Representatieve afsluiting
Dat zou je als een compliment kunnen opvatten, maar dat is slechts gedeeltelijk waar. Mijn mening over de eerste drie delen van deze Seizoencyclus van Ali Smith: het eerste deel, Herfst, beviel mij bijzonder goed. Het vervolg, Winter, was al een stukje minder en dat was ook het geval met Lente. Dat vind ik ook van de drie delen waaruit het slotstuk Zomer is opgebouwd. Het begint ijzersterk en het gaat als een nachtkaars uit.
Synopsis
In het heden weet Sacha dat de wereld in de problemen zit. Haar broertje Robert is een en al problemen. Hun vader en moeder hebben problemen. Ondertussen is de wereld in meltdown – en de echte meltdown is nog niet eens begonnen. In het verleden, een heerlijke zomer. Een andere broer en zus weten dat ze in geleende tijd leven. Dit is een verhaal over mensen op de rand van verandering. Ze zijn familie, maar ze denken dat ze vreemden zijn. Dus: waar begint familie? En wat hebben mensen die denken dat ze niets gemeen hebben gemeen? Zomer.
Mijn indruk
De synopsis betreft vooral het eerste deel van Zomer. In dit deel is Smith geweldig op dreef. Het gaat in hoofdzaak om twee verhaallijnen. De eerste is het op zichzelf uitgekauwde moeder-dochter (Sacha) thema, maar de manier waarop Smith dit uitwerkt is bijzonder goed. De tweede verhaallijn gaat over Robert, het briljante broertje van Sacha. Zijn intelligentie zit hem danig in de weg, contacten met anderen mijdt hij wegens te dom om tijd aan te verspillen. Dan krijgt hij te maken met een jongedame, Charlotte, die hem aankan en dat heeft grote invloed op de houding van Robert. Deze Charlotte komt voor in een eerder deel van deze reeks.
In Zomer keren meer oude bekenden terug. In het tweede deel verkassen wij naar Groot-Britannië. Daniel Gluck, de man die in Autumn een geweldige rol speelde, is dan nog een jonge man, een Joodse man die wordt opgepakt door de Duitsers. Als onderwerp niet slecht, maar het was bij tijden nogal een geworstel om er doorheen te geraken. Smith pakt een oude hobby op: door het verhaal heen een ander verhaal verwerken, dat van een onbekende kunstenaar, in dit geval de cineaste Lorenza Mazzetti.
In het derde deel wordt het een beetje een rommeltje. Je krijgt nauwelijks een beeld van wat Smith wil zeggen of waar ze met haar verhaal heen wil. Pas als eerdergenoemde Charlotte weer opduikt, komt het een beetje tot leven, maar dan is het al te laat om het te redden.
Natuurlijk zitten er overal wel goede passages in, sterke metaforen en goed taalgebruik. Toch lijkt het er af en toe ook op dat deze cyclus een kapstok is om haar kritiek op verschillende maatschappelijke thema’s te spuien. Prima, maar dat is dan wel de voornaamste constante in deze cyclys, die qua verhalen en thematiek te wisselend is van niveau en als geheel meer lijkt op los zand dan op een prachtig geheel. Wellicht heeft de druk om deze cyclus na het succesvolle begin te voltooien haar te veel parten gespeeld.
Seizoencyclus
Literatuur
Prometheus
2020
Hardcover
366
Karina van Santen, Martine Vosmaer
9789044644999
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.
Jan, ik ben het met je eens. Ik was ook niet kapot van Ali Smith. Ik geloof dat ik niet meer het geduld kan opbrengen nog meer boeken van haar te lezen.
Snap ik. Ik had mij ook al voorgenomen om haar boeken voortaan maar links te laten liggen.