symbolen, signalen. Het gaat in dit boek vooral over (vage) signalen, alleen herkenbaar voor iemand met het hoofd in de wolken. Genoeg gezeurd? Nou, nee hoor, er volgt meer.
Mijn indruk
Eerst maar iets positiefs. Geregeld laat Koopman zien dat zij in staat is om goed te schrijven. Rake observaties, sterke beschrijvingen van ingewikkelde situaties, de gevoelens die zij heeft en vooral onderdrukt, allemaal prima. Met een zin als “Centimeter voor centimeter glibberen we door de grijswitte massa, de weg voor ons een testbeeld met af en toe een zwak oplichtende lantaarn” heb je meteen een goed beeld van hoe het is om in het donker te rijden tijdens een sneeuwstorm in Canada.
Wat niet wil zeggen dat Tekenen van het universum als geheel prettig leest. Met name heeft de overdaad aan citaten en verwijzingen naar (cult)boeken, filosofen, (cult)films en popmuziek mij gestoord. Als het een enkele keer voorkomt is er niets mis mee, meermalen kan ook nog te pruimen zijn, maar zo vaak als het hier voorkomt is mij te veel van het goede. Ik heb liever een auteur die zelf met oorspronkelijke gedachten komt dan eentje die heel vaak leentjebuur speelt.
De voornaamste conclusie die ik uit dit boek kan trekken is dat het heel lastig moet zijn als je met zo’n obsessie bent opgezadeld. Je zult Emy Koopman maar zijn. Want dat is wel een verdienste: zij spaart zichzelf niet. Als het de bedoeling is geweest dat het therapeutische werking zou hebben dan blijkt aan het eind dat het niet is gelukt. Als een soort junk lijkt zij daar op weg naar een volgende obsessieve periode.
Laat ik maar positief eindigen: ik heb wel wat culturele tips opgedaan. Tijd om daar wat mee te doen en iets van de muziek (opnieuw) beluisteren die in dit boek wordt genoemd. Gerede kans dat ik daar meer lol aan beleef.
Autobiografische roman
Prometheus
2022
Hardcover
383
9789044647914
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.