Brug naar de hemel – Ken Follett

Brug naar de hemel van Ken FollettMooie schets van een roerige, ellendige periode

De kathedraal (later opnieuw uitgebracht met Pilaren van de aarde als titel) uit 1989 van Ken Follett is een bijzonder goed ontvangen historische roman. Dit verhaal speelde in de twaalfde eeuw en beschrijft de perikelen in verband met de bouw van de kathedraal. Hij heeft gehoor gegeven aan verzoeken van vele lezers die maar bleven vragen naar een vervolg. Dat is er gekomen met het in 2007 uitgebrachte Brug naar de hemel.

Bijna twee eeuwen later is er weinig veranderd

Brug naar de hemel speelt zich af in de veertiende eeuw. Kingsbridge is nog steeds een kleine plaats, vooral bewoond door monniken en dagloners. Veel mensen zijn arm, de clerus heeft het vooral voor het zeggen, hygiëne is niet verbeterd, honger en ziektes zijn aan de orde van de dag, mensen werden niet oud. Behoudzucht, bekrompenheid, willekeur en tirannie kenmerken de sfeer.

Verschillende hoofdpersonen en verhaallijnen

Een boek dat enkele decennia omspant en breed uitwaaiert kent vaak een waslijst aan personen. In Brug naar de hemel is dat niet anders. De levens van enkelen vormen de rode draad. Het begint met een groepje kinderen dat tijdens halloween wil meedoen aan boogschieten, maar ze worden te jong bevonden. Ze gaan naar het bos om daar te oefenen. Deze vier kinderen blijf je volgen tijdens hun jeugd en hun levens als volwassenen.

Het zijn:

Merthin
De slimste van het stel. Hij groeit uit tot een gerespecteerd architect met een droom: hij wil het hoogste gebouw van Engeland bouwen. Hij ondervindt zeer veel tegenwerking, vertrekt naar Italië en groeit daar uit tot een fenomeen. Tot daar de pest uitbreekt, waardoor zijn vrouw overlijdt en hij weer terugkeert. Hij hervat de strijd en geeft zijn droom niet op.

Ralph
Merthins broer is van een heel ander slag. Dommekracht, wel goed met pijl en boog en een geboren vechtersbaas. Hij moet de eer van de familie herstellen en ervoor zorgen dat zij weer tot de adelstand worden verheven. Het is een smeerlap van de ergste soort, wraakzuchtig, een tiran die alles en iedereen die hem in de weg zit tot het uiterste bestrijdt.

Caris
Een opstandige en eigenzinnige jongedame. Omdat zij te bijdehand is vormt zij een bedreiging voor de heersende klasse en die wil haar uit de weg ruimen door haar van hekserij te beschuldigen. Als bewijs hebben zij niet meer nodig dan een moedervlek, het teken van satan. Om de dood te ontlopen wordt zij non. De prijs is hoog: de relatie met haar vriendje Merthin kan niet in stand blijven. Zij ontpopt zich tot een verpleegster met moderne denkbeelden en ook zij vindt de behoudende monniken op haar pad. Het wordt een moeizame strijd.

Gwenda
Een meisje dat noodgedwongen begint als dievegge maar dat al snel achter zich laat. Haar grote liefde is Wulfric, een grote, sterke boer die als één van de weinigen het gevecht met Ralph aangaat en vervolgens alles kwijtraakt. Gwenda steunt hem en zij gaan door hele diepe dalen. Hun gevecht om genoegdoening is zwaar, langdurig en heel lang uitzichtloos.

Vele thema’s

De persoonlijke verhalen zijn leidend maar een aantal grote thema’s raakt hen allen. Zoals de niet aflatende machtsstrijd tussen de monniken en het burgerlijk bestuur. Zij strijden tegen elkaar, maar staan ook schouder aan schouder als dat nodig is om hun gedeelde belangen te beschermen. De nonnen worden aan alle kanten tegengewerkt maar zijn in alle opzichten superieur. Het resulteert in fascinerend gekonkel en een al dan niet openlijk gevoerde strijd om de macht.

Een ander thema is de strijd tussen religie en wetenschap. De monniken houden vast aan ouderwets gedoe zoals aderlaten en allerlei onbestemde gore mengsels, maar vooral Caris probeert ziekten en genezing wat wetenschappelijker te benaderen. De wijze waarop met de pest wordt omgegaan is tekenend. Caris probeert besmetting te voorkomen door een soort van mondkapjes te gebruiken tijdens de verpleging, de monniken vertrouwen op god. Het resultaat is voorspelbaar.

Verder is ook de “emancipatie” interessant. Enerzijds van de landbouwers / dagloners. Aanvankelijk zijn zij rechteloos, maar langzaam maar onontkoombaar verandert ook dat. Anderzijds die van de rol van de vrouw. De paar eigenzinnige dames weten te bereiken dat zij van onbetekenende wezens uitgroeien tot personen die in een aantal opzichten gelijkwaardig zijn aan de mannen, hoewel er ook dan nog steeds grote verschillen zijn.

Meeslepend maar ook ongenuanceerd

Follett tekent de karakters goed. Ondanks het grote aantal personen is het niet lastig te volgen en dat terwijl het perspectief toch vaak verandert. De verschillende hoofdpersonen spelen afwisselend de hoofdrollen en toch is het goed te volgen.
Maar ze maken nauwelijks ontwikkeling door. Iemand is goed, slecht, hypocriet, gewelddadig, zorgzaam, achterbaks vanaf het begin en blijft dat dan ook tot het eind. De karaktertrekken worden eerder aangescherpt dan genuanceerd en dat maakt het verloop van de gebeurtenissen nogal voorspelbaar.

Het is ook enigszins storend dat Follett weinig aan de fantasie van de lezer overlaat. Vrijwel elke gedachte wordt uitgewerkt, vrijwel elke emotie benoemd.

Ondanks deze kanttekeningen kan de conclusie niet anders zijn dan dat Brug naar de hemel een heerlijk meeslepend verhaal is geworden, dat boeit van begin tot eind. Het geeft een mooi beeld van een tijd die gelukkig ver achter ons ligt, van verhoudingen tussen mannen en vrouwen die heel anders waren dan nu en van het wanhopig makende conservatisme van de toen nog gezaghebbende religieuze leiders. Liefhebbers van historische fictie zullen hiervan smullen!

Meer informatie over het boek:

Share

2 gedachten over “Brug naar de hemel – Ken Follett”

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.