Asymmetrie – Lisa Halliday

 

Een boek dat moet rijpen

Dit is nou zo’n boek dat je op meerdere manieren kunt lezen. Asymmetrie van Lisa Halliday kun je lezen als drie verschillende verhalen die op verschillende manier worden gepresenteerd. Je kunt ook al puzzelend op zoek gaan naar verbanden en verwijzingen. Die zijn er genoeg. Tussen de verschillende delen maar ook naar het privéleven van deze auteur.

Drie delen die flink van elkaar verschillen

Om met het laatste te beginnen. Lisa Halliday heeft ooit een relatie gehad met de veel oudere Philip Roth. Dit is het thema uit het eerste deel waarin Alice, voluit Mary-Alice Dodge, een relatie krijgt met de veel oudere succesauteur Ezra Blazer. Zij is redacteur en heeft de ambitie om zelf ook schrijver te worden. Dit speelt ten tijde van de oorlog in Irak. Om een voorbeeld te geven van de verwijzingen naar haar eigen leven en de tijd waarin dat speelt:

(Alice) “‘Maar over mezelf schrijven is voor mijn gevoel niet belangrijk genoeg.’
(Ezra) ‘In tegenstelling tot wat?’
(Alice) ‘Oorlog. Dictaturen. Wereldse zaken.’”

De ironie uit de eerste zin is exemplarisch; dit deel kan moeilijk anders dan over haarzelf gaan. En de tweede zin uit haar mond is een regelrechte verwijzing naar het tweede deel. Dat kun je volledig los lezen van de rest van Asymmetrie. Een gevluchte Irakees, de econoom Amar Ala Jaafari, is op reis naar Irak om zijn broer te bezoeken. Op Heathrow, tijdens een tussenstop wordt hij vastgehouden. Waarom is onbekend, maar de aangescherpte veiligheidsmaatregelen wegens die oorlog zijn de aanleiding.

Het derde deel is weer heel anders, hoewel wij daar Ezra Blazer weer treffen. Het is het verslag en de weergave van een interview.

Eigenlijk drie boeken in één band

In het eerste deel, Zotternij, leren de twee elkaar kennen. Er is een flink leeftijdsverschil, maar dat valt helemaal weg door de manier waarop de twee met elkaar omgaan. De toon is licht en luchtig, de communicatie tussen de twee lijkt op die van twee mensen die elkaar al heel lang kennen. Het is speels, eigenzinnig en qua humor en verbale vuurkracht doen ze weinig voor elkaar onder.

Deel twee, getiteld Waanzin is vooral een verslag van de belevenissen op Heathrow van Amar, afgewisseld met terugblikken. Dit is een heel wat grimmiger deel. Hoewel dit niet expliciet blijkt ligt de conclusie voor de hand dat dit is geschreven door Alice. Zie de verwijzing in het aangehaalde citaat, maar ook de Engelstalige titel laat weinig te raden: Madness. Mad, de initialen van Mary-Alice Dodge. En dan Maddie, op wie Amar ooit verliefd is geweest. Over jezelf schrijven is niet belangrijk genoeg?

In deel drie, Ezra Blazers Desert Island Discs, keert de andere hoofdpersoon uit het eerste deel terug. Het is ogenschijnlijk oppervlakkig en licht van toon, maar de lezer heeft enige voorkennis. Het zit vol verwijzingen naar hetgeen de lezer zou kunnen weten. Ezra is inmiddels weer wat ouder maar is nog geen spat veranderd.

Zoals gezegd, de delen kunnen los van elkaar worden gelezen. De verschillen in stijl, thematiek, toon en vertelwijze verschillen van elkaar, maar elk deel is op zichzelf prima leesvoer. Je kunt ook op zoek naar allerlei verbanden en diepere lagen. Die zijn er meer dan genoeg, maar daartoe is een tweede leesbeurt eigenlijk noodzakelijk. Uitdaging genoeg voor degenen die zich hiertoe aangetrokken voelen.

Titel dekt de lading

De titel Asymmetrie is veelzeggend en dekt de lading. Er zijn enkele voorbeelden die erg voor de hand liggen. Neem de oudere man en de jongere dame. Er is een verschil in leeftijd, de interesse is wederzijds maar beiden hopen hun voordeel te doen met die relatie, elk op hun eigen manier. Ook in het derde deel ligt het voor het oprapen. De gepokte en gemazelde Ezra is heer en meester in het interview, de interviewster is geen partij.

Een Asymmetrie die wat minder voor de hand ligt dan. Die is te vinden in het tweede deel. De aanleiding voor de oorlog in Irak bleek gebaseerd op leugens en stelde materieel niets voor. De gevolgen waren enorm: een verscheurd land, vele doden en een explosieve groei van de instabiliteit in de regio. Dat staat in geen verhouding tot de gefingeerde aanleiding.

Ook hiervoor geldt dat er bij nadere bestudering, een tweede lezing, nog wel wat meer asymmetrieën te vinden zullen zijn.

Asymmetrie is een best vreemd boek. Toen ik het uit had had ik weinig idee van wat ik er nou van moest vinden. Wel boeiend en bij vlagen enorm fascinerend, maar dan. Nu het heeft kunnen bezinken is de fascinatie en de waardering alleen maar toegenomen en voel ik mij toch uitgedaagd om opnieuw op ontdekkingsreis te gaan.

Asymmetrie
Lisa Halliday
Literatuur
Atlas Contact
2018
Paperback
332
Lisette Graswinckel
9789025450823
Share

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.